40
KINH TẾ - TÀI CHÍNH VĨ MÔ
ngân sách, đánh giá tổng hợp về độ tin cậy của hệ
thống KSNB.
Như vậy, với vai trò quan trọng của KSNB và
tác động tích cực của nó đến kết quả hoạt động và
các mục tiêu của đơn vị thì cần xem xét việc quy
định về thực hiện KSNB hoặc có hướng dẫn thực
hiện về KSNB một cách cụ thể hơn để các đơn vị
áp dụng. Theo lộ trình cải cách hành chính công
hiện nay, với tinh thần tăng cường áp dụng tiến bộ
trong khoa học quản lý ở khu vực công và theo xu
hướng chung của thế giới thì việc nghiên cứu áp
dụng các chuẩn mực về KSNB cho đơn vị công do
Tổ chức quốc tế các Cơ quan Kiểm toán Tối cao ban
hành là phù hợp. Cụ thể, về KSNB, Tổ chức quốc tế
các Cơ quan Kiểm toán Tối cao đã ban hành nhiều
chuẩn mực, đưa ra các nội dung cụ thể, có những
quy định, hướng dẫn và những kinh nghiệm cho
đơn vị thuộc khu vực công khi áp dụng. Những
chuẩn mực đã ban hành có thể nghiên cứu áp dụng
gồm: (i) INTOSAI GOV 9100 - Hướng dẫn về chuẩn
mực KSNB cho đơn vị khu vực công; (ii) INTOSAI
GOV 9110 - Hướng dẫn cho báo cáo sự hữu hiệu
của KSNB: Kinh nghiệm của SAI trong vận hành và
đánh giá KSNB; (iii) INTOSAI GOV 9130 - Hướng
dẫn về chuẩn mực KSNB cho đơn vị khu vực công
- Vấn đề thông tin trong quản lý rủi ro của tổ chức.
Từ những vấn đề trên, trong thời gian tới, theo
yêu cầu nâng cao chất lượng hoạt động, đổi mới đơn
vị sự nghiệp công lập cần xem xét có những nghiên
cứu về Chuẩn mực KSNB cho đơn vị khu vực công
theo INTOSAI và triển khai thực hiện một cách bài
bản tại Việt Nam, có thể bằng văn bản hướng dẫn của
cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành hay là một
chương trình bồi dưỡng chuyên môn cho lãnh đạo,
quản lý đơn vị sự nghiệp công lập.
Tài liệu tham khảo:
1. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) (2015), Nghị quyết số 19-NQ/
TW ngày 25/10/2017 về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng
cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập;
2. Quốc hội, (2015), Luật Kế toán số 88/2015/QH13 ngày 20/11/2015;
3. Quốc hội, (2015), Luật Kiểm toán Nhà nước số 81/2015/QH13 ngày
24/6/2015;
4. TS. Nguyễn Viết Lợi (2017), Đổi mới toàn diện, tái cơ cấu các đơn vị sự nghiệp
công, Tạp chí Tài chính, Kỳ 1 tháng 12/2017 (670);
5. Dewi Indriasih & Poppy Sofia Koeswayo (2014), The Effect of Gorvernment
Apparatus Competence and the Effectiveness of Gorvernment Internal
Control toward the Quality of Financial Reporting and Its Impact on the
Performance Accountability in Local Government. South East Asia Journal
of Contemporary Bussiness Economics and Law, vol. 5, Issue 1;
6. Dórman, Gorgenyi &Horvath (2013), Evaluation of the Internal Control
System at Central Budgetary Institutions, Study...
và ngăn ngừa) các rủi ro có thể xảy ra. Nghiên
cứu của Indriasih & Koeswayo (2014) đã chỉ ra sự
hữu hiệu của KSNB có ảnh hưởng tích cực đến
chất lượng báo cáo tài chính, cùng với ảnh hưởng
của năng lực của cơ quan chính quyền đến chất
lượng báo cáo tài chính, chất lượng báo cáo tài
chính có tác động tích cực đến kết quả thực hiện
tính giải trình.
Nghiên cứu của Shafie, Sanusi, Johari & Omar
(2016) tại Malaysia cho thấy, các nhà quản lý ở các tổ
chức phi lợi nhuận cần tạo một hệ thống KSNB hiệu
quả để đạt được kết quả mang muốn của tổ chức.
Nghiên cứu của Jorge (2017) ở Bồ Đào Nha cho
thấy, KSNB có vai trò quan trọng, tích cực trong việc
chuẩn bị thông tin tài chính cho quá trình ra quyết
định, đặc biệt là sự bảo đảm tính hợp pháp và hợp lý
của các giao dịch cũng như việc xây dựng để nâng cao
chất lượng thông tin và hiệu lực của quản lý ở chính
quyền địa phương.
Vấn đề hệ thống KSNB áp dụng tại các đơn vị
sự nghiệp công ở Việt Nam đã được đề cập ở các
văn bản quy phạm pháp luật, tuy nhiên, ở góc độ
một hướng dẫn thực hiện thì chưa được ban hành.
Theo Luật Kế toán năm 2015, KSNB và kiểm toán
nội bộ được quy định tại Điều 39, trong đó nêu rõ
KSNB là việc thiết lập và tổ chức thực hiện trong
nội bộ đơn vị kế toán các cơ chế, chính sách, quy
trình, quy định nội bộ phù hợp với quy định của
pháp luật nhằm bảo đảm phòng ngừa, phát hiện,
xử lý kịp thời rủi ro và đạt yêu cầu đề ra. Trong
đó, yêu cầu đơn vị kế toán phải thiết lập hệ thống
KSNB trong đơn vị để đảm bảo các yêu cầu: Tài sản
của đơn vị được đảm bảo an toàn, tránh sử dụng sai
mục đích, không hiệu quả; Các nghiệp vụ được phê
duyệt đúng thẩm quyền và được ghi chép đầy đủ
làm cơ sở cho việc lập và trình bày báo cáo tài chính
trung thực, hợp lý.
Theo Luật Kiểm toán Nhà nước năm 2015, việc
khảo sát thu thập thông tin và đánh giá về hệ thống
KSNB là một nội dung quan trọng trong giai đoạn
chuẩn bị kiểm toán. Điều này cho thấy, tầm quan
trọng của hệ thống KSNB đối với hoạt động của đơn
vị, cụ thể theo Quyết định số 02/2013/QĐ-KTNN
ngày 29/3/2013 của Tổng Kiểm toán Nhà nước ban
hành Quy trình kiểm toán ngân sách nhà nước quy
định, trong giai đoạn chuẩn bị kiểm toán và thực
hiện kiểm toán phải tổ chức khảo sát và thu thập
thông tin về hệ thống KSNB của đơn vị. Trong đó,
đánh giá về KSNB có chi tiết phải đánh giá môi
trường kiểm soát thu, chi ngân sách nhà nước,
nghiên cứu, đánh giá quy trình và thủ tục KSNB
về lập, chấp hành, quyết toán và kiểm soát thu, chi
