TÀI CHÍNH -
Tháng 12/2015
13
sở hữu, chủ sở hữu đứng ngoài DN, tăng cường
minh bạch, công khai và đi kèm tăng cường
giám sát. Khi đó, DN được quản lý, điều hành
bởi HĐQT độc lập với các chủ sở hữu, thay vì cơ
quan nhà nước thường xuyên can thiệp vào DN
như trước CPH.
Cũng vì vậy, cần thúc đẩy CPH mạnh mẽ
hơn. Nếu không CPH, dù có chuyển sang công
ty TNHH một thành viên theo Luật DN thay cho
công ty nhà nước hoạt động theo Luật DNNN,
thì khó có thể có được các công ty hiện đại.
Thứ bảy,
thoái vốn đầu tư ngoài ngành.
Cần xem xét điều chỉnh lại cách thức thoái
vốn đầu tư ngoài ngành hiện nay, để thực hiện
theo một số nguyên tắc sau:
Một là,
Nhà nước chỉ nên đưa ra chủ trương
thoái vốn đầu tư ngoài ngành và đưa ra một
số nguyên tắc chung căn cứ vào đó để DN áp
dụng. Nhà nước không nên quy định cụ thể tỷ
lệ % thoái vốn, vì như vậy là can thiệp sâu vào
DN, trái với nguyên tắc thị trường và thể chế thị
trường chúng ta đang xây dựng và hướng tới.
Hai là,
Nhà nước chỉ hành xử trên tư cách và
với tâm thế của nhà đầu tư, cổ đông nhà nước,
thực hiện quyền của nhà đầu tư, cổ đông nhà
nước không phải với tư cách cơ quan quản lý
nhà nước. Không nên chuyển tải ý chí Nhà nước
bằng các quy định có tính quy phạm pháp luật
có hiệu lực chung.
Ba là,
thoái vốn đầu tư ngoài ngành cần căn cứ
đặc điểm của từng DN: Chủ yếu là hiệu quả đầu
tư trong và ngoài ngành; tiềm lực tài chính DN;
triển vọng ngành kinh doanh chính; sản phần
ngành kinh doanh chính ở giai đoạn nào, nếu ở
giai đoạn thoái trào thì cần xem lại chính sách
thoái vốn ngoài ngành, để chuyển sang đầu tư
ngành kinh doanh chính mới triển vọng hơn.
Bốn là,
đối với DN đang kinh doanh có hiệu
quả ở cả ngành kinh doanh chính và ngoài ngành
kinh doanh chính, thì quyền quyết định thoái
vốn đầu tư ngoài ngành cần trao cho bộ máy
quản trị, điều hành của DN căn cứ theo tín hiệu
thị trường.
Năm là,
áp dụng những nguyên tắc trên cho
cả DN CPH có vốn nhà nước chi phối thông qua
quyền lực của cổ đông chi phối tại DN, trực tiếp
là người đại diện phần vốn tại DN.
Tài liệu tham khảo:
1. Diễn đàn kinh tế mùa xuân 2015;
2. Trần Đình Thiên: Tái cơ cấu DNNN - Các điểm nghẽn và giải pháp thúc đẩy;
3. Báo cáo Chính phủ: Tình hình tái cơ cấu DNNN 10 tháng đầu năm 2015.
bộ lãnh đạo, người đứng đầu không đáp ứng yêu
cầu tái cơ cấu, CPH.
Quan điểm về CPH không phải chỉ để chuyển
DNNN thành công ty cổ phần, kết thúc ở đăng
ký là DN cổ phần, mà là một quá trình. CPH vẫn
còn tiếp diễn sau CPH bao gồm cả thoái vốn nhà
nước, cải thiện quản trị DN, hiện đại hoá công
ty cổ phần. Dựa trên quan điểm phát triển DN,
mục tiêu CPH là để thực hiện chế độ công ty ở
DNNN sau CPH.
Thứ năm,
CPH DNNN quy mô lớn, TĐKT, TCT.
Đối với các DNNN quy mô lớn như TĐKT,
TCT hoạt động trong những ngành, lĩnh vực
quan trọng, việc CPH cần phải có sự lựa chọn
và các bước đi phù hợp với điều kiện của đất
nước cũng như định hướng phát triển kinh tế của
Đảng. Việc CPH không thể thực hiện ồ ạt ngay
từ thời điểm CPH mà phải được tiến hành theo
nhiều giai đoạn phù hợp với kế hoạch và lộ trình
giảm dần tỷ lệ vốn nhà nước. Hay nói cách khác,
cần có những hướng dẫn cụ thể và các bước triển
khai thận trọng khi CPH các DNNN quy mô lớn,
TCT hoạt động trong những ngành và lĩnh vực
quan trọng.
Thứ sáu,
về tìm kiếm, thu hút, lựa chọn cổ
đông chiến lược.
Tiêu chí để chọn cổ đông chiến lược cần nhìn
từ 2 phía: Từ nhà đầu tư và từ DN CPH. Từ phía
nhà đầu tư, đó là những nhà đầu tư có tiềm lực
tài chính, những nhà đầu tư thực sự quan tâm
phát triển lâu dài đối với các DN này, họ có khả
năng công nghệ, thị trường, có kinh nghiệm,
đáp ứng những nhu cầu phát triển DN sau CPH.
Không phải mọi DN sau CPH đều cần có và cần
tìm nhà đầu tư chiến lược, tạo ra động lực mới
và mạnh hơn cho sự phát triển.
Nhìn từ cách tiếp cận thúc đẩy tiến độ CPH
cho thấy rằng, những DN đang hoạt động tốt,
hoạt động có hiệu quả, nếu chưa tìm được cổ
đông chiến lược thì cứ tiến hành CPH, sau đó
sẽ thoái vốn nhà nước tiếp hoặc phát hành thêm
cổ phiếu để tìm nhà đầu tư chiến lược. CPH vẫn
hơn không tiến hành CPH, vì CPH là chuyển
sang chế độ công ty, tách bạch được DN với chủ
Tính đến tháng 9/2015, cả nước có 340
DNNN được CPH, hoàn thành 64% kế hoạch
2011 - 2015. Thoái vốn Nhà nước đạt 8.390
tỷ đồng, so với hơn 23.700 tỷ đồng “đọng”
lại trong các lĩnh vực bất động sản, tài chính,
ngân hàng cuối năm 2011.
