TÀI CHÍNH -
Tháng 11/2016
53
Thứ sáu,
giao dịch mua bán bằng giấy viết tay.
Ở nhiều địa phương, do nhận thức của người
dân còn thấp nên nhiều hợp đồng mua, bán nhà đất
hiện vẫn tồn tại theo hình thức viết tay giữa các cá
nhân. Điều này chưa đủ căn cứ pháp lý để cơ quan
thuế tính thuế bởi theo quy định, việc xác định căn
cứ tính thuế thu nhập từ chuyển nhượng BĐS chỉ
xảy ra khi hoạt động chuyển nhượng đã được cơ
quan nhà nước chứng thực. Việc không tiến hành
lập hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu
nhà/quyền sử dụng đất và thực hiện giao dịch theo
thỏa thuận bằng giấy viết tay không chỉ khiến nhà
nước bị thất thu thuế trong các giao dịch này, mà
còn khiến các cơ quan chức năng ở địa phương, nơi
cá nhân mua bán BĐS cư trú khó xác định người
chuyển nhượng hiện có bao nhiêu BĐS và đâu là
BĐS duy nhất.
Giải pháp chống thất thu thuế
trong giao dịch chuyển nhượng bất động sản
Trên cơ sở nhận diện các hành vi lách thuế, tránh
thuế phát sinh khi triển khai thực hiện Luật Thuế
TNCN, bài viết cho rằng, các cấp quản lý cần có
những giải pháp cụ thể:
Một là,
xây dựng và quản lý hệ thống thông tin cá
nhân đầy đủ và toàn diện.
Hiện tại, chi cục thuế các quận, huyện đã có mối
liên hệ với phòng tài nguyên môi trường các quận,
huyện để thẩm tra thông tin người nộp thuế. Mặc
dù các đơn vị này chưa thực sự có thông tin đầy
đủ nhưng bước đầu cũng đã có kết quả khả quan.
Tuy nhiên, liên kết trên diện rộng thì vẫn chưa đạt
được, do vậy, trong thời gian tới, ngành Thuế và
ngành Tài nguyên và Môi trường cần kết nối mạng
thông tin thống nhất trên phạm vi toàn quốc để
quản lý được việc sở hữu BĐS chi tiết và đầy đủ
của từng cá nhân, từ đó, chống hành vi khai man
là tài sản duy nhất trong chuyển nhượng BĐS để
được miễn thuế.
Hai là,
kiện toàn văn bản cam kết.
Lách thuế dựa vào các thu nhập miễn thuế chủ
yếu là do hiểu biết pháp luật của người dân chưa
cao. Trong các bản cam kết chịu trách nhiệm pháp
lý, tính trung thực về việc đây là tài sản duy nhất,
người viết cam kết không có thông tin đầy đủ về
việc nếu khai sai thì sẽ phải chịu trách nhiệm pháp
lý gì, chịu trách nhiệm tài chính ra sao... Do vậy,
trên mẫu biểu cam kết nên có phần ghi chú các chế
tài cụ thể mà những người có quyền lợi liên quan
phải chịu nếu cam kết không đúng sự thật, ghi rõ
mức truy thu bằng tiền hay mức phạt hình sự, ghi
rõ thời gian có hiệu lực truy cứu trách nhiệm. Điều
này sẽ khiến người cam kết phải suy nghĩ kỹ hơn
trước khi ký.
Ba là,
giá tính thuế BĐS cần điều chỉnh hàng năm.
Việc ghi giảm giá thực tế giao dịch trên các hợp
đồng chuyển nhượng nguyên nhân chủ yếu là do
giá đất quy định của UBND các tỉnh, thành phố xây
dựng chưa sát với giá thị trường. Bất cập này đã tồn
tại từ rất lâu. Đứng ở góc độ quản lý thuế TNCN
nhằm tránh thất thu thuế, chống việc lách thuế qua
việc ghi thấp giá trên hợp đồng chuyển nhượng thì
UBND các tỉnh, thành phố cần xây dựng và ban
hành giá nhà, đất tính thuế và điều chỉnh hàng năm
sao cho phù hợp và sát giá thực tế chuyển nhượng
trên thị trường tự do.
Bốn là,
đẩy mạnh việc cấp “sổ đỏ”, “sổ hồng”.
Hiện một số địa phương đã triển khai rất tốt việc
hỗ trợ thủ tục cho người dân tiến hành hồ sơ xin
cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền
sở hữu nhà và cho người dân nợ tiền thuế chuyển
mục đích sử dụng đất không tính lãi suất trong 05
năm theo quy định của Nhà nước. Như vậy, người
bán và người mua phải tiến hành thủ tục nhượng
bán tại phòng công chứng. Việc làm này đã hạn chế
được tình trạng mua bán bằng giấy viết tay, đồng
thời nhà nước vừa thu được tiền thuế chuyển mục
đích sử dụng đất, vừa thu được tiền thuế TNCN của
người chuyển nhượng.
Năm là,
tăng cường công tác tuyên truyền, phổ
biến Luật Thuế TNCN đến mọi người dân.
Theo Luật Thuế TNCN thì có 10 khoản thu nhập
mà cá nhân khi phát sinh thu nhập phải nộp thuế
cho Nhà nước nhưng hiện nay, mới chỉ có khoản thu
nhập từ tiền lương tiền công là được phổ biến rộng
rãi đến các đơn vị chi trả thu nhập. Khoản thu nhập
của cá nhân từ khoản chuyển nhượng BĐS vẫn chưa
được quan tâm đúng mức. Do vậy, trong thời gian
tới, ngành Thuế tiếp tục tăng cường công tác tuyên
truyền, phổ biến của Luật Thuế TNCN đến mọi tầng
lớp dân cư để giúp họ nắm và hiểu về các quy định
của Luật.
Tài liệu tham khảo:
1. Quốc hội (2012), Luật Thuế TNCN bổ sung sửa đổi số 26/2012/QH13;
2. Quốc hội (2012), Luật Quản lý thuế sửa đổi bổ sung số 21/2012/QH13;
3. Quốc hội, Luật số 71/2014/QH13 sửa đổi một số điều của các luật thuế;
4. Nghị định 83/2013/NĐ-CP ngày 22/7/2013; Nghị định 65/2013/NĐ-CP
ngày 27/6/2013; Nghị định 91/2014/NĐ-CP ngày 01/10/2014; Nghị định số
12/2015/NĐ-CP ngày 12/02/2015;
5. Thông tư 111/2013/TT-BTC ngày 15/8/2013; Thông tư số 156/2013/
TT-BTC ngày 06/11/2013; Thông tư 119/2014/TT-BTC ngày 25/8/2014;
Thông tư 151/2014/TT-BTC ngày 10/10/2014; Thông tư 92/2015/TT-BTC
ngày 15/6/2015.
