TCTC ky 1 thang 11-2016 - page 69

TÀI CHÍNH -
Tháng 11/2016
71
mối quan hệ này, một ngành sẽ phụ thuộc vào nhiều
ngành và ngược lại. Việc phân tích mối liên kết giữa
các ngành có thể dựa vào bảng I - O, thông qua việc
phân tích các mối liên kết ngược và xuôi. Các liên
kết này thể hiện sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các
ngành. Trong đó, mỗi ngành đều là ngành sử dụng
đầu ra đồng thời là cũng là ngành cung cấp đầu vào
cho các ngành khác. Sơ đồ phản ánh tổng quát mối
liên hệ giữa các ngành như sau:
Liên kết ngược (hệ số lan tỏa):
Là mối liên kết phản
ánh mặt cầu của mỗi ngành trong nền kinh tế với
các ngành khác thông qua việc ngành này mua các
yếu tố đầu vào từ các ngành khác. Liên kết ngược
dùng để đo mức độ quan trọng tương đối của một
ngành với tư cách là bên sử dụng các sản phẩm đầu
ra của các ngành trong hệ thống sản xuất. Liên kết
ngược còn được gọi là hệ số lan tỏa và được xác
định bằng tỷ lệ của tổng các phần tử theo cột của ma
trận Leontief nghịch đảo ((I-A)-1) so với mức trung
bình của toàn bộ hệ thống. Công thức tính như sau:
(I-A)-1 = C, n =1;J
I: Ma trận đơn vị
A: Ma trận hệ số đầu vào
Hệ số đầu vào mô tả cơ cấu đầu vào của sản xuất
hàng hóa và dịch vụ. Hệ số này được tính bằng cách
chia từng phần tử của bảng I - O theo cột cho tổng số
tương ứng của cột đó. Hệ số đầu vào của một ngành
cụ thể được hiểu là tỷ lệ chi phí tương ứng về hàng
hóa, dịch vụ của mỗi ngành trong tổng chi phí đầu
vào của ngành đó.
Liên kết xuôi (độ nhạy):
là mối liên kết phản ánh
mặt cung của mỗi ngành trong nền kinh tế cho các
ngành khác thông qua việc cung ứng các sản phẩm
của ngành mình làm đầu vào cho các ngành khác.
Liên kết xuôi thể hiện vị trí, tầm quan trọng của mỗi
ngành với tư cách là nguồn cung sản phẩm/đầu vào
cho toàn bộ hệ thống sản xuất. Liên kết xuôi còn
được xem như độ nhạy của nền kinh tế, được đo
lường bằng tổng các phần tử theo hàng của ma trận
Leontief nghịch đảo ((I - B)-1) so với mức trung bình
của toàn hệ thống. Công thức tính như sau:
(I-B)-1 = G, n =1;i
I: Ma trận đơn vị
B : Ma trận hệ số đầu ra
Hệ số đầu ra mô tả cơ cấu hàng hóa, dịch vụ được
mỗi ngành sản xuất ra và cung ứng làm đầu vào cho
các ngành trong hệ thống sản xuất. Hệ số đầu ra được
tính toán bằng cách chia từng nhân tử của bảng I - O
cho tổng số theo hàng ngang tương ứng.
Tổng hợp các liên kết ngược và xuôi của ngành
nào càng lớn thì vai trò ngành đó trong nền kinh tế
càng quan trọng. Do vậy bên cạnh xem xét các mối
liên kết ngược và xuôi, cũng cần xem xét đến các
mối liên kết khác như: liên kết giữa cầu cuối cùng
và đầu ra trong nước; liên kết giữa đầu vào chính và
đầu ra trong nước...
Ứng dụng từ thực tế
Có thể lấy thí dụ về ứng dụng phân tích mối liên
kết của các ngành Vận tải trong nền kinh tế dựa vào
bảng I - O năm 2012, trong đó nền kinh tế được tổ
hợp theo 3 nhóm ngành:
Nhóm I: Các ngành khai thác sản phẩm có sẵn
từ tự nhiên.
Nhóm II: Các ngành chế biến sản phẩm được
khai thác từ tự nhiên.
Nhóm III: Các ngành dịch vụ như thương mại,
vận tải và các ngành khác.
Bảng I - O năm 2012 theo giá
cơ bản do Tổng cục Thống kê
(Bộ Kế hoạch và Đầu tư) công bố
gồm 164 ngành sản phẩm. Trên
cơ sở bảng này, việc tính toán,
phân tích mối liên kết của các
ngành Vận tải trong nền kinh
tế được thực hiện với các nội
dung: (1) Ảnh hưởng của cầu
cuối cùng trong nước đến các
ngành vận tải; (2) Tác động của
đầu vào chính tới cầu cuối cùng
đối với sản phẩm/dịch vụ các
ngành vận tải. Kết quả nghiên
cứu từng nội dung cho thấy:
Thứ nhất,
ảnh hưởng của
cầu cuối cùng trong nước đến
các ngành vận tải.
BẢNG 1: TÁC ĐỘNG TRỰC TIẾP CỦA CẦU CUỐI CÙNG TỚI SẢN XUẤT TRONG NƯỚC
(TÍNH TOÁN THEO I/O DẠNG PHI CẠNH TRANH NĂM 2012) ĐƠN VỊ: LẦN
Tiêu dùng cuối
cùng của dân cư
Tiêu dùng cuối
cùng của Chính phủ
Tích lũy Xuất khẩu
Nhóm I
0.15833
0.00000
0.02962 0.19343
Nhóm II
0.11095
0.00000
0.11018 0.25085
Thương mại
0.19009
0.00000
0.03367 0.26999
Đường sắt
0.46869
0.00000
0.01215 0.24666
Đường bộ
0.36152
0.00000
0.02419 0.20478
Đường thủy
0.16615
0.00000
0.03374 0.27627
Hàng không
0.35572
0.00000
0.00469 0.32658
Dịch vụ hỗ trợ vận tải
0.01434
0.00000
0.00000 0.32202
Bưu chính
0.00697
0.00000
0.00000 0.55464
Khác
0.43304
0.13372
0.00000 0.10204
Nguồn: Tính toán của tác giả từ bảng I/O năm 2012
1...,59,60,61,62,63,64,65,66,67,68 70,71,72,73,74,75,76,77,78,79,...82
Powered by FlippingBook