Page 9 - [Thang 10-2024] Ky 2
P. 9
THUẾ TÀI NGUYÊN GẮN VỚI PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG Ở VIỆT NAM
sử dụng công cụ thuế để can thiệp vào quá trình tài nguyên.
phân phối thu nhập, góp phần đảm bảo công bằng, (ii) Sự phát triển và mức độ cạnh tranh của các
ổn định xã hội. Mang đầy đủ chức năng của thuế, ngành sản xuất liên quan đến tài nguyên. Chính
thuế tài nguyên là một trong những công cụ tài sách thuế tài nguyên có thể ảnh hưởng đến sự
chính quan trọng để phân phối lại thu nhập, của cải, phát triển và cạnh tranh của các ngành có liên
đảm bảo sự công bằng cho xã hội. Thông qua thu quan đến tài nguyên. Các ngành sử dụng tài
thuế đối với sản lượng tài nguyên khai thác, thuế tài nguyên nhiều có thể chịu tác động lớn hơn so với
nguyên là chi phí đầu vào ảnh hưởng tới lợi nhuận các ngành khác.
của nhà đầu tư, do đó có tác dụng điều tiết thu nhập (iii) Hiệu quả thu NSNN. Việc tăng thuế có thể
từ các nhà đầu tư hoạt động trong lĩnh vực khai làm tăng thu NSNN nhưng sẽ dẫn đến làm giảm lợi
thác, chế biến, kinh doanh khoáng sản về NSNN. Từ nhuận của các doanh nghiệp. Để đánh giá hiệu quả
đó, Nhà nước sử dụng nguồn thu từ thuế tài nguyên thu NSNN của chính sách thuế tài nguyên cần đánh
để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, cải tạo môi giá trên có sở tổng số thu NSNN từ thuế tài nguyên,
trường, phục vụ an sinh xã hội. Như vậy, có thể mối tương quan giữa thu NSNN với tiềm năng
thấy thuế tài nguyên đã góp phần khắc phục khiếm nguồn tài nguyên thiên nhiên và sản lượng tài
khuyết của nền kinh tế thị trường về chênh lệch nguyên khai thác trên cơ sở căn cứ tính thuế tài
mức sống và thu nhập, đảm bảo cho mọi người dân nguyên đã được quy định.
đều được chia sẻ, thụ hưởng các thành quả phát Để đánh giá tác động về kinh tế của chính sách
triển kinh tế đất nước. thuế tài nguyên, cần đánh giá trên cơ sở phân tích
chi phí và lợi ích đối với một hoặc một số nội
Các tiêu chí đánh giá tác động dung về sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng, môi
của chính sách thuế tài nguyên
trường đầu tư và kinh doanh, khả năng cạnh
Chính sách thuế tài nguyên là công cụ tài chính tranh của doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân, cơ
thể hiện vai trò sở hữu Nhà nước về tài nguyên cấu phát triển kinh tế của quốc gia hoặc địa
thiên nhiên có những tác động tích cực và tiêu cực phương, chi tiêu công, đầu tư công và các vấn đề
đối với kinh tế - xã hội, đối với Nhà nước, doanh khác có liên quan đến kinh tế. Việc đánh giá tác
nghiệp, người dân, đối với hệ thống pháp luật, động của chính sách đối với kinh tế cần phải đánh
đối với vấn đề môi trường và phát triển bền giá trên cơ sở phân tích, dự kiến chi phí và lợi ích
vững... Để thấy được tác động của chính sách thu được khi thực hiện chính sách. Cần phân tích,
thuế tài nguyên đến các đối tượng chịu tác động đánh giá cụ thể khi áp dụng chính sách mới thì có
trực tiếp và mọi mặt của đời sống - xã hội thì cần tác động về kinh tế (dự kiến chi phí nguồn lực và
phải xác định rõ các tiêu chí để đánh giá tác động lợi ích thu được) đối với Nhà nước, người dân, tổ
của chính sách thuế tài nguyên. chức, các đối tượng khác như thế nào…
Một là, đánh giá tác động về kinh tế. Tài nguyên Hai là, đánh giá tác động xã hội. Tác động về xã
thiên nhiên có vai trò quan trọng đối với tăng trưởng hội của một chính sách nói chung cũng như chính
kinh tế thông qua việc thu hút đầu tư nước ngoài, sách thuế tài nguyên nói riêng được đánh giá trên cơ
tạo việc làm, tăng thu NSNN, thúc đẩy các ngành sở phân tích, dự báo tác động đối với một hoặc một
kinh tế khác phát triển. Chính sách thuế tài nguyên số nội dung về dân số, việc làm, tài sản, sức khỏe,
là khoản thu đối với hoạt động khai thác tài nguyên môi trường, y tế, giáo dục, giảm nghèo, giá trị văn
thiên nhiên. Do đó, chính sách thuế tài nguyên có tác hóa truyền thống, gắn kết cộng đồng, chính sách
động đến tăng trưởng kinh tế của đất nước. dân tộc và các vấn đề khác có liên quan. Khi áp
Các tiêu chí đánh giá tác động kinh tế của chính dụng chính sách mới sẽ có tác động thế nào đến các
sách thuế tài nguyên bao gồm: vấn đề xã hội nêu trên, mang tích cực hoặc tiêu cực;
(i) Hiệu quả kinh tế. Đánh giá chính sách thuế ý kiến, phản ứng của xã hội đối với chính sách mới
tài nguyên dựa trên hiệu quả kinh tế thông qua sự dự kiến áp dụng.
thay đổi về giá của các sản phẩm, dịch vụ sử dụng Một trong những mục tiêu của chính sách thuế
tài nguyên và việc tiêu thụ tài nguyên. Việc đánh tài nguyên là thúc đẩy việc bảo vệ môi trường, do đó
thuế tài nguyên sẽ làm tăng giá thành sản phẩm, tiêu chí đánh giá tác động đến môi trường của chính
từ đó ảnh hưởng đến việc sử dụng tài nguyên, sách thuế tài nguyên là mức độ tác động tích cực
góp phần khuyến khích sử dụng tài nguyên tiết hoặc tiêu cực đến môi trường, mức độ cải thiện chất
kiệm, có hiệu quả thông qua việc giảm sản lượng lượng không khí, nước, sự thay đổi khi hậu và bảo
tài nguyên sử dụng, độ bền vững và tiết kiệm vệ các loài động vật. Chính sách thuế tài nguyên tác
8