84
KẾ TOÁN - KIỂM TOÁN
thiết lập quy trình cung cấp thông tin kế toán, đặc
biệt là kế toán quản trị chi phí. Khảo sát thực tế
cho thấy, có tới 97% DN sử dụng thông tin của kế
toán chính để tổng hợp và cung cấp thông tin về
chi phí xây lắp, chỉ có 3% DN xây lắp có tổ chức
kế toán quản trị chi phí. Các DN này sử dụng mô
hình kết hợp để tổng hợp và cung cấp thông tin
về chi phí xây lắp.
Lựa chọn mô hình kế toán quản trị chi phí nào?
Về cơ bản, trong hoạt động của DN hiện nay, có
3 mô hình kế toán cơ bản: Mô hình phân tán, mô
hình tập trung và mô hình hỗn hợp. Dù chọn mô
hình nào, DN cũng cần chú trọng việc yếu tố phù
hợp với quy mô, năng lực tài chính, năng lực quản
trị của mình. Đối với các DN xây lắp, Phạm Đăng
Huy (2017) cho rằng, mô hình kết hợp giữa kế toán
tài chính và kế toán quản trị chi phí sản xuất trong
cùng một bộ máy kế toán là mô hình phù hợp trong
điều kiện hiện nay, bởi tiềm lực kinh tế - tài chính
của các DN xây lắp chưa cao. Với mô hình này, bộ
phận kế toán chi phí của kế toán tài chính căn cứ
vào chứng từ để hạch toán chi phí sản xuất phát
sinh của DN theo từng yếu tố chi phí, cung cấp số
liệu phục vụ lập báo cáo kết quả kinh doanh và bản
thuyết minh báo cáo tài chính. Trong khi đó, kế toán
quản trị chịu trách nhiệm hạch toán chi tiết theo
từng bộ phận, công trình, hạng mục công trình…
để xác định kết quả theo từng bộ phận, từng công
trình, hạng mục công trình; đồng thời, phân loại
theo dõi riêng chi phí cố định và chi phí biến đổi
để giúp cung cấp thông tin cho nhà quản lý khi ra
quyết định.
Lê Thế Anh (2018) cũng cho rằng, trên cơ sở
nghiên cứu thực nghiệm các DN xây lắp Việt Nam
thì mô hình kết hợp là phù hợp và hiệu quả. Mô
hình kết hợp là sự gắn kết hệ thống
kế toán quản tri chi phí với hệ thống
kế toán tài chính trong cùng một hệ
thống kế toán thống nhất. Theo mô
hình này, kế toán quản trị chi phí là
một bộ phận của kế toán DN. Mô
hình kế toán quản trị chi phí kết hợp
sẽ thu thập, xử lý và cung cấp thông
tin đầy đủ và kịp thời cho các nhà
quản trị. Trong mô hình này không
có sự phân chia giữa kế toán quản trị
chi phí và kế toán tài chính nhưng
có sự phân công nhiệm vụ cho các
bộ phận kế toán. Người làm kế toán
ở các bộ phận thực hiện đồng thời
cả công việc của kế toán quản tri chi
phí và công việc của kế toán tài chính. Bộ máy kế
toán của DN xây lắp bao gồm hai bộ phận: Kế toán
tài chính và kế toán quản trị chi phí sẽ tiết kiệm chi
phí vận hành nhưng vẫn đảm tính hiệu quả của
chức năng thông tin. Mô hình này được khái quát
bằng Hình 1.
Một số kiến nghị
Để xây dựng và vận hành mô hình kế toán quản
trị chi phí nói chung và mô hình kết hợp nói riêng
trong các DN xây lắp hiện nay, còn rất nhiều việc
phải làm, trong đó các cần chú trọng một số vấn đề
trọng tâm sau:
Một là,
nâng cao nhận thức của các nhà quản trị
DN về kế toán quản trị chi phí nói chung và yêu cầu
cấp thiết về hoàn thiện mô hình kế toán quản trị chi
phí hỗn hợp nói riêng. Theo đó, các DN cần nhận
thức được rằng, mỗi mô hình đều có những ưu,
nhược điểm nhất định. Tuy nhiên, trong điều kiện
Việt Nam hiện nay thì các DN nên áp dụng mô hình
kết hợp hợp, bởi nhiều lý do sau: Tiết kiệm được
chi phí; Tận dụng được ưu điểm, hạn chế nhược
điểm; Từng bước làm quen với kế toán quản trị; Vận
dụng được các quy định của kế toán tài chính đó là
hệ thống chứng từ kế toán, phương pháp kế toán,
hệ thống tài khoản kế toán… Bằng chính hoạt động
thực tiễn các DN phải đổi mới tư duy, tiếp cận kinh
nghiệm mới trong xây dựng mô hình kế toán quản
trị chi phí phù hợp với hoạt động và xu thế phát
triển chung.
Hai là,
để ứng dụng mô hình kế toán quản trị
chi phí hỗn hợp, DN cần tổ chức, sắp xếp lại bộ
máy kế toán DN theo hướng kết hợp bộ phận kế
toán quản trị chi phí và kế toán tài chính trong
cùng bộ máy kế toán. Việc tổ chức kế toán quản
trị chi phí sao cho các thông tin về việc đảm bảo
K toán trư ng
B ph n t ng h p,
phân tích
B ph n
thu nh n
thông tin
B ph n tư v n
L p d toán
K toán chi phí
K toán qu n tr chi phí
HÌNH 1: KẾ TOÁN QUẢN TRỊ CHI PHÍ THEO MÔ HÌNH KẾT HỢP
Nguồn: Lê Thế Anh (2018)
