Basic HTML Version
50
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
Ngăn chặn các hành vi lợi dụng ưu đãi để gian
lận thương mại, trốn thuế. Đặc biệt là, để đáp ứng
với xu thế quản lý hải quan hiện đại, phương thức
quản lý của Hải quan Việt Nam đối với loại hình
gia công, SXXK đã từng bước thay đổi: Từ việc chủ
yếu quản lý theo dõi thông qua hồ sơ, chứng từ sang
quản lý trọng tâm, trọng điểm và tôn trọng thực tế
hoạt động sản xuất; nói cách khác là thay đổi từ theo
dõi hình thức sang quản lý bản chất.
Hệ thống thông quan điện tử của Hải quan Việt
Nam hiện nay đã được tập trung dữ liệu tại cấp
Tổng cục Hải quan, khi đó hoạt động xuất nhập
khẩu (XNK) có thể thực hiện ở mọi nơi, mọi thời
điểm. Theo đó, các Chi cục hải quan có thể áp dụng
ngay các biện pháp kiểm tra tại bất cứ các khâu và
ở bất cứ thời gian nào. Những mặt thuận lợi đối với
công tác quản lý nhà nước về hải quan có thể đề cập
cụ thể như:
- Hệ thống chính sách đã được sửa đổi, bổ sung
phù hợp với các cam kết quốc tế cũng như sự phát
triển của hoạt động thương mại. Theo đó, các loại
hình gia công, SXXK đều được miễn thuế khi nhập
khẩu nguyên vật liệu để sản xuất sản phẩm xuất
khẩu. Việc miễn thuế được thực hiện ngay khi DN
nhập khẩu nguyên vật liệu và đáp ứng các điều kiện
về nhà máy, cơ sở sản xuất, có ký kết hợp đồng gia
công với nước ngoài.
- Công tác quản lý của cơ quan hải quan đã được
hiện đại hoá, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông
tin để thu thập, xử lý, phân tích, đánh giá tình hình
chấp hành pháp luật của DN.
Tuy nhiên, khi thực hiện quản lý nhà nước về
hải quan đối với hoạt động gia công, sản xuất xuất
khẩu, các cơ quan quản lý đang gặp nhiều khó khăn,
do nhiều nguyên nhân, tựu chung gồm:
Thứ nhất,
một số nội dung chưa được thống nhất
trong các chính sách quản lý. Cụ thể, Luật Thuế xuất
khẩu, thuế nhập khẩu ban hành ngày 01/9/2016, quy
định thống nhất miễn thuế nhập khẩu nguyên vật
liệu với hai loại hình nhưng việc xử lý, tiêu huỷ phế
liệu lại đang quy định khác nhau theo hướng miễn
thuế khi tiêu huỷ đối với nguyên vật liệu dư thừa,
phế liệu ngoài định mức của loại hình gia công,
trong khi thu thuế nhập khẩu và các loại thuế khác
nếu tiêu huỷ nguyên vật liệu dư thừa, phế liệu ngoài
định mức của loại hình nhập SXXK.
Hơn nữa, quy định điều kiện miễn thuế nhập
khẩu của hoạt động gia công và hoạt động SXXK
không thống nhất: Hoạt động gia công được miễn
thuế nhập khẩu nguyên vật liệu cung ứng cho hợp
đồng gia công, trong khi hoạt động SXXK chỉ miễn
XNK đối với nguyên phụ liệu được sản xuất tại nhà
máy, cơ sở sản xuất của DN.
Thứ hai,
công chức hải quan thực hiện công tác
kiểm tra hải quan đối với hoạt động gia công, SXXK
chưa được gia tăng cả về chất lượng và số lượng.
Xuất phát từ sự thay đổi phương thức quản lý từ
việc quản lý theo hồ sơ thanh khoản trên sổ sách
sang quản lý theo đúng cách thức quản trị sản xuất
tại DN, quyết toán nguyên vật liệu tồn kho theo
đúng chế độ kế toán. Điều này đòi hỏi trình độ quản
lý của công chức hải quan phải chuyên sâu một cách
tương ứng, nắm bắt được nguyên lý hạch toán kế
toán, báo cáo tài chính cũng như phải nắm đầy đủ
thông tin về nhân thân, quy trình sản xuất, lịch sử
chấp hành pháp luật hải quan của doanh nghiệp.
Sự thiếu hụt này một phần do sự luân chuyển
cán bộ của ngành Hải quan và cơ quan hải quan
chưa xác định đúng yêu cầu nghiệp vụ đối với vị trí
mà công chức hải quan được luân chuyển.
Thứ ba,
phần mềm hỗ trợ quản lý hàng gia công,
SXXK về tiếp nhận thông báo cơ sở sản xuất, năng
lực sản xuất, báo cáo quyết toán và cập nhật các
kết quả kiểm tra cơ sở sản xuất, báo cáo quyết toán
nguyên liệu, vật tư cuối năm chưa được xây dựng,
dẫn đến cơ quan hải quan và DN còn lúng túng và
thực hiện bằng phương pháp thủ công...
Một số giải pháp đề xuất
Công tác quản lý nhà nước về hải quan đối với
hoạt động gia công, SXXK thời gian tới cần được
tăng cường nhằm khắc phục sớm những vướng mắc
hiện nay, phát huy tối đa những lợi thế của hoạt
động gia công, sản xuất xuất khẩu và phù hợp với
sự phát triển của thương mại điện tử trong thời đại
công nghệ 4.0. Theo đó, bài viết đề xuất một số giải
pháp trọng tâm sau:
Một là,
hoàn thiện chính sách quản lý đối với hoạt
động gia công SXXK. Một chính sách tốt phải đảm
bảo được sự cân bằng giữa yêu cầu quản lý và tạo
thuận lợi trong một giai đoạn hay thời kỳ nhất định.
Cụ thể, chính sách và chế độ quản lý cần phải tôn
trọng các quy luật của thị trường, tập quán thương
mại quốc tế, tuân thủ các thoả thuận song phương
và đa phương mà Việt Nam đã tham gia ký kết;
Đồng thời, cần được đơn giản hoá, rõ ràng, minh
bạch và đảm bảo công bằng giữa các DN. Những
quy định về thuế cần được thống nhất thực hiện cho
hoạt động gia công, SXXK.
Hai là,
đổi mới phương thức quản lý đối với
hoạt động gia công, sản xuất xuất khẩu, đáp ứng
xu hướng phát triển của thương mại điện tử trong
cuộc Cách mạng công nghệ 4.0. Phương thức quản
lý cũng cần được thực hiện theo chiều sâu có trọng