6
THỰC TRẠNG CỔ PHẦN HÓA, THOÁI VỐN NHÀ NƯỚC TẠI DOANH NGHIỆP
Hoàn thiện thể chế, gia tăng kết quả
Cơ chế, chính sách về sắp xếp, cổ phần hóa (CPH)
doanh nghiệp nhà nước (DNNN), thoái vốn nhà
nước tại doanh nghiệp (DN) đến nay đã được ban
hành khá đầy đủ, đồng bộ và thường xuyên được
điều chỉnh, bổ sung để phù hợp với thực tiễn. Điều
này đã giúp nhiều DN hoàn thành kế hoạch sắp xếp,
CPH và thực hiện thoái vốn đầu tư ngoài ngành, tập
trung đầu tư vào lĩnh vực, ngành kinh doanh chính,
hạn chế thất thoát vốn và tài sản nhà nước. Thống
kê cho thấy, trong giai đoạn 2011 - 2015, Chính phủ
đã trình Quốc hội thông qua Luật Quản lý, sử dụng
vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại
DN Luật DN 2014 và Luật Đầu tư.
Chính phủ đã ban hành 23 Nghị định và Thủ
tướng Chính phủ đã ban hành 02 Quyết định liên
quan đến đổi mới, tổ chức quản lý và hoạt động
đối với DNNN. Chính phủ cũng đã ban hành 05
Nghị định và Thủ tướng Chính phủ đã ban hành 05
Quyết định về hoạt động tái cơ cấu, CPH và thoái
vốn tại DN. Các bộ, ngành chức năng đã ban hành
đồng bộ các văn bản quy phạm pháp luật hướng
dẫn các Nghị định, Quyết định của Chính phủ trong
việc tổ chức quản lý và sắp xếp, đổi mới DN.
Bên cạnh đó, cơ chế, chính sách xử lý lao động
dôi dư trong giai đoạn 2011 – 2015 tiếp tục được
rà soát, bổ sung đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra
trong quá trình CPH DNNN. Các chính sách giải
quyết hỗ trợ lao động dôi dư trong thời gian qua
không chỉ góp phần đảm bảo quyền lợi, giải quyết
khó khăn cho người lao động mà còn là động lực
quan trọng đẩy nhanh tiến trình đổi mới, CPH
DNNN. Mặt khác, hoạt động sắp xếp, đổi mới
nông, lâm trường quốc doanh, trong giai đoạn
này cũng có nhiều chuyển biến mạnh mẽ. Các
bộ, ngành, địa phương và DN đã tích cực triển
khai thực hiện các Nghị quyết của Đảng, Chính
phủ trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp và đạt được
nhiều kết quả quan trọng...
Tính chung cả giai đoạn 2011 – 2015 đã có 488
DN được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương
án CPH. Tổng giá trị thực tế của 488 DN đã được
cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án CPH là
758.013 tỷ đồng và giá trị thực tế phần vốn nhà nước
là 187.418 tỷ đồng. Tổng vốn điều lệ theo phương
án được phê duyệt của 488 DN là 195.416 tỷ đồng,
cơ cấu như sau: Nhà nước nắm giữ 127.357 tỷ đồng
(bằng 65%); Nhà đầu tư chiến lược nắm giữ 30.429
tỷ đồng (bằng 15,5%); Người lao động nắm giữ
3.969 tỷ đồng (bằng 2%); Tổ chức công đoàn nắm
giữ 1.124 tỷ đồng (bằng 0,5%); Bán công khai 32.543
tỷ đồng (bằng 17%). Riêng 9 tháng đầu năm 2016 đã
CPH được 48 DN và 3 đơn vị sự nghiệp công lập,
giải thể 10 công ty, phá sản 1 DN.
Tóm lại, quá trình CPH DNNN đã được triển
khai theo đúng tinh thần các Nghị quyết của Đảng
và của Bộ Chính trị về sắp xếp, đổi mới DNNN, trở
thành giải pháp quan trọng để tạo chuyển biến cơ
bản trong việc nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh
của các DNNN, hình thành được các pháp nhân đa
sở hữu, tạo điều kiện để các DN đổi mới phương
thức quản lý, huy động vốn. Cụ thể:
Thứ nhất,
cơ chế CPH đã làm thay đổi cơ bản
phương thức quản lý, quản trị tại DN, qua đó nâng
cao tính công khai, minh bạch, tự chủ, tự chịu trách
nhiệm của các DN; tăng cường sự giám sát của xã
hội đối với hoạt động của DN, đồng thời góp phần
tháo gỡ kịp thời khó khăn về tài chính cho các DN;
tạo môi trường pháp lý thuận lợi để các DN thực
CỔ PHẦNHÓA DOANHNGHIỆPNHÀNƯỚC:
CHẶNGĐƯỜNG2011 - 2015VÀ ĐỊNHHƯỚNG2016 - 2020
ĐẶNG QUYẾT TIẾN -
Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính)
Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước là phương thức chủ yếu trong quá trình đổi mới, sắp xếp, chuyển
đổi sở hữu khu vực kinh tế nhà nước. Theo quy trình, doanh nghiệp nhà nước sau cổ phần hóa sẽ phải
đổi mới quản trị doanh nghiệp, công khai minh bạch thông tin, chịu sự giámsát của cổ đông, thị
trường. Đây cũng chính là sự thay đổi tất yếu trong quá trình hội nhập, nâng cao năng lực cạnh tranh
của doanh nghiệp. Từ thực tế quá trình tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2011-2015, bài
viết đề xuấtmột số giải pháp cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước cho giai đoạn 2016-2020.
Từ khóa: Doanh nghiệp nhà nước, kinh tế nhà nước, thị trường chứng khoán, cổ phần hóa.
