Page 53 - [Thang 1-2019] Ky 1+2 (IN 15-1)

Xuân Kỷ Hợi
HÌNH 2: QUY MÔ THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU VIỆT NAM (% GDP)
Nguồn: Báo cáo giám sát trái phiếu châu Á 2018, Ngân hàng Phát triển châu Á (AsiaBondOnline)
đến tỷ lệ an toàn vốn và sức khỏe của hệ thống
ngân hàng Việt Nam.
Bên cạnh đó, vấn đề phân phối nguồn vốn tín
dụng chưa hiệu quả còn được thể hiện tại khu vực
DN nhỏ và vừa. Các DN nhỏ và vừa còn gặp khó
khăn trong tiếp cận vốn vay ngân hàng. Việc phân
bổ nguồn vốn tín dụng thiếu hiệu quả và rào cản
tiếp cận vốn của DN nhỏ và vừa là những nhân tố
hạn chế đầu tư trong khu vực tư nhân. Quá trình giải
ngân đầu tư công tiếp tục chậm và gặp nhiều vướng
mắc... Những yếu tố trên đã gián tiếp hạn chế tiềm
năng tăng trưởng của Việt Nam.
Thị trường vốn mặc dù đang dần gia tăng mức
đóng góp vào cung ứng vốn cho nền kinh tế, song
vẫn chưa thực sự là kênh huy động vốn trung và dài
hạn hiệu quả. Giá trị vốn hóa TTCK Việt Nam từng
đạt trên 80% GDP nhưng nguồn vốn “chảy” vào khu
vực kinh tế thực thông qua việc phát hành cổ phiếu
lần đầu ra công chúng (IPO) chưa lớn, chủ yếu tập
trung phát sinh từ công tác cổ phần hóa các DN nhà
nước cũng như đại chúng hóa các DN ở khu vực kinh
tế tư nhân.
Quy mô thị trường trái phiếu mặc dù đạt gần
40% GDP nhưng chủ yếu là thị trường trái phiếu
chính phủ (đạt gần 30% GDP), quy mô trái phiếu
DN lại quá nhỏ (trên 7% GDP) và chưa thực sự trở
thành kênh vay nợ hấp dẫn đối với DN. Như vậy,
so với các nước trong khu vực, quy mô khu vực
tài chính Việt Nam hiện nay vẫn ở mức khiêm tốn.
Độ sâu tài chính của khu vực tài chính Việt Nam
- chỉ số đo lường khả năng cung ứng vốn của khu
vực tài chính đối với nền kinh tế chỉ đạt khoảng
1,8 lần GDP, thấp hơn so với các nước trong khu
vực (Singapore là 4 lần, Malaysia 3,7 lần. Thái
Lan và Trung Quốc khoảng 3,3 lần, Philippines
đạt gần 2 lần GDP). Tỷ lệ tiếp cận tài chính trong
dân cư còn thấp, nhất là thông qua các định chế
tài chính trung gian…
Những vấn đề đặt ra trong quá trình
tái cấu trúc thị trường tài chính Việt Nam
Nhằm hướng tới mục tiêu tăng trưởng kinh tế
toàn diện, bao trùm, bền vững, quá trình tái cấu trúc
TTTC cần chú trọng những giải pháp sau:
Thứ nhất, tập trung hiện đại hóa, nâng cao năng
lực tài chính và hoạt động của khu vực ngân hàng;
Tập trung cải cách năng lực quản trị và hệ thống
kiểm soát nội bộ, quản lý rủi ro của khu vực NHTM,
thúc đẩy vai trò tích cực của khu vực tài chính tới
tăng trưởng kinh tế; Đẩy mạnh tái cơ cấu NHTM và
xử lý nợ xấu, tạo lập hệ thống cơ sở hạ tầng tài chính
để xử lý nợ xấu, tăng khả năng cung cấp tín dụng
ra nền kinh tế thực; Nâng cao hiệu quả và năng lực
cạnh tranh, năng lực tài chính của các NHTM; Bảo
đảm các TCTD có đủ vốn tự có theo chuẩn mực
Basel II, hướng tới Basel III; Nâng cao năng lực quản
trị rủi ro tại các NHTM, phù hợp với chuẩn mực và
thông lệ quốc tế.
Thứ hai, mặc dù đã đạt quy mô tương đối lớn,
tuy nhiên, tác động của khu vực tài chính đến tăng
trưởng trong dài hạn chủ yếu qua cải thiện năng suất
vốn, thay vì đơn thuần gia tăng khối lượng tín dụng.
Đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng có thể tạo ra tăng
trưởng kinh tế trong ngắn hạn nhưng nếu phân bổ
vốn bị sai lệch, có thể dẫn đến tình trạng đầu tư kém,
tài sản kém chất lượng, gia tăng rủi ro và gây mất ổn
định. Để khu vực tài chính hỗ trợ tăng trưởng dài
hạn và bền vững, hệ thống cần phải có động cơ nâng
cao hiệu suất phân bổ vốn và rủi ro, phân bổ nguồn
tín dụng hỗ trợ các DN, đặc biệt là khu vực DN nhỏ
và vừa.
Thứ ba, tiếp tục mở rộng và phát triển thị trường
vốn theo chiều sâu, tăng cường hội nhập. Sau 20 năm
vận hành, TTCK đã đạt được những thành tựu đáng
kể, phát huy được vai trò là kênh huy động vốn trung
và dài hạn của nền kinh tế. Cấu trúc thị trường vốn
còn chưa đa dạng, tính thanh khoản chưa đủ lớn,
các cơ chế, công cụ phòng vệ rủi ro trên thị trường
mới bắt đầu được hình thành cùng sự ra đời của thị
trường phái sinh. Do vậy, dự thảo Luật Chứng khoán
(sửa đổi) cần hướng tới các mục tiêu dài hạn sau:
- Tự do hóa hoạt động thị trường theo hướng
loại bỏ bớt các điều kiện tiếp cận thị trường, cho
phép các tổ chức DN dễ dàng tiếp cận thị trường
hơn. Giải pháp cho mục tiêu này, là áp dụng cơ chế
đăng ký phát hành dựa trên chế độ công bố thông
tin đầy đủ theo thông lệ quốc tế. Bản chất của cơ chế
này là bỏ bớt các điều kiện định lượng và các thủ
tục hành chính mà các DN phải đáp ứng mới được
53