14
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
giao dịch cơ bản như: mua đứt bán đoạn trái phiếu,
hợp đồng repo có và không có chuyển quyền sở hữu,
bán khống trái phiếu, mua bán trái phiếu kỳ hạn.
Nguyên tắc giao dịch
Mọi dữ liệu về giao dịch giữa các thành viên
thị trường đều phải được ghi nhận vào hệ thống
giao dịch trái phiếu liên ngân hàng Việt Nam do
NHNN thiết lập và điều hành. Hệ thống này kết
nối trực tiếp với hệ thống thanh toán bù trừ của
các tổ chức lưu ký chứng khoán để hỗ trợ hoàn
tất giao dịch. Dự kiến có hai nguyên tắc giao dịch
trên thị trường:
Một là,
giao dịch theo cơ chế thành viên trên trường
trái phiếu liên ngân hàng, các thành viên này phải mở
tài khoản thanh toán tại hệ thống của NHNN;
Hai là,
các thành viên giao dịch trái phiếu trên
OTC với phương thức thỏa thuận trực tiếp truyền
thống qua điện thoại, internet... cũng có thể đưa lệnh
lên hệ thống giao dịch trái phiếu liên ngân hàng.
Cấu trúc pháp lý
Trong thị trường trái phiếu thứ cấp, nhánh niêm
yết được điều hành bởi Ủy ban Chứng khoán Nhà
nước, và nếu được thành lập, nhánh giao dịch liên
ngân hàng sẽ được đặt dưới sự điều hành và giám
sát của NHNN. Sở dĩ là vì thị trường trái phiếu
liên ngân hàng giúp rót một phần dòng vốn từ thị
trường tiền tệ sang thị trường vốn và có cơ chế hoán
đổi linh hoạt, điều này nằm trong phạm vi chuyên
trách của NHNN. Yêu cầu về khuôn khổ pháp lý
cho thị trường trái phiếu liên ngân hàng sẽ gọn nhẹ
hơn so với thị trường niêm yết tập trung.
Về tổng thể, thị trường tài chính Việt Nam đang
trải qua thời kỳ cải cách để chuyển mình trên con
đường hướng tới sự phát triển. Trong đó, thị trường
trái phiếu là một minh chứng rõ ràng nhất, rất nhiều
kiến nghị, rất nhiều giải pháp được đưa ra với mục
đích chung cho tương lai tốt đẹp của thị trường.
Trong thời gian tới, hy vọng với tầm nhìn sáng suốt
từ những người trong cuộc, thị trường trái phiếu nói
riêng và thị trường tài chính Việt Nam nói chung
sẽ thực sự đi vào khuôn khổ và đúng với quỹ đạo
mong muốn.
Tài liệu tham khảo:
1. Chí Tín (2016), Sắp chuẩn hóa thị trường trái phiếu DN:
.
com.vn/News/2016/2/1/345998.aspx;
2. Hiệp hội thị trường trái phiếu Việt Nam (2016), Bản tin thị trường trái phiếu
tháng 12/2015;
3. Các trang web:
Một số đề xuất phát triển thị trường trái phiếu
liên ngân hàng
Khi thị trường trái phiếu liên ngân hàng Việt
Nam được thành lập và đưa vào vận hành thì về cơ
bản, cấu trúc của thị trường sẽ có các yếu tố như sau:
Thành viên tham gia thị trường
Thị trường trái phiếu liên ngân hàng là nơi giao
dịch bán buôn trái phiếu giữa những nhà đầu tư lớn
và chuyên nghiệp. Tại đây, các nhà đầu tư trực tiếp kết
nối với hệ thống giao dịch trái phiếu liên ngân hàng,
vừa với tư cách thành viên và vừa với tư cách nhà đầu
tư trên thị trường. Điều này giúp tiết kiệm thời gian
giao dịch khi không thông qua trung gian môi giới
và việc kết nối với các nhà đầu tư thành viên khác sẽ
dễ dàng hơn. Theo đó, các công ty bảo hiểm, công ty
chứng khoán, các quỹ đầu tư sẽ là những chủ thể tham
gia trên thị trường và đặc biệt, hệ thống ngân hàng
thương mại sẽ đóng vai trò hoạt động tích cực nhất.
Hàng hóa trên thị trường
Đa dạng hoá cơ cấu trái phiếu giao dịch là yếu tố
quan trọng nhất giúp phát triển thị trường. Ở Việt
Nam hiện tại, trái phiếu Chính phủ đều phải được
niêm yết trên sàn HNX nên nếu được thành lập,
thị trường trái phiếu liên ngân hàng có thể không
bắt buộc phải giao dịch trái phiếu Chính phủ, mà
thay vào đó thị trường sẽ tập trung vào: Trái phiếu
DN, thương phiếu, trái phiếu từ chứng khoán hoá
(chứng khoán hóa các khoản vay thế chấp bất động
sản, chứng khoán hóa tài sản tài chính)... Hiện tại,
trái phiếu Chính phủ Việt Nam khá đơn điệu nên
tương lai chắc chắn sẽ có nhiều dạng trái phiếu
Chính phủ ra đời, đặc biệt là các loại trái phiếu
Chính phủ phái sinh.
Công cụ giao dịch
Trên thị trường trái phiếu Chính phủ tập trung
tại HNX hiện nay có hệ thống liên kết trực tiếp với
hệ thống bù trừ và thanh toán của Trung tâm lưu ký
chứng khoán Việt Nam. Hệ thống này cho phép các
nhà đầu tư giao dịch bằng hai công cụ là outright
và repo. Điều này sẽ làm hạn chế khả năng thanh
khoản của toàn thị trường nếu không khuyến khích
phát triển các công cụ giao dịch khác. Thị trường trái
phiếu liên ngân hàng sẽ giúp hỗ trợ, tăng cường tính
thanh khoản thông qua việc mở rộng phạm vi giao
dịch bằng nhiều công cụ khác nhau và theo đề xuất,
để đảm bảo tính ổn định và phát triển bền vững của
thị trường, bước đầu chỉ nên cung cấp các công cụ
