Page 15 - [Thang 04-2023] Ky 2 IN

KINH TẾ VĨ MÔ

thì công ty mẹ không được trừ vào chi phí cho khoản triển và các quốc gia đang phát triển không hoàn
thanh toán đó hoặc phải điều chỉnh tương ứng lên toàn đồng nhất. Thoả thuận này được đánh giá là
15% đối với phần thu nhập của công ty con chưa có lợi nhiều hơn cho các nước đầu tư vốn ra nước
chịu mức thuế suất tối thiểu. ngoài, chủ yếu là các nước phát triển, bởi các nước
- Nguyên tắc quyền đánh thuế của nước nguồn này sẽ thu được thuế nhiều hơn đối với các doanh
(STTR) cho phép quốc gia nguồn phát sinh thu nhập nghiệp của họ đầu tư ra nước ngoài. Thực tế cho
được quyền đánh thuế ở mức thuế suất tối thiểu 9% thấy, phần lớn các tập đoàn đa quốc gia có quy mô
đối với một số khoản thanh toán nhất định cho bên lớn trên thế giới, đặc biệt là các tập đoàn công nghệ,
liên kết chịu thuế ở dưới mức thuế suất tối thiểu 9% đều thuộc về các nước phát triển, các nền kinh tế
này. Các khoản thanh toán này bao gồm: lãi tiền vay, lớn, có tiềm lực tài chính mạnh thuộc nhóm G7,
tiền bản quyền và một số khoản thanh toán khác như G20. Do đó, sáng kiến này là do các quốc gia thành
nhượng quyền thương mại, sử dụng hoặc quyền sử viên của OECD, nhóm G20 và nhóm G7 khởi xướng
dụng tài sản vô hình kết hợp với dịch vụ bảo hiểm và thúc đẩy mạnh mẽ. Trong khi đó, một số quốc
hoặc tái bảo hiểm, bảo lãnh, môi giới... gia, chủ yếu là các quốc gia tiếp nhận vốn đầu tư và
Ba nguyên tắc nêu trên được phối hợp áp dụng các nền kinh tế được coi là “nơi trú ẩn thuế” lo ngại
chặt chẽ nhằm đảm bảo thu nhập của các công ty đa rằng Thỏa thuận này sẽ tác động tiêu cực và gây
quốc gia phải chịu mức thuế suất tối thiểu 15% cũng thiệt hại nặng nề đối với nền kinh tế của họ vì các
như cho phép quốc gia nguồn phát sinh thu nhập nước này phần lớn dựa vào các dịch vụ và tài chính
được quyền đánh thuế ở mức thuế suất tối thiểu 9% trung gian.
đối với một số khoản thanh toán nhất định cho bên Việc thực hiện thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn
liên kết. Trong 3 nguyên tắc nêu trên, thứ tự áp cầu sẽ tác động đến dòng vốn đầu tư toàn cầu theo
dụng như sau: các hình thức sau:
- Nguyên tắc STTR sẽ được áp dụng trước Nguyên Một là, các công ty đa quốc gia sẽ phải hoạch định
tắc IIR và Nguyên tắc UTPR (gọi chung là Bộ nguyên lại chiến lược đầu tư của mình nhằm tối ưu hóa về
tắc chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu –GloBE rules). thuế trong bối cảnh thuế suất tối thiểu toàn cầu cũng
- Nguyên tắc gộp thu nhập (IIR) sẽ được áp dụng như cân nhắc các giải pháp đối với các hoạt động
trước Nguyên tắc UTPR. đầu tư đang được hưởng ưu đãi thuế trên phạm vi
- Nguyên tắc UTPR áp dụng trong trường hợp toàn cầu và tại từng quốc gia họ đang và sẽ đầu tư.
Nguyên tắc IIR không được áp dụng hoặc không Theo đó, các công ty vệ tinh theo chuỗi cung ứng của
được áp dụng toàn bộ, với mục đích đảm báo các thu các công ty đa quốc gia cũng sẽ phải tính toán, điều
nhập đang chịu mức thuế suất thấp sẽ phải chịu thuế chỉnh chiến lược đầu tư của mình theo sự thay đổi
ở mức thuế suất tối thiểu toàn cầu 15%. của các công ty đa quốc gia để tối ưu hóa chi phí và
Ngày 2/2/2023, OECD đã ban hành Hướng dẫn kỹ lợi nhuận của mình. Theo OECD, thuế tối thiểu toàn
thuật nhằm thực hiện Thỏa thuận thuế doanh nghiệp cầu sẽ làm chi phí đầu tư toàn cầu tăng lên và do đó
tối thiểu toàn cầu, là cơ sở để các quốc gia triển khai có thể làm giảm 0,1 điểm % GDP toàn cầu
nội luật hóa quy định của Thỏa thuận, hướng tới trong ngắn hạn.
mục tiêu áp dụng từ năm 2024. Hai là, các quốc gia nơi có trụ sở chính của công ty
mẹ (nước có vốn đầu tư) sẽ thực hiện quyền thu thuế
Tác động Thỏa thuận thuế doanh nghiệp bổ sung đối với phần chênh lệch giữa mức thuế suất
tối thiểu toàn cầu đối với các quốc gia
tối thiểu toàn cầu 15% và mức thuế suất thực tế (ETR)
Việc các nước Nhóm G7 thống nhất vào ngày trong trường hợp các công ty con và chi nhánh có
5/6/2021, Nhóm G20 thống nhất vào ngày 10/7/2021 mức thuế suất thực tế dưới mức tối thiểu 15%. Theo
và gần đây nhất là 136 nước thành viên của Diễn đó, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài một phần có thể
đàn OECD-IF đồng thuận việc áp dụng Trụ cột 2 - quay lại các quốc gia phát triển khi động cơ lẩn tránh
Thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu được coi là thuế giảm xuống và các tập đoàn sẽ quan tâm hơn tới
một cải cách mang tính lịch sử nhằm thực hiện môi trường kinh doanh, triển vọng kinh tế khi lựa
Chương trình hành động chống xói mòn cơ sở thuế chọn quyết định đầu tư trong khi sẽ hạn chế vốn tới
và chuyển lợi nhuận (BEPS), hạn chế sự cạnh tranh các quốc gia đang phát triển khi các ưu đãi thuế
về thuế có tính chất của một “cuộc đua xuống đáy” không còn hấp dẫn.
và giải quyết vấn đề thất thu thuế toàn cầu, cả quốc Ba là, các nước nguồn phát sinh thu nhập (nước
gia có vốn đầu tư và quốc gia tiếp nhận vốn đầu tư. tiếp nhận vốn đầu tư) sẽ bị suy giảm vị thế cạnh
Mặc dù vậy, quan điểm của các quốc gia phát tranh dòng vốn đầu tư bằng chính sách ưu đãi

14