TÀI CHÍNH -
Tháng 02/2016
51
vực, khía cạnh mà DN quan tâm;
Ba là,
đối với những vướng mắc cụ thể về các
vấn đề liên quan tới cam kết của DN thì không có
một đơn vị hay đầu mối nào đứng ra để giải đáp,
hướng dẫn một cách chính danh.
Tóm lại, thiếu thông tin cụ thể, thiếu những
hướng dẫn rõ ràng, thiếu các đầu mối giải thích
cam kết… được cho là một trong những nguyên
nhân cơ bản dẫn tới tình trạng các DN Việt Nam
chưa tận dụng, nắm bắt được các cơ hội to lớn mà
các cam kết thương mại quốc tế mang lại.
Trong nỗ lực cải thiện tình hình cung cấp thông
tin cho DN trong hội nhập, VCCI đã thành lập một
đơn vị riêng, chuyên trách về các vấn đề hội nhập để
hỗ trợ DN về WTO và các cam kết mở cửa thương
mại - Trung tâm WTO và Hội nhập (gọi tắt là Trung
tâm WTO và Hội nhập) thuộc VCCI đã ra đời từ
năm 2010. Cho đến nay, sau 5 năm hoạt động, Trung
tâm WTO và Hội nhập đã trở thành đầu mối thông
tin và hỗ trợ pháp lý về hội nhập cho DN lớn nhất
tại Việt Nam. Ba lĩnh vực hoạt động hỗ trợ chủ yếu
của Trung tâm WTO và Hội nhập, gồm:
(i) Cung cấp thông tin pháp lý và thực tiễn cập
nhật về các cam kết WTO và các hiệp định FTA
cho DN với tất cả các thông tin đều được xử lý/
tóm tắt phù hợp với trình độ và sự quan tâm của
DN (website:
và www.
wtocenter.vn với tổng cộng gần 15 triệu lượt truy
cập; bản tin quý về chính sách thương mại quốc tế
với trên 15 số đã phát hành; trên 40 cẩm nang tóm
tắt nội dung các hiệp định, cam kết trong WTO…);
(ii) Tư vấn, hướng dẫn DN về các vấn đề WTO,
các hiệp định FTA và hội nhập qua các đơn vị
chuyên môn (ví dụ như Hội đồng Tư vấn về Phòng
vệ thương mại đã hỗ trợ tư vấn cho DN, hiệp hội
trong tất cả các vụ kiện chống bán phá giá, chống
trợ cấp, tự vệ liên quan tới DN Việt Nam ở trong
nước và nước ngoài), qua đường dây nóng (hàng
trăm lượt tư vấn mỗi năm);
(iii) Hỗ trợ, đại diện cho cộng đồng DN đưa ra
các khuyến nghị về phương án đàm phán các hiệp
định FTA thế hệ mới, các hiệp định/thỏa thuận/
công ước/điều ước khác có liên quan tới thương
chuyện quá khó khăn (bởi thông tin về các FTA các
cơ quan Nhà nước đã có, việc hướng dẫn DN cũng
như vậy và nếu cơ quan Nhà nước làm tốt những
việc này thì chi phí nguồn lực mà DN bỏ ra để
chuẩn bị sẽ giảm tương đối).
Khi được hỏi “nếu Hiệp định EVFTA được ký
kết, DN mong đợi gì ở các cơ quan Nhà nước”,
78% các DN cho biết, họ cần những biện pháp
hỗ trợ cụ thể từ Nhà nước, để tận dụng tốt nhất
những cơ hội và vượt qua thách thức từ Hiệp định
EVFTA; 72% cho rằng Nhà nước cần thiết phải có
một cơ quan chịu trách nhiệm hướng dẫn, giải
thích, tư vấn cho DN về Hiệp định EVFTA; 63%
nhấn mạnh cần có một đầu mối cung cấp tất cả các
thông tin về Hiệp định EVFTA mà DN cần. Số các
DN khẳng định sẽ tự chuẩn bị, không hy vọng gì
được Nhà nước hỗ trợ là rất nhỏ (5%); còn số DN
không chuẩn bị gì, cũng không cần Nhà nước hỗ
trợ gì, tới đâu sẽ lo tới đó, số DN này chỉ chiếm
chưa đầy 1%.
Tầm quan trọng của cung cấp thông tin
và hỗ trợ doanh nghiệp?
Cung cấp thông tin và hỗ trợ DN trong tìm hiểu
và thực thi các cam kết thương mại là hoạt động
đã và đang được Chính phủ rất quan tâm trong
thời gian qua. Từ sau thời điểm Việt Nam gia nhập
WTO năm 2007, nhiều hoạt động phổ biến, tuyên
truyền, cung cấp thông tin về các cam kết WTO
đã được các bộ, ngành triển khai. Toàn văn các
cam kết đã được đăng tải trên website của các bộ,
ngành. Hàng trăm các hội thảo, đào tạo về WTO
đã được thực hiện. Nhiều bài báo, chương trình
truyền hình, ấn phẩm… tuyên truyền, phổ biến
về cam kết WTO đã được phát hành rộng rãi trên
khắp cả nước. Với các FTA cũng vậy, mức độ tuyên
truyền, phổ biến tuy có phần ít hơn, song quy mô
vẫn lớn cả về tần suất và diện bao phủ và được các
bộ, ngành liên quan thực hiện mạnh mẽ theo cách
này hay cách khác.
Tuy nhiên, đánh giá tổng thể cho thấy, những
thông tin về các cam kết WTO, về các Hiệp định
FTA và hội nhập mà DN cần biết lại rất thiếu, bởi
nhiều nguyên nhân:
Một là,
các cam kết, hiệp định được đăng tải
toàn văn trên các website của các bộ, ngành là quá
phức tạp, quá hàn lâm, khó hiểu với các DN; thậm
chí vẫn còn có những hiệp định, cam kết chưa từng
được đăng tải, dù chỉ là đăng toàn văn;
Hai là,
thông tin cung cấp qua các khóa đào tạo,
hội thảo, các phương tiện thông tin đại chúng còn
chung chung, sơ sài, chưa đi vào cụ thể từng lĩnh
Để khai thác được lợi ích từ các hiệp định
thương mại tự do bản thân mỗi DN phải thực
sự nỗ lực để nâng cao năng lực cạnh tranh và
phát triển bền vững. Bên cạnh nỗ lực tự thân
của DN, sự hỗ trợ từ phía Chính phủ cũng rất
cần thiết, để giúp các DN Việt Nam vượt qua
những thách thức của hội nhập.