28
CƠ CHẾ, CHÍNH SÁCH THÚC ĐẨY DOANH NGHIỆP VIỆT NAM KHỞI NGHIỆP
gia khởi nghiệp bằng một chương trình quốc gia
khởi nghiệp tổng thể, theo đó nêu rõ những bước
triển khai cụ thể để hình thành hệ sinh thái khởi
nghiệp. Cụ thể như: (i) Khung khổ thể chế h trợ
cho hoạt động khởi nghiệp bao gồm chính sách về
thu tuc thành lập, đầu tư, thuế, thương mại hóa sản
phẩm công nghệ. Điểm cần lưu ý là các chính sách
ưu đãi không chỉ dành riêng cho DN khởi nghiệp,
mà còn bao gồm cả NĐT bỏ vốn vào các quỹ đầu
tư khi họ rót vốn cũng như thoái vốn; (ii) Chu trình
h trợ vốn đầu tư tương ứng với các giai đoạn phát
triển của DN khởi nghiệp; (iii) Quy định h trợ hoạt
động của NĐT đặc biệt là NĐT thiên thần và NĐT
mạo hiểm; (iv) Các biện pháp tăng cường năng lực
và hoạt động của các tổ chức h trợ khởi nghiệp như
hệ thống vườn ươm công nghệ hay các trung tâm
thúc đẩy DN khởi nghiệp.
Thứ ba,
xây dựng sàn chứng khoán chuyên biệt
cho DN khởi nghiệp. Việt Nam có thể cân nhắc xây
dựng Sàn chứng khoán chuyên biệt cho DN khởi
nghiệp theo mô hình Sàn KONEX của Hàn Quốc. Sự
thành công sau 3 năm hoạt động của Sàn KONEX
cho thấy, việc tạo dựng một sàn giao dịch chuyên
biệt có vai trò quan trọng h trợ cho DN khởi nghiệp
tiếp cận trực tiếp nguồn vốn cần thiết cho sự phát
triển của mình. Mặt khác, hình thức Sàn KONEX
cũng cung cấp một sàn giao dịch thuận tiện để
người mua người bán gặp nhau được dễ dàng hơn,
cũng như tạo khả năng thoái vốn cho các NĐT, đặc
biệt là các NĐT thiên thần nhỏ l .
Tóm lại, kinh nghiệm của Hàn Quốc cho thấy,
khuyến khích hoạt động khởi nghiệp sáng tạo là
một biện pháp điều chỉnh chính sách hữu hiệu để
đối phó với tình trạng kinh tế suy giảm trước những
tác động tiêu cực trong nền kinh tế thế giới.
Tài liệu tham khảo:
1. Kim, Sung Tae & Shim, Jae Hyun (2015). “Study on Successful Develomment
Directions of The KONEX”, Akes Papers;
2. Lee, Inhyung. (2013). “Konex Market Status and Supplementary Measures”,
Korea Capital Market Institute;
3. OECD (2016). “2016 Economic Survey of Korea”, 5/2016;
4. Yong Do Kim. (2014). “Measures to foster long-term growth of Korea New
Exchange (KONEX)”, KIF Weekly Financial Brief, Vol. 14, No.31.
Thêm vào đó, nguồn vốn của NĐT thiên thần
chủ yếu sử dụng để trả chi phí nhân sự, marketing
và bán hàng nên số vốn này khó có khả năng thu
hồi nếu DN khởi nghiệp không phát triển thành
công. Theo thống kê của Chính phủ Hàn Quốc, năm
2015, nước này có 6.916 “NĐT thiên thần” và chỉ có
khoảng 1/3 tổng số tiền đầu tư rót vào những DN có
tuổi đời dưới 3 năm.
Để h trợ các DN khởi nghiệp “gọi vốn” cho giai
đoạn bắt đầu hoạt động sản xuất kinh doanh, song
song với việc xây dựng Sàn Chứng khoán chuyên
biệt KONEX, Chính phủ Hàn Quốc triển khai kế
hoạch đầu tư 2,91 tỷ USD, trong đó phần lớn số tiền
này sẽ được sử dụng đầu tư vào các DN khởi nghiệp
thông qua các quỹ/”NĐT thiên thần” tư nhân. Từ
năm 2013, Chính phủ Hàn Quốc giảm bớt một số
loại thuế từ bán cổ phần công ty cũng như cho phép
NĐT miễn giảm thuế với điều kiện họ tái đầu tư
khoản lãi từ bán cổ phần của mình từ các DN khởi
nghiệp. Mặt khác, Chính phủ cũng thiết lập các quỹ
đầu tư thiên thần nhà nước dành cho các DN khởi
nghiệp với quy chế hoạt động đặc biệt, theo đó mặc
dù sử dụng vốn của nhà nước nhưng nếu dự án đầu
tư vào bị thất bại, những người đứng đầu quỹ cũng
không bị truy cứu trách nhiệm.
Như vậy, Chính phủ Hàn Quốc đã h trợ cho các
DN khởi nghiệp có được một quy trình khép kín để
huy động vốn đầu tư tương ứng với từng giai đoạn
phát triển của mình. Ở giai đoạn phôi thai, DN khởi
nghiệp có thể sử dụng tiền của Chính phủ thông
qua các quỹ đầu tư để h trợ DN tồn tại, cho tới
khi đạt quy mô đủ lớn thì hoạt động huy động vốn
sẽ diễn ra tại Sàn KONEX. Cho đến khi đạt tới giai
đoạn trưởng thành thì DN có thể chuyển sang huy
động vốn tại Sàn Chứng khoán KOSDAQ.
Gợi ý chính sách cho Việt Nam
Từ những chính sách h trợ xây dựng hệ sinh
thái khởi nghiệp của Hàn Quốc có thể rút ra một số
gợi ý chính sách cho Việt Nam như sau:
Thứ nhất,
phân tích và đánh giá đúng thực trạng.
Chúng ta cần xem xét và đánh giá đúng thực trạng
triển khai hoạt động khởi nghiệp ở nước ta, nhằm
làm rõ những đặc trưng của hoạt động này, những
lĩnh vực và ngành/lĩnh vực mà khởi nghiệp có nhiều
khả năng thành công, trình độ cũng như mức độ áp
dụng công nghệ trong những ngành/lĩnh vực đó.
Trên cơ sở đó, xem xét và áp dụng kinh nghiệm phù
hợp của các quốc gia khởi nghiệp đi trước vào thực
tiễn ở Việt Nam mới có hiệu quả.
Thứ hai,
xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp.
Chúng ta cần cụ thể hóa chủ trương xây dựng quốc
Sự thành công sau 3 năm hoạt động của Sàn
KONEX tại Hàn Quốc cho thấy, việc tạo dựng
một sàn giao dịch chuyên biệt có vai trò quan
trọng hỗ trợ cho doanh nghiệp khởi nghiệp
tiếp cận trực tiếp nguồn vốn cần thiết cho sự
phát triển của mình.
