TÀI CHÍNH -
Tháng 12/2016
23
này sẽ giúp DN hoạt động công khai minh bạch và
đổi mới quản trị DN theo thông lệ tiên tiến; tạo điều
kiện thuận lợi cho việc tiếp tục thoái vốn nhà nước
tại DN...
Giữ thương hiệu bằng “cổ phần vàng”?
Theo đánh giá của các chuyên gia, việc ước tính
giá trị vốn nhà nước bán đi tại DNNN một cách
chính xác không đơn giản. Nếu tính theo số lượng
cổ phần nhà nước tại DN rồi nhân với giá cổ phiếu
hiện tại thì chỉ thấy một phần bức tranh. Giá thực sẽ
là giá qua đấu giá thành công. Nếu đấu giá nghiêm
túc, giá có thể cao hơn nhiều so với giá hiện tại,
thậm chí với một số DN là gấp vài lần. Do vậy, nếu
cùng lúc bán ra nhiều cổ phiếu DN lớn có thể sẽ
ảnh hưởng đến giá trị. Vì vậy, cần quan tâm đến
phương án bán để tránh thất thoát vốn nhà nước
và cũng thận trọng để tránh những DN lớn về tay
nước ngoài.
Chính phủ cũng đã nêu rõ nguyên tắc, quan
điểm trong quá trình bán vốn nhà nước tại các DN
trong quá trình CPH DNNN, bán vốn nhà nước nói
chung là phải thực hiện theo các quy luật, thông lệ
thị trường, bảo đảm công khai, minh bạch, không
phân biệt nhà đầu tư trong và ngoài nước, chống
tham nhũng, tiêu cực, chống lợi ích nhóm, bảo toàn
tối đa tài sản nhà nước, bảo đảm lợi ích cao nhất của
đất nước. Ngay cả việc định giá cổ phần cũng phải
tổ chức đấu thầu công khai để lựa chọn đơn vị tư
vấn uy tín, có năng lực, kinh nghiệm, tránh trường
hợp định giá không sát, không đúng, làm thất thoát
phần vốn Nhà nước. Việc định giá cụ thể dựa trên
các quy định pháp luật, nguyên tắc thị trường và ý
kiến đơn vị tư vấn.
Một trong các nội dung đang tranh luận liên
quan đến thoái/bán vốn nhà nước là phải có biện
pháp để giữ lại thương hiệu Việt thông qua các hàng
rào kỹ thuật, trong đó Nhà nước có thể nắm giữ “cổ
phần vàng” thay vì nắm lượng vốn lớn để có quyền
phủ quyết. Người nắm “cổ phần vàng” có thể không
cần cổ tức, nhưng muốn thay đổi thương hiệu phải
được người năm giữ “cổ phần vàng” đồng ý. Tuy
nhiên, Luật DN 2015 không có thuật ngữ/khái niệm
“cổ phần vàng”. Bản thân trong điều lệ các DNNN
thoái vốn thời gian qua đều không có quy định về
loại “cổ phần vàng”. Như vậy, “cổ phần vàng” nếu
có thì nó đơn giản là tên của một loại cổ phần ưu đãi
khác mà người nắm giữ có các quyền chuyên biệt
so với các cổ phần phổ thông, cổ phần ưu đãi biểu
quyết, cổ tức, hoàn lại...
Như vậy, nếu nói “cổ phần vàng” là loại cổ
phần nên có trong các DN mà Nhà nước dự định
thoái/bán toàn bộ/một phần vốn cho các cổ đông
bên ngoài thì nó phải thỏa mãn các điều kiện: (i)
Phải được cổ đông thông qua và có trong điều lệ;
(ii) Phải xác định rõ là loại cổ phần này khi nắm
giữ thì cổ đông phải có quyền gì. Ví dụ, mọi sự
thay đổi về thương hiệu phải được “cổ phần vàng”
này đồng ý hoặc muốn sửa điều lệ thì phải được
“cổ phần vàng” đồng ý. Cho nên, điều lệ ban đầu
rất quan trọng để giữ được một thương hiệu khi
bán vốn nhà nước. Đương nhiên, cần phải lưu ý
rằng, nếu có quyền “đồng ý” này, thì người nắm
giữ “cổ phần vàng” phải từ bỏ một số quyền mà
những người chịu rủi ro hơn (cổ phiếu phổ thông,
cổ phiếu ưu đãi hoàn lại…) được hưởng, ví dụ:
không cần cổ tức.
Tuy nhiên, điều này không dễ dàng với những
cổ đông bên ngoài mua cổ phần của các DNNN khi
đứng trước áp lực hiện thực hóa lợi nhuận trước các
lời chào mời từ đối tác bên ngoài và vấn đề gìn giữ
“thương hiệu Việt”. Hơn nữa, nhà đầu tư quan tâm
mua cổ phần của các DN này chỉ đơn giản là họ nhìn
thấy cơ hội kinh doanh, hoặc đơn giản là việc mua
lại sẽ giúp công ty mẹ của họ ở nước ngoài dễ thâm
nhập sâu vào thị trường đầy tiềm năng này, chiếm
lĩnh thị phần trong bối cảnh hội nhập sâu rộng vào
sân chơi toàn cầu sau các hiệp định tự do thương
mại mà Việt Nam đã tham gia và ký kết. Như vậy,
có thể thấy rằng, sau khi thoái/bán vốn nhà nước tại
các DN mà Nhà nước không nhất thiết phải tham
gia vào, nếu muốn tiếp tục giữ “thương hiệu Việt”
không chỉ đơn giản là phải có “cổ phần vàng” và hô
khẩu hiệu giữ gìn “thương hiệu Việt” bằng được mà
tất cả sẽ do cơ chế thị trường quyết định.
Tài liệu tham khảo:
1. Luật DN 2015; Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh
doanh tại DN 2014; Công văn số 1787/TTg-ĐMDN; Nghị định 81/2015/
NĐ-CP ngày 18/9/2015;
2. Ban Chỉ đạo đổi mới và Phát triển DN (2016) Báo cáo tại hội nghị về công
tác sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp nhà nước (DNNN) giai đoạn 2011- 2015
và nhiệm vụ, giải pháp giai đoạn 2016-2020;
3. Một số websites: mof.gov.vn; mpi.gov.vn; ssc.gov.vn, baodautu.vn,
vneconomy.vn...
Một trong các nội dung đang tranh luận liên
quan đến thoái/bán vốn nhà nước là phải có
biện pháp để giữ lại thương hiệu Việt thông
qua các hàng rào kỹ thuật, trong đó Nhà nước
có thể nắm giữ “cổ phần vàng” thay vì nắm
lượng vốn lớn để có quyền phủ quyết.
