TÀI CHÍNH -
Tháng 11/2016
17
Thực trạng chi ngân sách nhà nước
Chi tiêu ngân sách nhà nước (NSNN) luôn là vấn
đề quan trọng trong nền kinh tế, do đó, trong những
năm qua, các cơ quan quản lý NSNN từ địa phương
tới Trung ương luôn cố gắng tiết kiệm chi tiêu nhằm
giảm bớt bội chi NSNN. Kết thúc năm tài khoá 2015,
chi NSNN ở mức 1.263 nghìn tỷ đồng, vượt 10,1%
so với dự toán khiến bội chi NSNN tăng vọt lên 266
tỷ đồng (cao hơn mức 236 tỷ đồng của dự toán) đưa
chỉ tiêu tỷ lệ bội chi NSNN cao hơn mức 5% được
Quốc hội phê duyệt.
Theo hình 1, chi tiêu ngân sách thời gian qua có
sự gia tăng mạnh mẽ qua các năm. Nếu như năm
2010, chi NSNN ở mức 649 nghìn tỷ đồng thì chỉ 6
tháng đầu năm 2016, chi ngân sách đã ở mức 509
nghìn tỷ đồng, bằng 78,42% mức chi cả năm 2016.
Trong giai đoạn 5 năm nghiên cứu, dự toán ngân
sách dù được điều chỉnh năm sau luôn cao hơn năm
trước tuy nhiên dự toán vẫn không sát được thực
tiễn khi con số thực tế so với dự toán đều tăng cao.
Năm 2010 và 2015 chi thực tế vượt dự toán tới 11,51
và 10,1%. Các năm khác, mức chi đều trên 4%.
Xét về cơ cấu chi NSNN, khoản chi thường
xuyên liên tục gia tăng và mở rộng trong cơ cấu
chi NSNN. Trong khi áp lực trả nợ gia tăng làm chi
trả nợ và viện trợ ngày càng lớn. Điều này làm cho
quy mô chi ngân sách gia tăng mạnh mẽ nhưng tốc
độ gia tăng của chi đầu tư phát triển không được
bao nhiêu. Thậm chí, so với năm 2013, chi đầu tư
phát triển năm 2014 còn giảm 23,5% (năm 2013 là
271.680 nghìn tỷ đồng, năm 2014 là 208.040 nghìn
tỷ đồng). Trong khi đó, chi thường xuyên tăng đều
đặn trong 3 năm 2013; 2014 và 2015 là 704.165 nghìn
tỷ đồng; 732.500 nghìn tỷ đồng và 790.168 nghìn tỷ
đồng. Các khoản nợ chính phủ đến hạn cũng như
việc chủ động cơ cấu nợ (thời gian và lãi suất) đã
làm chi trả nợ và viện trợ tăng 7,14%; 25% trong 2
năm 2014 và 2015.
Vốn đầu tư thực hiện từ nguồn ngân sách là
nguồn lực quan trọng nhằm tạo cơ sở vật chất để
phát triển kinh tế. Đánh giá con số vốn đầu tư thực
hiện từ nguồn vốn NSNN năm 2015 có thể thấy:
CHI NGÂN SÁCHNHÀNƯỚC
VÀMỘT SỐ KHUYẾNNGHỊ CHÍNH SÁCH
TS. PHẠM THÁI HÀ
Chi ngân sách nhà nước là một bộ phận quan trọng cấu thành cán cân ngân sách của mỗi quốc gia. Chi
ngân sách nhà nước không chỉ nuôi dưỡng bộ máy hành chính nhà nước hoạt động mà còn có tác dụng xây
dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật cho tăng trưởng kinh tế trong tương lai. Một quốc gia sử dụng quỹ ngân sách
nhà nước để chi tiêu hiệu quả sẽ là động lực để đất nước phát triển. Ngược lại, các quốc gia chi tiêu ngân
sách không hợp lý, thiếu hiệu quả sẽ gây ra bội chi ngân sách và áp lực trả nợ cho thế hệ sau.
Từ khoá: Chi ngân sách nhà nước, chính sách, tài khóa, chi tiêu, hiệu quả
HÌNH 1: DIỄN BIẾN CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
GIAI ĐOẠN 2010-2015 (NGHÌN TỶ ĐỒNG)
Nguồn: Tổng cục Thống kê
HÌNH 2: MỐI QUAN HỆ GIỮA CHI NSNN THỰC TẾ, CHI NSNN
DỰ TOÁN VÀ CHI NSNN GIAI ĐOẠN 2010-2015 (%)
Nguồn: Báo cáo thường niên năm 2015- Bộ Tài chính
