TÀI CHÍNH -
Tháng 5/2017
13
chế về trần học phí, mức thu không đủ chi, cho nên
một số cơ sở giáo dục ĐHCL xé rào, ban hành nhiều
khoản thu ngoài quy định, dẫn đến thiếu công khai,
minh bạch trong việc sử dụng nguồn thu. Việc duy
trì mức học phí thấp, dẫn đến các cơ sở giáo dục
ĐHCL không có đủ nguồn để cải thiện thu nhập
cho giảng viên từ nguồn học phí chính quy, không
thu hút và giữ được những giảng viên có trình độ
tham gia giảng dạy. Để có nguồn bổ sung thu nhập,
các trường phải khai thác từ các hoạt động đào tạo
không chính quy, dẫn đến thời gian đứng lớp của
giảng viên đại học phần lớn bị quá tải. Cùng với đó,
hầu hết các giảng viên đại học đều vượt định mức
giờ giảng theo quy định, có những trường hợp vượt
tới 150% đến 200% định mức giờ giảng. Điều này
khiến cho việc giảng viên đại học không có thời gian
để nghiên cứu khoa học, nâng cao trình độ nghiệp
vụ, đổi mới nội dung bài giảng, phương pháp sư
phạm... Đây cũng là một trong những nguyên nhân
chính ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo.
Các giải pháp đề xuất
Để đảm bảo triển khai thực hiện thống nhất, đồng
bộ, có hiệu quả các cơ chế, chính sách về tự chủ giáo
dục nói chung và tự chủ tài chính đối với GDĐH nói
riêng, cần quan tâm đến một số vấn đề sau:
Thứ nhất,
tiếp tục tăng cường thực hiện tự
chủ, tự chịu trách nhiệm cho các trường ĐHCL
về nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài
chính trên cơ sở giảm bớt các rào cản quy định
có liên quan. Trong đó, cần lưu ý đến các quy
định về quy mô sinh viên tối đa trong xác định
chỉ tiêu tuyển sinh ở các ngành tại Thông tư
32/2015/TT-BGDĐT ngày 16/12/2015 của Bộ Giáo
dục và Đào tạo; hay quy định dành tối thiểu 5%
kinh phí từ nguồn thu hợp pháp của ĐHCL để
đầu tư phát triển tiềm lực và khuyến khích hoạt
động khoa học công nghệ tại Nghị định 99/2014/
NĐ-CP ngày 25/10/2014 của Chính phủ, dành
tối thiểu 3% kinh phí từ nguồn thu học phí của
các trường ĐHCL để cho sinh viên và người học
hoạt động nghiên cứu khoa học… Đồng thời, cần
có hướng dẫn cụ thể hơn đối với các nội dung
quy định tại Nghị quyết 77/NQ-CP và Nghị định
16/2015/NĐ-CP để đảm bảo tính rõ ràng, minh
bạch của chính sách trong lĩnh vực GDĐH. Điển
hình là về sử dụng nguồn lực liên doanh liên kết,
góp vốn bằng tài sản, tự chủ về chế độ làm việc
của giảng viên, về giờ chuẩn và nghĩa vụ giảng
dạy, về sự khác biệt giữa Hội đồng trường và
Hội đồng quản lý...
Thứ hai,
đẩy mạnh trao quyền tự chủ, tự quyết
về nguồn thu và quản lý nguồn thu của các trường
ĐHCL; Đảm bảo điều kiện cho các trường ĐHCL
chủ động trong việc tìm kiếm, khai thác và phát
triển các hoạt động sự nghiệp nhằm tăng nguồn thu
sự nghiệp thông qua vận động các nguồn viện trợ,
tài trợ trong và ngoài nước, đẩy mạnh các hoạt động
tạo nguồn thu từ sự đóng góp của người học trên
cơ sở nâng cao chất lượng dịch vụ, thực hiện cơ chế
giá dịch vụ, tăng cường liên kết đào tạo, nghiên cứu
khoa học, thúc đẩy hợp tác công tư, hợp tác quốc tế
về đào tạo...
Thứ ba,
trong công tác phân bổ NSNN cho các
trường ĐHCL, cần quan tâm đến kết quả đầu ra
bằng việc chuyển đổi việc cấp phát kinh phí NSNN
sang hình thức đặt hàng, giao nhiệm vụ cho các cơ
sở GDĐH. Cùng với đó, khuyến khích, hỗ trợ các
trường ĐHCL chuyển đổi cơ chế hoạt động thông
qua tiếp cận vốn vay ưu đãi, hỗ trợ lãi suất để đầu
tư tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ
đào tạo và nghiên cứu khoa học, ưu đãi thuế thu
nhập doanh nghiệp... Đổi mới chính sách ưu đãi tín
dụng đối với học sinh, sinh viên cho phù hợp với cơ
chế tự chủ theo Nghị định 16/2015/NĐ-CP khi thực
hiện chuyển từ cơ chế học phí sang giá dịch vụ.
Thứ tư,
Bộ GD&ĐT cần tăng cường thực hiện
đánh giá, kiểm định chất lượng giáo dục đại học
và xếp hạng các trường đại học và cao đẳng; Ban
hành quy định về CSGDĐH đạt chuẩn quốc gia
theo Luật GDĐH.
Thứ năm,
các trường đại học cần chủ động hơn
nữa nâng cao chất lượng và đa dạng hóa các loại hình
dịch vụ thông qua phát triển đội ngũ giảng viên, đổi
mới giáo trình, bài giảng, tăng cường cơ sở vật chất,
trang thiết bị dạy và học...; Tăng cường nguồn thu của
đơn vị thông qua đẩy mạnh xã hội hóa, liên doanh
liên kết, đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong giáo dục
đào tạo và nghiên cứu khoa học; quảng bá, xây dựng
hình ảnh và thương hiệu của trường; Mạnh dạn xây
dựng và đổi mới cơ chế hoạt động của trường, gắn
lợi ích vật chất với hiệu quả hoạt động...
Tài liệu tham khảo:
1. Chính phủ, 2005, Nghị quyết 14/2005/NQ-CP ngày 2/11/2005 về đổi mới cơ
bản và toàn diện GDĐH Việt Nam giai đoạn 2006 – 2020;
2. Chính phủ, 2014, Nghị quyết 77/NQ-CP về thí điểm đổi mới cơ chế hoạt
động đối với các CSGDĐHCL giai đoạn 2014 – 2017;
3. Chính phủ, các Nghị định: 10/2002/NĐ-CP; 99/2014/NĐ-CP; 43/2006/
NĐ–CP; 16/2015/NĐ-CP…
4. TS. Nguyễn Trường Giang, Đổi mới cơ chế tài chính đối với các CSGDĐHCL gắn
với nâng cao chất lượng đào tạo, thực hiện mục tiêu công bằng và hiệu quả;
5. Học viện Tài chính, Kỷ yếu Hội thảo Đổi mới cơ chế tự chủ đối với đơn vị sự
nghiệp công lập.
