112
TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
tổng số DN đang hoạt động trên cả nước, trong đ
số DNNVV chỉ chiếm 2,2%, DN nhỏ chiến 29,6%
và còn lại 68,2% là siêu nhỏ. Tuy nhiên, trên thực
tế, DNNVV đ ng vai trò rất quan trọng trong nền
kinh tế quốc dân. DNNVV là nơi tạo ra việc làm
chủ yếu và tăng thu nhập cho người lao động,
giúp huy động các nguồn lực xã hội cho đầu tư
phát triển, x a đ i giảm nghèo… Hàng năm, các
DNNVV đã tạo ra hơn một triệu lao động mới; sử
dụng tới 51% lao động xã hội và đ ng g p hơn 40%
GDP cho đất nước.
Kỷ nguyên của công nghệ thông tin và toàn cầu
h a tài chính hiện nay, bên cạnh những thuận lợi,
các DNNVV Việt Nam đang phải đối mặt với những
thách thức to lớn. Trong những năm gần đây, số
lượng DN bị ngừng hoạt động, phá sản lại c xu
hướng tăng theo thời gian. Chỉ tính riêng quý I/2015,
cả nước c trên 2.500 DN tuyên bố phá sản, giải thể.
Việc kinh doanh không hiệu quả, thua lỗ hay thậm
chí phá sản bên cạnh những vướng mắc về vấn đề
cơ chế chính sách, thiếu thông tin, thế và lực yếu...
thì sự yếu kém trong công tác QTTC là một nguyên
nhân chủ quan.
Thứ nhất,
DNNVV chưa nhận thức đúng đắn vai
trò quan trọng của QTTC. DNNVV lập kế hoạch
cho các lĩnh vực hoạt động khác mà không lập kế
hoạch cho hoạt động tài chính, do vậy khả năng
kiểm soát tài chính DN rất kém và thường xuyên
thụ động trước thị trường. Việc chưa nhận thức
đầy đủ về vai trò và tác dụng tích cực của QTTC
nên chưa quan tâm đúng mức việc lập các kế hoạch
tài chính ngắn, trung và dài hạn cho hoạt động của
DN, quan tâm tới tuyển chọn, bồi dưỡng và đào
tạo đội ngũ cán bộ quản trị DN c đủ năng lực,
trình độ và các kỹ năng cần thiết; áp dụng kiến
thức và kỹ thuật mới trong quản trị DN n i chung
và quản trị tài chính n i riêng nhằm nâng cao hiệu
quả chung của DN.
Thứ hai,
DNNVV c trình độ QTTC yếu kém
do không được đào tạo bài bản. Đa phần giám
đốc và lực lượng quản lý DNNVV thường xuất
phát từ các xưởng sản xuất nhỏ, các tổ nh m sản
xuất, các hộ gia đình nên các chủ DNNVV thường
quản trị DN trong đ c QTTC theo cảm tính, sự
thuận tiện, dựa trên cơ sở về quan hệ cá nhân và
sự tin tưởng. DN không lập ra được một kế hoạch
tài chính hiệu quả nên không tìm ra được đáp án
cho câu hỏi: Đầu tư vào đâu và như thế nào là phù
hợp nhất với hình thức kinh doanh đã chọn, với
khả năng của DN? Nguồn vốn tài trợ được huy
động ở đâu, vào thời điểm nào, với cơ cấu vốn
như thế nào là tối ưu và chi phí vốn thấp nhất?
Quản lý các hoạt động tài chính ngắn hạn như thế
nào để đưa ra các quyết định thu chi phù hợp? Lợi
nhuận của DN được sử dụng như thế nào? Phân
tích, đánh giá, kiểm tra các hoạt động tài chính
như thế nào để thường xuyên đảm bảo trạng thái
cân bằng tài chính?
Khi DN còn nhỏ, giám đốc c thể kiểm soát mọi
việc nhưng khi DN lớn dần, phương pháp QTTC của
lãnh đạo DN trở nên bất cập dẫn đến kinh doanh
không hiệu quả, thua lỗ, phá sản trong khi bến bờ
thành công ngay trước mặt và nếu c kế hoạch và kế
sách tài chính tốt.
Thứ ba,
khả năng huy động vốn của DNNVV
còn rất hạn chế. DNNVV chủ yếu dựa vào vốn tự
c thường chiếm khoảng 50 - 70%, sau đ là huy
động từ bạn bè người thân và các tổ chức tín dụng.
Khảo sát thường niên về DNNVV của Viện Nghiên
cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) năm 2013
cho thấy, chỉ 26% DNNVV tiếp cận nguồn vốn
chính thức, số còn lại là từ các nguồn phi chính
thức như gia đình, bạn bè và c thể cả tín dụng
đen. Tiềm lực tài chính hạn hẹp, kinh nghiệm và
trình độ quản lý tài chính hạn chế, các DNNVV
kh c được niềm tin của nhà đầu tư nên ít tham
gia các thị trường tài chính như thị trường chứng
khoán, cho thuê tài chính.
Một khảo sát của Châu Đình Linh hơn 1.000
DNNVV năm 2015 cho thấy, c đến 70% DN ít tiếp
cận hoặc chưa biết về dịch vụ cho thuê tài chính. Vấn
đề vay vốn của ngân hàng cũng gặp kh khăn do cơ
chế, chính sách chưa thuận lợi và thủ tục phức tạp.
Một số đề xuất nâng cao năng lực quản trị
tài chính cho doanh nghiệp nhỏ và vừa
Để nâng cao hiệu quả quản trị tài chính DNNVV,
một số vấn đề cần tập trung giải quyết gồm:
Thứ nhất,
ở g c độ vĩ mô, Nhà nước cần hỗ trợ
DNNVV trong việc tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng kiến
thức, nâng cao trình độ quản trị DNn i chung và năng
Hội đồng quản trị
Tổng giám đốc
Giám đốc
SX- kỹ thuật
Giám đốc
tài chính
Giám đốc
nhân sự
Giám đốc
Marketing
Kế toán
trưởng
Nhân viên
kế toán
Nhân viên
kiểm toán
hình 1: quản trị tài chính trong quản trị doanh nghiệp
Nguồn: Nghiên cứu của tác giả
