TÀI CHÍNH -
Tháng 11/2016
57
khách hàng có thể tiết kiệm tối đa thời gian khi thực
hiện lệnh chuyển khoản lên đến 50 người thụ hưởng
cùng một lúc, tại bất kỳ ngân hàng nào chỉ bằng một
lần nhấp chuột, thay vì phải thực hiện từng lệnh
chuyển tiền. Đối với tính năng chuyển khoản định
kỳ của dịch vụ ngân hàng điện tử, ngân hàng giúp
khách hàng dễ dàng thực hiện các giao dịch thanh
toán một cách nhanh chóng, theo kế hoạch chi tiêu
mà không cần đến giao dịch trực tiếp tại ngân hàng
hoặc các đơn vị cung cấp dịch vụ.
Như vậy, thay vì phải thực hiện các giao dịch
giống nhau hàng ngày, hàng tuần hay hàng tháng,
khách hàng có thể đặt lệnh chuyển khoản định kỳ
theo lịch trình đặt trước. Đến ngày thanh toán theo
lịch đã hẹn, các giao dịch sẽ được thực hiện đúng với
số tiền và thông tin chi tiết mà khách hàng đã đặt
trong lệnh chuyển khoản...
Giải pháp đẩy nhanh hoạt động
thanh toán không dùng tiền mặt
Với những tính năng và tiện ích mà dịch vụ đem
lại, thanh toán không dùng tiền mặt đã trở thành một
xu thế tất yếu của thời đại công nghệ số. Dự kiến,
trong thời gian tới, theo đà phát triển của xã hội và
theo nhu cầu của thị trường, thanh toán không dùng
tiền mặt sẽ giữ một vị trí cực kỳ quan trọng trong
việc lưu chuyển tiền tệ và trong thanh toán giá trị
của nền kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, theo phân tích
của chuyên gia, hệ thống thanh toán Việt Nam còn
khoảng cách so với một số nước trong khu vực và thế
giới; thanh toán bằng tiền mặt trong nền kinh tế vẫn
còn lớn, nhất là trong khu vực dân cư; tỷ lệ tiền mặt/
tổng phương tiện thanh toán, tỷ lệ tiền mặt/GDP của
Việt Nam vẫn còn khá cao so với các nước. Bởi vậy,
chúng ta cần nhận diện các nguyên nhân cơ bản làm
hạn chế hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt
đối với nền kinh tế Việt Nam.
Một là,
thói quen sử dụng tiền mặt và nhận thức
của người dân: Tiền mặt là một công cụ được ưa
chuộng trong thanh toán và từ lâu đã trở thành thói
quen khó thay đổi của người tiêu dùng và nhiều
doanh nghiệp. Điều này cũng dễ hiểu bởi nền kinh tế
nước ta vẫn còn kém phát triển, người dân chưa có cơ
hội tiếp cận với các phương tiện thanh toán hiện đại.
Hai là,
hành lang pháp lý trong lĩnh vực thanh
toán chưa hoàn thiện: Mặc dù, trong thời gian vừa
qua hành lang pháp lý trong lĩnh vực thanh toán đã
cải thiện nhiều, song vẫn được đánh giá là chưa đầy
đủ và đồng bộ, đặc biệt là những vấn đề liên quan
đến thanh toán điện tử và thương mại điện tử...
Ba là,
kinh tế không chính thức: Việt Namvẫn là quốc
gia có nền kinh tế phi chính thức phát triển với đặc điểm
sản xuất và tiêu thụ sản phẩm theo quy mô nhỏ, lẻ.
Bốn là,
tội phạm trong lĩnh vực thanh toán gia
tăng: Gian lận phát sinh chủ yếu liên quan đến gian
lận tài khoản thẻ và thẻ giả, tiếp sau là các loại hình
khác như thẻ mất cắp, thất lạc… Gần đây, ở nước ta
xuất hiện tình trạng đáng lo ngại khi các nhóm tội
phạm nước ngoài sử dụng công nghệ cao để ăn cắp
từ các tài khoản cá nhân…
Nhằm khắc phục những rào cản trên, ngày
1/7/2016, Chính phủ đã ban hành Nghị định 80/2016/
NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định
số 101/2012/NĐ-CP ngày 22/11/2012 của Chính phủ
về thanh toán không dùng tiền mặt với nhiều nội
dung mới. Tuy nhiên, để đẩy nhanh hơn nữa hoạt
động thanh toán không dùng tiền mặt, thời gian tới,
Việt Nam cần thiết triển khai một số nội dung sau:
Thứ nhất,
cần tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung
khuôn khổ pháp lý và cơ chế chính sách liên quan
đến thanh toán không dùng tiền mặt để đáp ứng
yêu cầu thực tế, nhất là cho các dịch vụ, phương tiện
thanh toán điện tử như tiền điện tử, thẻ ảo…
Thứ hai,
cần có kế hoạch nâng cấp hệ thống thanh
toán điện tử liên ngân hàng theo hướng: Điều chỉnh
mô hình xử lý bù trừ, chuyển sang mô hình xử lý tập
trung tại Trung tâm Xử lý Quốc gia; nâng cao năng
lực, hiệu suất xử lý của hệ thống tại Trung tâm Xử
lý Quốc gia; Tiến tới bổ sung thêm chức năng thanh
quyết toán ngoại tệ, xây dựng cấu phần hệ thống
thanh toán ngoại tệ liên ngân hàng; mở rộng kết nối
hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng với các hệ
thống thanh toán khác; nghiên cứu, áp dụng chuẩn
tin điện tử tài chính quốc tế ISO 20022…
Thứ ba,
tiếp tục phát triển, kết hợp sắp xếp, hợp
lý hóa mạng lưới ATM và POS; phát triển mạnh
dịch vụ thanh toán thẻ thông qua thiết bị kết nối
với điện thoại di động; xây dựng và ban hành tiêu
chuẩn chung đối với thẻ chip nội địa, tạo tiêu chuẩn
chung cho thị trường thẻ Việt Nam nhằm thống
nhất việc quản lý, định hướng kỹ thuật đối với hoạt
động phát hành thẻ ngân hàng tại Việt Nam; nghiên
cứu và xây dựng hệ thống thanh toán bù trừ điện tử
tự động phục vụ giao dịch bán lẻ phù hợp với xu
hướng quốc tế.
Tài liệu tham khảo:
1. Nghị định 80/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số
101/2012/NĐ-CP ngày 22/11/2012 của Chính phủ về thanh toán không dùng
tiền mặt ban hành ngày 1/7/2016;
2. Chuyên đề Hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ
(Đề tài Nghiên cứu tại Sở giao dịch I - Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam);
3. Đề tài Hình thức thanh toán không dùng tiền mặt ở Việt Nam - Thực trạng và
giải pháp. TS. Nguyễn Thanh Mai –Học viện Ngân hàng.
