TÀI CHÍNH -
Tháng 2/2017
57
tin phát ra từ thị trường đã trở thành tín hiệu quan
trọng, phản ánh tương đối rõ nét tình hình thanh
khoản của các thành viên trên thị trường liên ngân
hàng, là cơ sở để NHNN đưa ra những quyết định
chính sách phù hợp.
Để xây dựng khung pháp lý cho TTTT liên
ngân hàng phù hợp với hoạt động của các TCTD
trong điều kiện mới, đáp ứng yêu cầu quản lý,
ngày 15/10/2001, NHNN đã ban hành Quy chế
vay vốn giữa các TCTD kèm theo Quyết định
1310/2001/QĐ-NHNN. Theo đó, với những quy
định thông thoáng quy chế đã trao quyền tự chủ
cho các TCTD trong quan hệ vay vốn lẫn nhau,
tạo điều kiện cho thị trường liên ngân hàng phát
triển mạnh mẽ, sôi động.
Từ năm 2001 đến cuối năm 2011, TTTT Việt Nam
nói chung và thị trường cho vay - gửi tiền giữa các
TCTD có nhiều chuyển biến gắn liền với những
thay đổi mạnh mẽ của kinh tế trong nước và thế
giới. Năm 2012, NHNN ban hành Thông tư 21/2012/
TT-NHNN ngày 18/6/2012 quy định hoạt động cho
vay, đi vay, mua, bán giấy tờ có giá giữa các TCTD,
chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Theo đó, Thông tư
21/2012/TT-NHNN cho phép các TCTD, chi nhánh
ngân hàng nước ngoài được giao dịch lẫn nhau với
thời hạn giao dịch dưới 1 năm. Đây là những quy
định mới, chặt chẽ hơn, phù hợp với bản chất giao
dịch vốn ngắn hạn trên TTTT liên ngân hàng và quy
định của Luật Các TCTD 2010 nhằm quản lý hoạt
động liên ngân hàng được an toàn, hiệu quả. Sau
khi Thông tư 21/2012/TT-NHNN có hiệu lực, thị
trường có một số biến động nhất định nhưng đến
nay thị trường đã hoạt động ổn định trở lại.
Thực tế cho thấy, từ khi được hình thành đến
nay, quy mô giao dịch của thị trường liên ngân hàng
ngày càng tăng và thị trường đang tiến gần hơn với
các thông lệ quốc tế. Doanh số hoạt động của thị
trường cho vay, gửi tiền liên ngân hàng có sự tăng
trưởng rõ rệt qua các năm. Năm 2000, khi thị trường
liên ngân hàng mới được hình thành, tổng doanh số
giao dịch cho vay, gửi tiền giữa các TCTD trên thị
trường chỉ vào khoảng 280 tỷ đồng thì đến 2016 con
số này đã lên tới 5,047 triệu tỷ đồng, giao dịch bình
quân là 20.602 tỷ đồng/ngày.
Cùng với quá trình hoàn thiện hành lang pháp
lý của hoạt động cho vay liên ngân hàng, hành lang
pháp lý cho hoạt động của thị trường mua, bán giấy
tờ có giá cũng dần được hoàn thiện. Để đáp ứng yêu
cầu quản lý và sự phát triển của thị trường, đặc biệt
là thị trường thứ cấp, từ những năm 2000, NHNN
đã ban hành hàng loạt văn bản quy phạm pháp
luật như Quyết định 1325/2004/QĐ-NHNN ngày
15/10/2004 về việc ban hành quy chế chiết khấu, tái
chiết khấu giấy tờ có giá của TCTD đối với khách
hàng. Đối với hoạt động mua, bán giấy tờ có giá
giữa các TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài
trên TTTT liên ngân hàng, NHNN ban hành Thông
tư 21/TT-NHNN thay thế các quy định về hoạt động
này tại các văn bản trước đây nhằm quản lý thống
nhất và chặt chẽ hơn nữa hoạt động này.
Khung khổ pháp lý phục vụ cho điều hành
nghiệp vụ thị trường mở (OMO) tiếp tục thực hiện
theo nền tảng trước đây. Nhờ đó, hoạt động thị
trường mở thời gian qua đã giải quyết tốt về thanh
khoản cho hệ thống các TCTD, góp phần ổn định
TTTT; trung hòa kịp thời lượng tiền mua ngoại tệ
để kiểm soát lạm phát, bình ổn tỷ giá, từng bước
giúp NHNN chuyển dần từ điều hành theo khối
lượng sang điều hành theo giá (lãi suất). Minh
chứng là thị trường mở đã có sự tăng trưởng, phát
triển không ngừng về doanh số giao dịch cũng như
số lượng thành viên thị trường; Khối lượng giao
dịch thị trường mở theo đó cũng tăng mạnh qua
các năm; Lãi suất nghiệp vụ thị trường mở được
thực hiện linh hoạt qua các kênh trọng tâm nhằm
duy trì lãi suất liên ngân hàng trong biên độ phù
hợp để hỗ trợ ổn định tỷ giá nhưng vẫn cân đối
tạo điều kiện giảm lãi suất. Tháng 12/2016, lãi suất
huy động tăng thêm khoảng 0,1-0,4% tùy từng kỳ
hạn tại một số ngân hàng thương mại; thị trường
liên ngân hàng, lãi suất các kỳ hạn qua đêm, một
tuần, hai tuần đã duy trì xu hướng tăng trong
tháng 12/2016 cao nhất là 5,5%/năm. Điều này
phản ánh tình trạng không dư thừa trong thanh
khoản của hệ thống ngân hàng. Tín dụng tăng
trưởng trong khi nhu cầu thanh toán của doanh
nghiệp và nhu cầu chi tiêu của người dân tăng cao
đã khiến cán cân vốn có xu hướng nghiêng về phía
cầu trong những tháng cuối năm. Trước diễn biến
mới này, NHNN đã dừng hoạt động tín phiếu và
DIỄN BIẾN GIAO DỊCH TRÊN THỊ TRƯỜNG LIÊN NGÂN HÀNG
GIAI ĐOẠN 2012-2016 (Tỷ đồng)
Nguồn: Ngân hàng Nhà nước
