Page 49 - 2018.08 K1

NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
Về hình thức ưu đãi
vốn, nhà đầu tư có thể lỗ hoặc lãi. Trong trường hợp
Theo Esson và Zolt (2002), các hình thức ưu đãi thuế nhà đầu tư có lãi, Quỹ Đầu tư mạo hiểm và NĐT
có tác động lớn nhất tới Qũy Đầu tư mạo hiểm và NĐT thiên thần thường không trông chờ nhiều vào các
thiên thần bao gồm: Miễn thuế, giảm thuế, trừ nợ thuế khoản lợi tức và cổ tức trong quá trình đầu tư mà
và chuyển lỗ. Mỗi hình thức ưu đãi lại có mức độ tác kỳ vọng vào thu nhập khi chuyển nhượng vốn hơn.
động khác nhau đến các NĐT, trong đó miễn thuế và Tuy nhiên, hiện tại, ở Việt Nam, khi chuyển nhượng
trừ nợ thuế được đánh giá là hình thức có mức độ ưu vốn có lãi thì NĐT vẫn phải nộp thuế TNDN với
đãi cao nhất, tiếp đến là giảm thuế và chuyển lỗ. Dựa thuế suất 20% (đối với Quỹ Đầu tư mạo hiểm) và
vào xếp hạng này, các nhà làm luật có thể tham khảo để thuế TNCN 20% hoặc 0,1% (đối với NĐT thiên thần)
tối đa hoá tác động của ưu đãi thuế đến các NĐT. như những người nộp thuế thông thường khác. Còn
trong trường hợp khi chuyển nhượng vốn NĐT bị
lỗ, chuyển/bù trừ lỗ là hình thức ưu đãi hiệu quả
Nhà đầu tư thiên thần là cá nhân cư trú khi làm giảm bớt mức độ rủi ro và chi phí cho các NĐT.
chuyển nhượng vốn sẽ nộp thuế thu nhập cá
nhân đối với thu nhập nhận được từ chuyển Về căn cứ ưu đãi
nhượng vốn với thuế suất 20% tính trên thu Căn cứ ưu đãi thuế được xác định dựa vào các
nhập từ chuyển nhượng vốn góp. Đối với thu khoản tài chính vào - ra của NĐT. Dựa vào các giai
nhập từ chuyển nhượng chứng khoán, thuế đoạn cơ bản của quá trình đầu tư vào một DNKN,
thu nhập cá nhân tính theo tỷ lệ 0,1% trên giá
chuyển nhượng chứng khoán từng lần. chúng ta có thể tóm lại một số căn cứ cơ bản nhất
để áp dụng ưu đãi thuế có hiệu quả tới việc khuyến
khích tới hoạt động của Qũy Đầu tư mạo hiểm và
Về giai đoạn ưu đãi
NĐT thiên thần bao gồm: Thu nhập từ cổ tức/lợi
Như đã đề cập, một cuộc đầu tư được chia làm tức, thu nhập từ tiền lãi từ các khoản cho vay, lãi khi
3 giai đoạn cơ bản là giai đoạn đầu tư ban đầu, giai chuyển nhượng vốn và lỗ khi chuyển nhượng vốn.
đoạn nhận thu nhập và giai đoạn thoái vốn. - Chính sách ưu đãi thuế đặt ra đối với Qũy Đầu
Trong giai đoạn đầu tư ban đầu, chưa có ví dụ tư mạo hiểm và NĐT thiên thần là nhằm khuyến
nào về hình thức ưu đãi thuế liên quan trực tiếp đến khích các chủ thể này đầu tư vào các DNKN bởi
khoản đầu tư ban đầu này nhưng đây là giai đoạn các DN này được đánh giá là nền tảng vững chắc
đặc biệt quan trọng và ưu đãi thuế trong các giai cho phát triển kinh tế tương lai và tạo việc làm. Tuy
đoạn phía sau sẽ tác động trực tiếp tới quyết định nhiên, cần đánh giá chính xác lợi ích mà DNKN đem
của Qũy Đầu tư mạo hiểm và NĐT thiên thần. lại để có chính sách ưu đãi thuế hiệu quả. Muốn
Trong giai đoạn nhận thu nhập, về mặt lý thuyết, vậy, Nhà nước cần nghiên cứu kỹ đặc điểm của DN
việc ưu đãi thuế đối với các khoản thu nhập này sẽ (tuổi, lĩnh vực hoạt động, quy mô, công nghệ áp
hấp dẫn các NĐT. Tuy nhiên, trong trường hợp góp dụng,…) nhằm định hướng đúng đến các DN triển
vốn với đặc thù riêng có của các DNKN, tính hấp vọng và có tiềm năng thực sự.
dẫn của ưu đãi thuế có thể sẽ giảm bớt. Bởi lẽ, theo Đồng thời, cần tập trung chính vào việc khuyến
OECD (2009), chính sách phân chia lợi tức của các khích Quỹ Đầu tư mạo hiểm và NĐT thiên thần tạo
DNKN là không cố định, nếu các DN lâu năm có ra các khoản đầu tư mới hơn là gia tăng giá trị cho
chính sách phân chia lợi tức đầy đủ và rõ ràng, thì các khoản đầu tư vốn có. Trong đó, cần nghiên cứu
các DNKN thường có xu hướng giữ lại lợi nhuận xây dựng sao cho đảm bảo được tính ổn định và
để tái đầu tư. Vì thế, các khoản thu nhập trong quá phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước
trình đầu tư thường không phải là động lực chính và của từng vùng miền cụ thể.
của Quỹ Đầu tư mạo hiểm và NĐT thiên thần khi
đầu tư vào các DNKN mà thay vào đó họ trông chờ Tài liệu tham khảo:
vào thu nhập nhận được khi thoái vốn hơn. Còn 1. Lý Phương Duyên, 2018, Chính sách thuế đối với hệ sinh thái khởi nghiệp ở
trong trường hợp cho vay, các DNKN vẫn phải Việt Nam, Tạp chí Tài chính;
trả tiền lãi vay đều đặn như các khoản vay truyền 2. Cumming, D. and Li, D., 2013, Public policy, entrepreneurship, and venture
thống khác, vì thế ưu đãi thuế trong giai đoạn này capital in the United States;
(như miễn thuế đối với thu lãi vay từ DNKN) vẫn 3. Easson and Zolt, E., 2002, Tax incentives;
có hiệu quả trong việc tác động đến quyết định đầu 4. Erik, S. and Ben, S., 2016, Entrepreneurial ecosystem;
tư của Quỹ Đầu tư mạo hiểm và NĐT thiên thần. 5. Keen, M., 2015, Tax incentives, Proceedings of the Sixth IMF-Japan High
Cuối cùng là trong giai đoạn thoái vốn, khi thoái Level Tax Conference for Asian Countries.

48