TÀI CHÍNH -
Tháng 9/2016
15
thức mới như Quỹ Đầu tư mạo hiểm Việt Nam, sự
công nhận giá trị bằng tiền của tài sản vô hình trong
góp vốn thành lập công ty hay bảo hộ quyền sở hữu
trí tuệ đối với DN khởi nghiệp... Cụ thể:
- Các chính sách tài chính đối với việc khởi sự
kinh doanh tại Việt Nam vẫn còn chung chung, chỉ
là một cấu phần nhỏ trong một số chương trình,
chưa tập trung cụ thể vào đối tượng khởi nghiệp.
Chính sách thuế hiện hành theo hướng h trợ DN
theo địa bàn, lĩnh vực nên bất kỳ DN nào đáp ứng
được các điều kiện ưu đãi thì sẽ được hưởng các ưu
đãi tương ứng. Do đó, nếu DN khởi nghiệp không
thực hiện kinh doanh tại các địa bàn ưu đãi thuế,
không đáp ứng được các tiêu chuẩn trong các lĩnh
vực khuyến khích đầu tư hiện hành thì cũng không
được h trợ về thuế.
- Chính sách tín dụng khó tiếp cận do hầu hết các
DN khởi nghiệp ban đầu đều có quy mô nhỏ, siêu
nhỏ, nguồn vốn nội sinh ít, tài sản để thế chấp vay
ngân hàng hầu như không có. Bên cạnh đó, bản chất
của các DN khởi nghiệp, đặc biệt là DN khởi nghiệp
đổi mới sáng tạo là rủi ro cao nên các kênh huy động
vốn truyền thống qua các ngân hàng thương mại rất
khó khăn. Giai đoạn 2011-2015, mặc dù Ngân hàng
Nhà nước đã thực hiện nhiều giải pháp h trợ DN
tiếp cận vốn tín dụng nhưng kết quả cho vay đối với
DNNVV vẫn còn khá khiêm tốn, tỷ lệ dư nợ cho vay
trung bình khoảng 25% tổng dư nợ cho vay toàn bộ
nền kinh tế.
- Mô hình vườm ươm ở nước ta đang trong giai
đoạn đầu hình thành, quy mô nhỏ, hoạt động ươm
tạo khởi nghiệp hiện nay vẫn chưa thực sự hiệu quả
bởi nhiều nguyên nhân. Trong đó, nguồn tài chính
đầu tư hiện nay cho các vườn ươm vẫn còn hạn chế
và mang tính chất thử nghiệm, các quỹ đầu tư và tập
đoàn lớn chưa quan tâm nhiều đến chương trình.
Giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp
Với việc thừa nhận vai trò to lớn của DN khởi
nghiệp đối với sự phát triển kinh tế, tạo công ăn việc
làm và đảm bảo an sinh xã hội. Nhà nước đã bắt đầu
có những động thái về mặt chính sách để thúc đẩy
khởi nghiệp. Nghị quyết 35/NQ-CP ngày 16/5/2016 về
h trợ DN đến năm 2020, Chính phủ đã nhấn mạnh
được ưu tiên phát triển theo quy định của pháp luật
về công nghệ cao; đầu tư xây dựng - kinh doanh cơ
sở ươm tạo công nghệ cao, ươm tạo DN công nghệ
cao; sản xuất sản phẩm phần mềm; sản xuất vật liệu
composit, các loại vật liệu xây dựng nhẹ, vật liệu quý
hiếm; sản xuất năng lượng tái tạo, năng lượng sạch,
năng lượng từ việc tiêu hủy chất thải; phát triển công
nghệ sinh học; dự án đầu tư mới thuộc lĩnh vực bảo
vệ môi trường…
Thứ hai,
chính sách tín dụng đối với DN khởi
nghiệp bao gồm: Các ưu đãi tín dụng, h trợ lãi suất,
bảo lãnh vay vốn từ các tổ chức tín dụng thông qua
Ngân hàng chính sách xã hội, các quỹ đổi mới công
nghệ quốc gia, quỹ phát triển khoa học và công nghệ
quốc gia, Quỹ H trợ DNNVV được áp dụng đối với
các DN khởi nghiệp đáp ứng về quy mô lao động
hoặc nguồn vốn là DNNVV, hoặc đáp ứng được các
tiêu chí đối với DN đổi mới, sáng tạo.
Thứ ba,
mô hình phát triển vườn ươm DN trong
một số lĩnh vực ưu tiên như KHCN nhằm h trợ cho
DN thành lập mới. Theo đó, Nhà nước h trợ kinh
phí thành lập, hoạt động các vườm ươm công lập
(Vườn ươm Phú Thọ (Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí
Minh); Vườn ươm CRC (Đại học Bách khoa Hà Nội);
Vườn ươm khu Công nghệ cao Hòa Lạc; Vườm ươm
DN (công viên phần mềm Quang Trung TP. Hồ Chí
Minh)… và các ưu đãi về thuế (thuế TNDN, thuế
nhập khẩu, thuế GTGT, thuế TNCN…) đối với các
vườn ươm. Thông tư 214/2015/TT-BTC vừa được Bộ
Tài chính ban hành hướng dẫn cơ chế, chính sách
ưu đãi về h trợ ngân sách nhà nước, thuế và tín
dụng đầu tư phát triển của Nhà nước theo quy định
tại Quyết định 1193/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính
phủ về việc thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc
thù phát triển Vườn ươm công nghệ công nghiệp
Việt Nam - Hàn Quốc tại TP. Cần Thơ nhằm tạo
điều kiện tốt nhất giúp các DN khởi nghiệp hình
thành và phát triển. Các vườn ươm đã có thể cung
cấp cho DN khởi nghiệp một môi trường có chi phí
thấp (hoặc miễn phí), h trợ và bổ sung những kiến
thức, kỹ năng và nguồn lực cần thiết, giảm bớt rủi
ro đầu tư và kinh doanh, giảm nguy cơ phá sản đối
với các DN khởi nghiệp.
Nhìn chung, các chính sách đã từng bước h trợ
DN khởi nghiệp, tạo nhiều kênh huy động vốn cho
DN và góp phần quan trọng trong giảm thiểu rủi ro
khởi nghiệp, gia tăng khả năng tồn tại và phát triển
cho DN khởi nghiệp. Tuy nhiên, do tốc độ phát triển
nhanh của hệ sinh thái khởi nghiệp với các cấu phần
mới nên cơ chế chính sách và khung pháp lý chưa
được bổ sung kịp thời để điều chỉnh sự hình thành và
phát triển của những DN khởi nghiệp theo phương
Sáu tháng đầu năm 2016, tổng vốn doanh
nghiệp đăng ký thành lập mới là 427,8 nghìn
tỷ đồng, tăng 51,5% so với cùng kỳ năm 2015.
Xét về quy mô vốn/doanh nghiệp cũng có sự
cải thiện đáng kể từ 5,13 tỷ đồng năm 2013 lên
6,3 tỷ đồng vào năm 2015.
