Page 14 - [Thang 04-2023] Ky 2 IN

TÀI CHÍNH - Tháng 4/2023

đối với các doanh nghiệp có hoạt động đầu tư kinh quốc gia phải nộp ở mức tối thiểu trong trường hợp
doanh ở nhiều quốc gia khác nhau đã làm phát sinh khoản lợi nhuận đó đang được áp dụng mức thuế
các hành vi chuyển giá, tránh thuế... bằng cách suất thấp hơn hoặc không phải nộp thuế. Trụ cột 2
chuyển lợi nhuận sang những nước/vùng lãnh thổ có quy định mức thuế tối thiểu toàn cầu là 15% đối với
mức thuế suất thấp hơn hoặc bằng không (0%), làm các công ty đa quốc gia có tổng doanh thu từ 750
xói mòn cơ sở thuế và ảnh hưởng đến nguồn thu triệu EUR (hay 800 triệu USD) trở lên trong 2 năm
ngân sách nhà nước của các quốc gia có mức thuế của 4 năm liền kề gần nhất.
suất cao hơn. Mặt khác, trong bối cảnh toàn cầu hóa Với quy định về thuế suất tối thiểu toàn cầu, một
và sự phát triển của nền kinh tế số, các công ty đa công ty đa quốc gia sẽ bị đánh thuế 15% đối với các
quốc gia có thể thực hiện hoạt động kinh doanh ở các khoản lợi nhuận tạo ra tại các quốc gia (có thuế suất
quốc gia khác nhau mà không phải thành lập cơ sở bằng 0% hoặc thuế suất thấp) thông qua cơ chế đánh
đại diện (không có hoặc có rất ít sự hiện diện thực tế). thuế bổ sung, dựa trên căn cứ xác định mức thuế suất
Các hành vi tránh thuế rất đa dạng nhằm khai thác thực. Trong kỳ tính thuế, nếu thuế suất thực của một
triệt để các kẽ hở và sự chênh lệch, khác biệt trong công ty con thấp hơn thuế suất tối thiểu được thỏa
chính sách thuế giữa các quốc gia. Chẳng hạn như: thuận trên toàn cầu, thì công ty mẹ phải nộp “thuế bổ
hành vi chuyển giá; lợi dụng sự khác biệt về chính sung” trên phần thu nhập tương ứng trong thu nhập
sách thuế liên quan đến chi phí được trừ, nhất là chi của công ty con bị đánh thuế thấp hơn mức thuế tối
phí lãi vay giữa các công ty có quan hệ liên kết...; lợi thiểu toàn cầu, cho quốc gia nơi đặt trụ sở (thường
dụng sự thiếu đồng bộ của pháp luật thuế quốc gia được gọi là quốc gia mẹ hoặc quốc gia cư trú). Do đó,
với các hiệp định thuế quốc tế; lợi dụng sự hạn chế thuế tối thiểu toàn cầu sẽ góp phần tạo ra một hệ
của cơ quan thuế trong quản lý thuế đối với các giao thống thuế có sự phối hợp của nhiều quốc gia nhằm
dịch thương mại điện tử xuyên biên giới, các mô hình đảm bảo các công ty đa quốc gia lớn phải trả mức
kinh doanh mới trên nền tảng số... thuế tối thiểu đối với thu nhập phát sinh tại mỗi
Vì vậy, Chương trình hành động chống xói mòn nước/vùng lãnh thổ mà công ty đó có hoạt động đầu
cơ sở thuế và chuyển lợi nhuận (BEPS) đã được các tư, kinh doanh. Đối với các công ty đa quốc gia có
nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế doanh thu hàng năm thấp hơn mức 750 triệu EUR,
(OECD) và Nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu thế giới các nước vẫn có thể lựa chọn áp dụng thuế tối thiểu
(G20) khởi xướng từ năm 2013, trong đó đã xác định nếu trụ sở chính của công ty đặt tại quốc gia đó. Thuế
15 hành động chung, tạo sự thống nhất trong các quy tối thiểu toàn cầu sẽ không áp dụng cho các quỹ hưu
tắc đánh thuế giữa các quốc gia nhằm mục tiêu trí, quỹ đầu tư, các tổ chức phi lợi nhuận, hoặc thu
chung là chống thất thu ngân sách. OECD đã kêu gọi nhập từ vận chuyển quốc tế...
triển khai các hành động chống xói mòn cơ sở thuế Ba nguyên tắc cốt lõi của Trụ cột 2 - thuế doanh
và chuyển lợi nhuận không chỉ với các thành viên tổ nghiệp tối thiểu toàn cầu bao gồm: (1) Nguyên tắc
chức OECD và G20 mà còn với tất cả các quốc gia và gộp thu nhập (Income Inclusion Rule – IIR); (2)
vùng lãnh thổ trên thế giới. Nguyên tắc đối với khoản thanh toán chịu thuế dưới
Ngày 8/10/2021, OECD và G20 đã ra Tuyên bố mức tối thiểu toàn cầu (Undertaxed Payment Rule –
chung về “Giải pháp Hai trụ cột nhằm giải quyết UTPR) và; (3) Nguyên tắc quyền đánh thuế của nước
những thách thức về thuế phát sinh từ số hóa nền nguồn (Subject to Tax Rule). Cụ thể:
kinh tế”. Trong đó: - Nguyên tắc gộp thu nhập (IIR) cho phép quốc
+ Trụ cột 1 (Pillar One): “Phân chia quyền đánh gia nơi đăt trụ sở của công ty mẹ tối cao (Ultimate
thuế (Profit Allocation and Nexus)". Trụ cột 1 đưa ra Parent Entity - UPE) được đánh thuế bổ sung đối với
các nguyên tắc phân bổ quyền đánh thuế, cho phép phần chênh lệch giữa mức thuế suất tối thiểu toàn
một quốc gia đánh thuế một phần lợi nhuận của cầu 15% và mức thuế suất thực tế (ETR) trong trường
doanh nghiệp đa quốc gia có hoạt động kinh doanh hợp các công ty con và chi nhánh có mức thuế suất
và cung cấp dịch vụ đến người tiêu dùng ở quốc gia thực tế dưới mức tối thiểu 15%.
đó qua các nền tảng kỹ thuật số. Đặc biệt, quyền - Nguyên tắc đối với khoản thanh toán chịu thuế
đánh thuế này không yêu cầu sự hiện diện trực tiếp dưới mức tối thiểu toàn cầu (UTPR) là nguyên tắc bổ
của doanh nghiệp tại quốc gia đó hay không. trợ cho nguyên tắc IIR, áp dụng trong trường hợp
+ Trụ cột 2 (Pillar Two): “Thuế doanh nghiệp tối công ty con đang chịu thuế ở mức thấp hơn tối thiểu
thiểu toàn cầu (Global Minimum Corporate Tax). Trụ nhưng chưa bị đánh thuế bổ sung đối với phần thu
cột 2 đưa ra giải pháp về thuế suất tối thiểu toàn cầu nhập của công ty con. Do đó, nếu công ty mẹ thực
với mục tiêu đảm bảo lợi nhuận của các công ty đa hiện các khoản thanh toán cho công ty con nêu trên

13