Page 59 - 2018.08 K1

NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI

tham gia trong dự án BOT được xác định rõ ràng…
BẢNG 1: NHU CẦU NGUỒN VỐN XÃ HỘI HÓA ĐẦU TƯ
CƠ SỞ HẠ TẦNG ĐẾN NĂM 2020 (tỷ đồng) Tại Brazil:
Tổng mức Vốn góp Vốn nhà đầu Nhìn chung, các dự án BOT tại Brazil đều được
TT Lĩnh vực
đầu tư nhà nước tư huy động đánh giá là đạt yêu cầu. Bài học kinh nghiệm có thể
1 Đường bộ 279.113 112.687 166.426 rút ra từ quá trình triển khai dự án BOT tại nước
2 Hàng hải 45.494 1.811 43.683 này chính là gắn dự án BOT với các ưu tiên phát
3 Đường thủy 13.990 3.000 10.990 triển do Chính phủ thiết lập, tạo điều kiện cho sự
chuẩn bị và thực hiện dự án. Đặc biệt nhằm giảm
4 Hàng không 55.976 1.000 54.976 tình trạng dư thừa và thiếu thống nhất trong khuôn
5 Đường sắt 58.071 38.304 19.767 khổ pháp lý, Chính phủ Brazil đã nâng cao hiệu quả
trong việc thực hiện các dự án nhượng quyền và
Tổng cộng 452.644 156.802 295.842
BOT, giúp tăng tiến độ và giảm việc đội vốn.
Nguồn: Bộ Giao thông Vận tải
Nhìn chung, hỗ trợ công là một điều tất yếu cho
Hà Lan: sự thành công của bất kỳ dự án BOT khi được triển
Quốc gia này khởi động chương trình PPP từ khai tại Brazil. Việc thực hiện kiểm toán định kỳ
những năm 1999 bằng việc thành lập Trung tâm các dự án BOT, sử dụng chuyên môn phù hợp và
kiến thức PPP. Từ đó đến nay, Trung tâm này giữ công khai kết quả kiểm toán phần nào đã góp phần
vai trò quan trọng hướng dẫn cho khu vực nhà nước đảm bảo hỗ trợ công cho các dự án nhượng quyền
và tư nhân các công việc cụ thể trong dự án PPP- và BOT tại nước này.
BOT; Xây dựng những tài liệu và công cụ tiêu chuẩn
để đo lường giá trị gia tăng của dự án theo mô hình
BOT so với mô hình đầu tư truyền thống. Hiệu quả của dự án BOT có thể được nâng cao
bởi những yếu tố sau: Khung pháp lý đầy đủ
Chính sách của Hà Lan là sử dụng BOT để thực và minh bạch; Lựa chọn đối tác tư nhân có
hiện các dự án công rẻ, nhanh và hiệu quả hơn. Trên năng lực thông qua công tác đấu thầu cạnh
cơ sở chủ trương đó, thực hiện đánh giá giá trị thặng tranh công khai, minh bạch; Tối đa hóa lợi
dư mà mô hình BOT mang lại cho dự án. Yếu tố quan ích cho các bên tham gia hợp đồng BOT; Có
trọng thúc đẩy sự phát triển của các dự án BOT ở Hà chính sách phân bổ rủi ro cân bằng, hợp lý;
Lan là đánh giá giá trị gia tăng mang lại từ dự án ở Môi trường vĩ mô ổn định.
các giai đoạn chuẩn bị và đấu thầu. Kết quả so sánh
giữa đầu tư theo mô hình BOT và đầu tư theo truyền
thống được xem làm căn cứ để quyết định có tiếp tục Hàm ý đối với Việt Nam
thực hiện dự án bằng mô hình BOT hay không? Kinh nghiệm của các nước cho thấy, hiệu quả
Ấn Độ: của dự án BOT có thể được nâng cao bởi những
Nhận thức được các lợi ích mà mô hình BOT đem yếu tố sau: Khung pháp lý đầy đủ và minh bạch;
lại, từ những năm 1990 đến nay, Ấn Độ áp dụng Lựa chọn đối tác tư nhân có năng lực thông qua
BOT rộng rãi cho phát triển cơ sở hạ tầng. Nhiều bài công tác đấu thầu cạnh tranh công khai, minh bạch;
học trong triển khai các dự án BOT của Ấn Độ đã Tối đa hóa lợi ích cho các bên tham gia hợp đồng
được tổng quát một cách cụ thể, đó là: Chính phủ BOT; Có chính sách phân bổ rủi ro cân bằng, hợp
trợ cấp cho một số dự án dựa trên rủi ro và lợi ích lý; Môi trường vĩ mô ổn định. Tuy nhiên, thực tiễn
trong các giai đoạn khác nhau nhằm khuyến khích cho thấy, việc đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông
sự tham gia của khu vực tư nhân. Các cam kết hỗ trợ theo hình thức PPP tại Việt Nam thời gian qua
về chính trị mạnh mẽ từ phía Chính phủ cũng là yếu cũng bộc lộ một số tồn tại về cơ chế chính sách và
tố quan trọng nhất tạo ra sự sáng tạo và vận hành công tác quản lý nhà nước trong quá trình tổ chức
hiệu quả của mô hình BOT trong phát triển cơ sở hạ thực hiện.
tầng; Sự minh bạch đóng vai trò quan trọng đối với Những tồn tại, khó khăn của các dự án BOT tập
việc ký kết hợp đồng BOT, bởi đây là mấu chốt giúp trung chủ yếu vào một số nhóm vấn đề: Nguồn
phòng, chống tham nhũng trong các hợp đồng của vốn đầu tư huy động tập trung chủ yếu vào lĩnh
Chính phủ; Sự nhất quán của chính sách, đảm bảo vực đường bộ nên chưa tác động tích cực đến việc
các quy định của Chính phủ có tính hiệu quả và linh tái cơ cấu thị phần vận tải; Một số trạm thu phí bố
hoạt; Xây dựng hợp đồng cần phải cẩn trọng, tập trí chưa hợp lý dẫn tới người dân không có sự lựa
trung vào phân bổ rủi ro và bù đắp chi phí; Chính chọn; Thông tin về dự án chưa được công bố rộng
sách tài chính cho dự án BOT và vai trò của các bên rãi tạo điều kiện cho người sử dụng giám sát; Các

58