TÀI CHÍNH -
Tháng 05/2018
95
Vận dụng chi phí liên quan và chi phí không liên
quan trong thẩm định dự án kinh doanh
Trong Báo cáo thẩm định dự án chỉ trình bày chi
phí liên quan đến quyết định thực hiện dự án đó,
không trình bày các chi phí không liên quan khi báo
cáo. Chúng ta sẽ xem xét việc vận dụng chi phí liên
quan trong thẩm định dự án kinh doanh trong các
trường hợp cụ thể.
Công ty lựa chọn sản xuất sản phẩm hay thuê
ngoài hoặc mua từ nhà cung cấp về bán. Với trường
hợp này, nhà quản trị cần so sánh tác động trên
phương diện tài chính trên cơ sở chọn phương án
có chi phí rẻ hơn. Trong trường hợp chi phí thuê
ngoài, mua ngoài lớn hơn tổng chi phí liên quan và
chi phí cơ hội trong trường hợp DN tự sản xuất thì
DN nên chọn phương án tự sản xuất nếu xét trên
góc độ tài chính. Nếu chi phí thuê ngoài, mua ngoài
nhỏ hơn tổng chi phí liên quan và chi phí cơ hội khi
DN tự sản xuất thì DN nên thuê ngoài hoặc mua
ngoài. Nếu trong trường hợp chi phí mua ngoài và
chi phí tự sản xuất không chênh lệch hoặc chênh
lệch không đáng kể thì DN cần cân nhắc do việc DN
tự sản xuất có thể làm ảnh hưởng đến sức khoẻ, tinh
thần của người lao động hoặc chất lượng của sản
phẩm sản xuất, ảnh hưởng uy tín của DN, bên cạnh
điểm lợi là tận dụng được các nguồn lực hiện có của
DN khi thực hiện phương án này.
Trường hợp đánh giá chấp nhận hay không chấp
nhận một hợp đồng đặc biệt, hợp đồng có thể là
hợp đồng một lần hoặc hợp đồng ngắn hạn. Trong
trường hợp DN đang xem xét nhận thêm một dự
án mới, nhà quản trị cần đánh giá và so sánh giá
trị hợp đồng với tổng chi phí liên quan và chi phí
cơ hội nếu DN thực hiện dự án đó. Nếu giá trị hợp
đồng lớn hơn tổng chi phí liên quan và chi phí cơ
hội khi DN thực hiện dự án thì DN nên thực hiện
dự án đó. Trong trường hợp ngược lại, DN không
nên thực hiện dự án này. Khi giá trị hợp đồng so
với tổng chi phí liên quan và chi phí cơ hội
không chênh lệch hoặc không có sự chênh
lệch đáng kể, nhà quản trị có thể xem xét
thêm kết quả theo các phương pháp thẩm
định dự án khác để có cái nhìn toàn diện
về khả năng sinh lời của dự án kinh doanh.
Trường hợp đánh giá khả năng kinh
doanh, khả năng sinh lời của một máy
móc, một dòng sản phẩm đang sản xuất
hay một bộ phận sản xuất để đưa ra
quyết định nên tiếp tục sản xuất, tiếp
tục hoạt động hay không, nhà quản trị
cần đánh giá khả năng sinh lời của từng
tài sản, sản phẩm sản xuất, bộ phận sản
xuất đang xem xét. Khi đó, nếu số dư đảm phí
(trong trường hợp tiếp tục sản xuất) của tài sản,
sản phẩm, bộ phận sản xuất nhỏ hơn tổng chi phí
liên quan để sản sản xuất sản phẩm hoặc chi phí
liên quan về máy móc thiết bị hay chi phí liên
quan để bộ phận sản xuất trong từng trường hợp
cụ thể, thì DN nên ngừng sản xuất sản phẩm, với
máy móc thiết bị ngừng sử dụng tài sản, với bộ
phận sản xuất thì nên đóng cửa. Trong trường
hợp ngược lại, DN vẫn có hướng khả quan tiếp
tục sản xuất sản phẩm, sử dụng tài sản cho sản
xuất, tiếp tục hoạt động bộ phận sản xuất theo góc
độ tài chính.
Ngoài những yếu tố mang tính định lượng trong
thẩm định dự án kinh doanh như trên, DN cũng cần
xem xét các yếu tố định tính như ảnh hưởng của
việc dừng sản xuất sản phẩm, kéo theo việc giảm
lượng tiêu thụ về những sản phẩm liên quan, hay
vấn đề gia tăng lao động thất nghiệp… Khi đó, DN
cần nêu rõ những chi phí liên quan, loại trừ những
chi phí không liên quan, bên cạnh đó cần xem xét cả
những phương án thay thế hơn là việc đưa ra quyết
định ngừng kinh doanh.
Dựa trên quan điểm của kế toán quản trị, phương
pháp đánh giá dự án kinh doanh bằng chi phí liên
quan giúp nhà đầu tư có thể đánh giá được những
tổn thất và dòng tiền thực chi ra khi dự án được
thực hiện. Từ đó, nhà đầu tư, nhà quản trị có thể
đưa ra quyết định kinh doanh phù hợp với thực tế
nguồn lực và tình hình kinh doanh của DN.
Tài liệu tham khảo:
1. BBP (2017), Management accounting paper, UK;
2. McGraw-Hill Ryerson Limited(2001), Relevant costs for decision
making, Canada;
3.
;
4.
;
5.
.
Chi phí nguyên vật
liệu
Nguyên vật liệu có
sẵn trong kho được
mang sử dụng cho
dự án
Nguyên vật liệu cần
thiết cho dự án không có
sẵn trong kho
Chi phí liên quan = chi
phí mua
Nguyên vật liệu có
sẵn trong kho
nhưng không còn
được sử dụng nữa,
nay được sử dụng
cho dự án
Nguyên vật liệu này
thường xuyên sử dụng
trong doanh nghiệp
Chi phí liên quan = Giá cao hơn giữa Giá thanh lý (không
sử dụng, bán đi) và Giá trị thuần có thể thực hiện được
(nguyên vật liệu không sử dụng nữa, được bỏ thêm chi phí
biến đổi thành một dạng khác để bán)
Chi phí liên quan = chi
mua
SƠ ĐỒ 2: XÁC ĐỊNH CHI PHÍ LIÊN QUAN ĐỐI VỚI CHI PHÍ NGUYÊN VẬT LIỆU
Nguồn: Nghiên cứu, tổng hợp của tác giả
