TÀI CHÍNH -
Tháng 04/2018
7
Ngoài ra, mô hình kinh tế chia sẻ còn tồn tại một
số hạn chế khác như nguy cơ cạnh tranh không lành
mạnh với các DN truyền thống do DN tham gia nền
kinh tế chia sẻ không đảm bảo dịch vụ của họ đạt
chuẩn theo quy định của pháp luật. Mô hình này
cũng đặt ra nhiều thách thức đối với các nhà quản lý
chính sách tại Việt Nam, bao gồm môi trường kinh
doanh thuận lợi, đảm bảo hài hòa lợi ích đối với các
mô hình kinh doanh dịch vụ truyền thống; Kiểm
soát việc minh bạch về thông tin; Quản lý giao dịch
điện tử, thanh toán quốc tế về thương mại bằng thẻ;
Quản lý chất lượng dịch vụ, sản phẩm; Chống thất
thoát thuế và một số vấn đề xã hội khác nảy sinh
như lao động, việc làm và an sinh xã hội...
Trên thực tế, hiện nay cũng xuất hiện mối lo về
nguy cơ mô hình kinh tế chia sẻ đang bị biến dạng,
không giống mục đích ban đầu. Giờ đây, Uber, Grap
được coi là mô hình đầu tư mới, dựa trên nền tảng
công nghệ Internet chứ không phải đây là mô hình
kinh tế chia sẻ. Các mô hình này đang có xu hướng
phá vỡ, xung đột lợi ích với các ngành nghề kinh
doanh truyền thống và bị tố cáo sử dụng nguồn vốn
khổng lồ huy động được, trợ giá, tạo ra lợi thế cạnh
tranh không công bằng, gây bất bình đẳng đối với
các loại hình kinh doanh truyền thống. Bên cạnh đó,
mô hình kinh doanh mới này, nếu biến tướng, sẽ
tạo ra một lượng lớn người lao động “nghèo khổ” -
không có quyền lợi về bảo hiểm sức khỏe, bảo đảm
công việc và những giao dịch ngang hàng sẽ làm gia
tăng bất bình đẳng…
Kinh tế chia sẻ ảnh hưởng
đến lĩnh vực tài chính - ngân hàng
Được đánh giá là mạch máu của nền kinh tế,
lĩnh vực tài chính – ngân hàng sẽ chịu nhiều tác
động từ mô hình kinh tế chia sẻ. Trong Báo cáo
“Công nghệ Tài chính 2020 và vượt ra ngoài:
Nắm bắt sự gián đoạn” được công bố năm 2016,
Pricewaterhouse Coopers chỉ ra những ảnh hưởng
của mô hình kinh tế chia sẻ đến lĩnh vực tài chính
- ngân hàng, cụ thể, sẽ theo 2 cách chính: (i) Liên
quan đến cách các đối tác tài chính có thể xác định
vị trí và tương tác với nhau; (ii) Làm giảm các
khoản phí liên quan đến thanh toán và chuyển
được hỏi thì có 3 người cho biết thích ý tưởng kinh
doanh về mô hình này (chiếm 75%)...
Đối với các quốc gia như Việt Nam, kinh tế chia
sẻ đang và sẽ mang lại nhiều hiệu quả tiềm năng
như: Mang đến trải nghiệm mới cho người tiêu
dùng về các sản phẩm dịch vụ mới, tận dụng tài
nguyên nhàn rỗi một cách hiệu quả... Bên cạnh đó,
phát triển kinh tế chia sẻ có thể góp phần giúp Việt
Nam có thể thích ứng với những đổi thay lớn đang
diễn ra trong nền kinh tế toàn cầu, phát huy mạnh
mẽ sức sáng tạo cùng mọi nguồn lực để đất nước
tiến lên phía trước nhưng “không ai bị bỏ lại phía
sau” và mọi người đều được hưởng thành quả từ
tăng trưởng.
Kinh tế chia sẻ giúp đẩy mạnh ứng dụng khoa
học công nghệ tiên tiến, hướng tới xây dựng đất
nước theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa,
hòa nhập với xu hướng phát triển Cách mạng công
nghiệp 4.0. Đồng thời, góp phần đẩy mạnh kinh tế
vùng địa phương và đóng góp vào tăng trưởng kinh
tế đất nước... Theo một nghiên cứu mới đây của Vụ
Kinh tế - Tổng hợp (Ban Kinh tế Trung ương), Kinh
tế chia sẻ đang là xu hướng mới song hành cùng
cuộc cách mạng về công nghệ thông tin trở thành
một trong những trụ cột quan trọng của nền kinh tế
số, là mối quan tâm hàng đầu của các doanh nhân
và DN khởi nghiệp tại nhiều quốc gia.
Được ví như “con gà đẻ trứng vàng” mới cho
nhiều nền kinh tế, mô hình này hiện vẫn còn nhiều
không gian rộng lớn để phát triển và sẽ lấp đầy
những khoảng trống của các thị trường kinh doanh
truyền thống hiện tại. Tuy nhiên, theo nhận định
của các chuyên gia kinh tế, hiện nay, kinh tế chia
sẻ tại Việt Nam chưa thực sự phát triển và cũng sẽ
đối mặt với không ít thách thức, rào cản. Theo Bộ
Kế hoạch và Đầu tư, nhìn chung sự phát triển của
các dịch vụ theo mô hình kinh tế chia sẻ tại nước ta
trong thời gian qua còn mang tính tự phát, trong
khi các cơ quan quản lý còn khá lúng túng trong
việc xác định bản chất và cách thức quản lý mô hình
này. Chẳng hạn, mô hình này đang gây khó cho cơ
quan quản lý kiểm soát nghĩa vụ tài chính, nghĩa
vụ với xã hội, nghĩa vụ với các đối tượng tham gia.
Đặc biệt, vấn đề an toàn cho người tiêu dùng rất
khó quản lý.
Bên cạnh đó, hệ thống pháp luật về hoạt động
kinh doanh của Việt Nam như Luật DN, Luật Đầu
tư, Luật Giao dịch điện tử… và các quy định về
thuế hiện nay hầu như còn bỏ ngỏ đối với mô hình
kinh tế chia sẻ. Hiện chưa có khung khổ pháp luật
chặt chẽ để quản lý các mô hình hoạt động của
kinh tế chia sẻ.
Kinh tế chia sẻ là xu hướng mới song hành
cùng cuộc cách mạng về công nghệ thông tin,
trở thành một trong những trụ cột quan trọng
của nền kinh tế số và là mối quan tâm hàng
đầu của các doanh nhân, DN khởi nghiệp tại
nhiều quốc gia.
