Page 8 - [Thang 10-2024] Ky 2
P. 8
TÀI CHÍNH - Tháng 10/2024
nguyên vào đầu tư cho mục đích công cộng. Theo thiếu kiểm soát các nguồn tài nguyên thiên nhiên.
số liệu về thu ngân sách nhà nước (NSNN) hàng Với việc quy định thuế suất cao đối với tài nguyên
năm của Bộ Tài chính, số thu thuế tài nguyên bình thiên nhiên không có khả năng tái tạo, thuế tài
quân giai đoạn 2011-2021 đạt khoảng gần 39 nghìn nguyên đã góp phần hạn chế việc khai thác tài
tỷ đồng/năm, chiếm bình quân khoảng 3,7% tổng nguyên một cách lãng phí, tràn lan, khuyến khích
thu NSNN. Theo Luật Ngân sách nhà nước, thuế hoạt động nghiên cứu – phát triển để tìm ra những
tài nguyên (trừ dầu thô) là khoản thu điều tiết nguồn nguyên liệu đầu vào mới cho sản xuất
100% cho ngân sách địa phương. Đây là nguồn công nghiệp.
lực quan trọng đối với ngân sách địa phương để Thứ ba, thuế tài nguyên góp phần bảo vệ môi
đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, kinh tế - xã hội tại trường và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.
địa phương, góp phần nâng cao đời sống vật chất Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày
tinh thần người dân, phát triển kinh tế tại các địa càng sâu rộng hiện nay, phát triển kinh tế thường
phương có tài nguyên được khai thác. Như vậy, đi kèm với sự tàn phá nghiêm trọng môi trường
thuế tài nguyên qua thời gian thực hiện đã thể sinh thái. Những năm gần đây, suy thoái kinh tế
hiện vai trò là một nguồn lực quan trọng cho tăng toàn cầu đã làm bộc lộ rõ tính thiếu bền vững của
trưởng của nền kinh tế. mô hình kinh tế “tăng trưởng trước, làm sạch
Thứ hai, thuế tài nguyên là công cụ hiệu quả để sau” của nhiều nước trên thế giới. Điều này khiến
Nhà nước quản lý, bảo vệ tài nguyên quốc gia. cho xu hướng phát triển kinh tế bền vững, ít gây
Nguồn tài nguyên thiên nhiên có ý nghĩa rất ô nhiễm môi trường ngày càng được quan tâm và
quan trọng trong phát triển kinh tế của mỗi quốc trở thành một trong những ưu tiên của nhiều
gia. Cùng với sự phát triển kinh tế xã hội và công quốc gia. Trong đó, chính sách thuế tài nguyên là
nghiệp khai khoáng, nhiều loại tài nguyên đang một trong những công cụ quản lý của Nhà nước
đối mặt với nguy cơ cạn kiệt, trong đó có những có vai trò quan trọng trong việc định hướng nền
tài nguyên tích lũy trong hàng tỷ năm và không có kinh tế phát triển theo hướng bền vững, hạn chế
cách nào tái tạo được. Theo thống kê, tính đến gây ô nhiễm môi trường. Ở nước ta, thuế tài
năm 2010, trung bình mỗi công dân trên hành tinh nguyên quy định mức thuế suất tương ứng với
đã tiêu thụ một lượng tài nguyên gấp 1,25 lần so mức độ khan hiếm hay mức độ gây ô nhiễm môi
với mức cần thiết. Sự suy thoái nguồn tài nguyên trường của từng loại tài nguyên. Chẳng hạn, thuế
thiên nhiên đang diễn ra với mức độ nghiêm tài nguyên quy định thuế suất lũy tiến đối với dầu
trọng, đòi hỏi các quốc gia phải sử dụng các chính thô, khí thiên nhiên, khí than là các loại tài nguyên
sách can thiệp của Nhà nước, trong đó chính sách khi sử dụng phát thải lượng các-bon lớn, theo đó
thuế tài nguyên là một trong những công cụ tài sản lượng khai thác tài nguyên càng lớn thì phải
chính quan trọng. Thông qua việc thu thuế tài chịu mức thuế suất càng cao, từ đó các doanh
nguyên mà Nhà nước thực hiện chức năng quản nghiệp khai khoáng sẽ phải tính toán để tối ưu
lý nhà nước đối với tài nguyên thiên nhiên, kiểm hóa sản lượng khai thác, hạn chế tối đa việc khai
soát mức độ khai thác tài nguyên thiên nhiên, góp thác tràn lan. Như vậy, chính sách thuế tài nguyên
phần khuyến khích việc khai thác và sử dụng tài có khả năng tác động, định hướng nền kinh tế
nguyên hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả nguồn tài phát triển theo hướng bền vững, hạn chế gây ô
nguyên thiên nhiên. nhiễm môi trường, đồng thời khuyến khích doanh
Việt Nam được đánh giá là quốc gia có nguồn tài nghiệp sử dụng năng lượng sạch hơn, giảm phát
nguyên khoáng sản đa dạng với hơn 5.000 điểm mỏ thải, ứng dụng các tiến bộ khoa học công nghệ
của 60 loại khoáng sản, trong đó, một số khoáng sản hiện đại để tiết kiệm nhiên liệu, hạn chế xả thải,
quan trọng có trữ lượng tương đối lớn. Tuy nhiên, hoặc chuyển đổi sang sử dụng năng lượng tái tạo,
theo nhận định của các chuyên gia từ Quỹ Tiền tệ thân thiện hơn với môi trường.
quốc tế (IMF), với tốc độ khai thác tài nguyên như Thứ tư, thuế tài nguyên là công cụ điều tiết, đảm
giai đoạn vừa qua, nhiều loại khoáng sản của Việt bảo công bằng xã hội.
Nam sẽ cạn kiệt trong tương lai rất gần. Năm 2010, Với vai trò quan trọng của tài nguyên trong nền
Luật Thuế tài nguyên được ban hành đã cho thấy nỗ kinh tế thị trường, nhiều tổ chức, cá nhân đã tham
lực của Việt Nam trong việc tăng cường vai trò quản gia vào khai thác, chế biến tài nguyên thiên nhiên và
lý của Nhà nước đối với tài nguyên quốc gia, góp thu được nhiều nguồn lợi tài chính từ việc khai thác
phần bảo vệ nguồn tài nguyên, đảm bảo sự phát tài nguyên, từ đó làm gia tăng khoảng cách giàu -
triển bền vững và hạn chế sự khai thác quá mức, nghèo giữa các tầng lớp xã hội. Theo đó, Nhà nước
7