68
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
Ảm đạm cổ phiếu ngành Khoáng sản
Năm 2009 trở về trước, ngành Khoáng sản là lĩnh
vực “hái ra tiền” của nhiều nhà đầu tư (NĐT) trên thị
trường chứng khoán (TTCK) với những doanh nghiệp
(DN) tên tuổi như Công ty cổ phần (CTCP) Khoáng
sản Bình Định (BMC), CTCP Khoáng sản Sài Gòn-Quy
Nhơn (SQC)… nhưng giờ đây không ít DN đang đứng
trước nguy cơ suy tàn. Năm 2010, cổ phiếu KTB của
CTCP Đầu tư Khoáng sản Tây Bắc - DN có hoạt động
kinh doanh liên quan chủ yếu đến khoáng sản, luyện
kim - lên niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP.
Hồ Chí Minh. Trong năm này, KTB ghi nhận lợi nhuận
sau thuế 196,685 tỷ đồng, gấp nhiều lần so với mức
hơn 2 tỷ đồng lợi nhuận năm 2009 nhờ việc thực hiện
định giá giá trị quyền khai thác các mỏ: Mỏ Cận Còng
(Yên Bái), mỏ Antimon (Hòa Bình), mỏ vàng Pắc Ta
(Lai Châu) để góp vốn vào CTCPAn Hồng Phương với
49,9%vốn điều lệ. Nếu loại trừ ảnh hưởng của giao dịch
góp vốn nói trên, lợi nhuận trước thuế năm 2010 của
KTB vào khoảng 30 tỷ đồng trên vốn điều lệ 88 tỷ đồng,
trở thành cổ phiếu có sức hấp dẫn đối với NĐT chứng
khoán với tốc độ tăng trưởng lợi nhuận ấn tượng. Tuy
nhiên, từ năm 2012 trở đi, KTB bắt đầu xuống dốc, lợi
nhuận ở mức cầm chừng. Thậm chí, năm 2015, KTB
không công bố báo cáo tài chính, giá cổ phiếu có lúc chỉ
còn 800 đồng/cổ phiếu và bị hủy niêm yết. Sau đó, KTB
đăng ký giao dịch trên sàn UPCoM, nhưng kể từ ngày
13/4/2016, cổ phiếu bị tạm ngừng giao dịch, các thông
tin về cổ phiếu và DN này rất mù mờ.
Mới đây, sự kiện Sở Giao dịch Chứng khoán Hà
Nội đã quyết định ngừng giao dịch cổ phiếu MTM
của Công ty Mỏ và Xuất nhập khẩu Khoáng sản Miền
Trung trên sàn UPCoM - chỉ 2 tháng sau ngày cổ
phiếu này chào sàn. Bắt đầu lên sàn UpCOM từ ngày
15/4/2016, 31 triệu cổ phiếu MTM sau phiên giao dịch
đầu tiên tăng trần, đóng cửa ở mức giá 14.700 đồng/cổ
phiếu, MTM bắt đầu “làmmưa, làm gió” sàn UpCOM
với khối lượng giao dịch khủng, hàng triệu đơn vị mỗi
phiên. Tuy nhiên, không lâu sau đó, cổ phiếu MTM
rơi tự do về giá 2.600 đồng, giảm 80% so với thời điểm
lên sàn. Diễn biến này khiến nhiều NĐT mắc kẹt, tháo
chạy nhưng không kịp. Dù ngay sau đó, cơ quan quản
lý đã quyết định ngừng giao dịch nhằm bảo vệ quyền
lợi của NĐT, song cũng khiến những người từng bỏ
tiền mua cổ phiếu hết sức lo lắng về quyền lợi của
mình cũng như mức độ minh bạch của các DN trên
sàn chứng khoán.
Theo các chuyên gia chứng khoán, tình trạng ảm
đạm này không chỉ do TTCK mấy năm nay giảm “sức
nóng” mà còn do những khó khăn nội tại của lĩnh vực
khai khoáng. Điều này thể hiện qua việc tại nhiều địa
phương trong cả nước, hoạt động của DNkhai khoáng
mấy năm trở lại đây rất cầm chừng, thậm chí xin dừng
hoạt động. Chẳng hạn, từ năm 2012, tỉnh Lào Cai đã
phải lên tiếng kêu cứu cho các DN nhóm khai khoáng
kim loại, khi gần hết năm, các DN nhóm này mới chỉ
hoàn thành 50% kế hoạch khai thác, trong đó nhiều
nhóm ngành hoàn thành dưới 5% kế hoạch (quặng
sắt, chì, kẽm…). Hay như thống kê của UBND tỉnh
Yên Bái, năm 2015, Tỉnh có 31/32 DN khai thác, chế
biến quặng sắt phải đóng cửa, lượng quặng tinh tồn
đọng lớn vì càng sản xuất càng lỗ. Đầu tư máy móc
cho nghiền tuyển quặng sắt trị giá hàng trăm tỷ đồng
đang có nguy cơ trở thành sắt vụn do ngừng sản xuất
và DN phải bán dần các thiết bị để có tiền trả lương
công nhân. Bên cạnh đó, do đặc thù địa lý, các mỏ ở
vùng sâu, vùng xa, địa bàn hiểm trở, chỉ tính riêng chi
CỔ PHIẾUNGÀNHKHOÁNG SẢNVÀ THỰC TRẠNGHOẠT
ĐỘNG CỦA DOANHNGHIỆP
TS. NGUYỄN NGỌC KHÁNH
- Đại học Mỏ - Địa chất Hà Nội
Thời gian qua, những sức ép về sản lượng ít, nhu cầu tiêu thụ thấp, năng lực tài chính kém đã
khiến cho hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong lĩnh vực khoáng sản gặp rất
nhiều khó khăn, thậm chí phải tạm ngừng hoạt động. Có thể nói, thời kỳ vàng son của cổ phiếu
khoáng sản dường như “đã đi vào dĩ vãng”, nhiều cổ phiếu giảm sâu. Tuy hiện nay, cổ phiếu của
một số doanh nghiệp khoáng sản hoạt động hiệu quả vẫn thu hút được dòng tiền của nhà đầu tư,
song để các doanh nghiệp thực sự phát triển bền vững vẫn là bài toán khó.
Từ khoá: Doanh nghiệp khoáng sản, chứng khoán, cổ phiếu, sản lượng.
