TÀI CHÍNH -
Tháng 6/2016
73
khoảng cách khá xa giữa cung và cầu đối với các loại
lao động kể cả trong ngắn hạn và dài hạn.
Nâng cao hiệu quả thu hút FDI vào Thái Nguyên
Nguồn vốn đầu tư FDI đóng vai trò rất quan trọng
trong phát triển kinh tế nước ta nói chung và Thái
Nguyên nói riêng. Đi liền với những cơ hội là không
ít thách thức, có thể gây tổn hại đến sự ổn định của
nền kinh tế. Do đó, Thái Nguyên cần thiết quan tâm
đến những vấn đề sau:
Thứ nhất,
cải cách thủ tục hành chính, tạo môi
trường đầu tư minh bạch, thông thoáng và cởi mở.
Làm rõ chức năng quản lý nhà nước và phạm vi
quyền hạn của từng cơ quan đơn vị, tăng cường
trách nhiệm cũng như đổi mới lề lối làm việc, hỗ
trợ kịp thời các DN trong quá trình đầu tư, kinh
doanh. Bên cạnh đó, tích cực ban hành và thực hiện
bộ tiêu chuẩn ISO, để xác định cụ thể nội dung và
thời hạn giải quyết các thủ tục hành chính, giảm
phiền hà cho DN.
Thứ hai,
tích cực hỗ trợ các DN vừa và nhỏ hoạt
động trên địa bàn Thái Nguyên nâng cao sức cạnh
tranh. Sức ép cạnh tranh gay gắt ngay trên thị
trường nội địa, bắt buộc các DN phải nỗ lực đổi
mới hoạt động, gia tăng tiềm lực tài chính, nhân sự
và công nghệ. Không chỉ vậy, DN cũng cần tăng
cường liên minh, sáp nhập tham gia liên kết chặt
chẽ với cộng đồng DN trong nước, có như vậy
mới có thể nâng cao sức cạnh tranh và vươn ra thị
trường thế giới.
Thứ ba,
bổ sung quy định tỷ lệ sử dụng lao động
qua đào tạo đối với các dự án FDI, giải quyết bền vững
bài toán nhân lực. Trên thực tế, DN FDI chủ yếu tuyển
dụng lao động chưa qua đào tạo có thể giải quyết cung
lao động phổ thông trong ngắn hạn nhưng gây bất cập
về dài hạn. Bởi vì, khi loại lao động này chấm dứt hợp
đồng, lao động do không có trình độ chuyên môn sẽ
khó có thể được tuyển dụng bởi các DN khác và như
vậy tiếp tục gây áp lực cung trên thị trường lao động.
Do đó, cơ quan chức năng cần sớm có giải pháp quy
định về tỷ lệ sử dụng lao động qua đào tạo trong các
tiêu chuẩn thẩm định và đánh giá hiệu quả kinh tế, xã
hội đối với các dự án đầu tư.
Tài liệu tham khảo:
1. Cổng thông tin điện tử, Bộ Kế hoạch và Đầu tư:
;
2. Thanh Hà, 2016, Những cơ hội và thách thức thu hút FDI của Việt Nam khi TPP
có hiệu lực, Tạp chí Kinh tế và dự báo;
3. Hồng Hà, 2016, Thu ngân sách của Thái Nguyen từ DN FDI tăng gấp 3 lần;
4. TS. Phan Hữu Thắng (2016), Cơ hội và thách thức mới trong thu hút vốn đầu tư
trực tiếp nước ngoài, Tạp chí Tài chính, Kỳ 1 tháng 2 năm 2016.
khả năng học hỏi nhanh, các DN có vốn FDI thu hút
một lượng lớn lao động tại các địa phương, kể cả các
lao động chưa được qua đào tạo. Người lao động làm
việc tại các DN này được rèn luyện tác phong, kỷ luật
lao động, sử dụng các loại thiết bị hiện đại và tiếp
thu kinh nghiệm quản lý tiên tiến, cho nên năng suất
lao động cao hơn mức bình quân của cả nước. Nhờ
đó, thu nhập của người lao động làm việc tại các DN
FDI cũng cao hơn các DN khác. Đối với Thái Nguyên,
tính đến thời điểm hiện tại, các DN FDI đã tiếp nhận
gần 100 nghìn lao động địa phương. Đó là con số
không nhỏ, góp phần giải quyết việc làm, tăng thu
nhập, nâng cao chất lượng đời sống của người dân
địa phương.
Những thách thức đặt ra
Thu hút vốn đầu tư nước ngoài đem đến cơ hội
phát triển kinh tế - xã hội nhưng cũng đặt ra không ít
thách thức, đòi hỏi các cơ quan quản lý nhà nước nói
chung và Thái Nguyên nói riêng kịp thời nắm bắt và
có phương án xử lý:
Một là,
tình trạng cạnh tranh gay gắt và nguy cơ
thâu tóm thị trường trong nước. Với tiềm lực về tài
chính, công nghệ và kinh nghiệm quản lý tốt, các DN
FDI không chỉ lấn át DN Việt Nam trong lĩnh vực
xuất khẩu mà còn hướng đến thị trường trong nước
với gần 100 triệu dân, cạnh tranh trực tiếp với các DN
trong nước. Trong khi, DN Việt Nam tuy đang trên
đà phát triển, song chủ yếu là các DN vừa và nhỏ,
quy mô hạn chế nên khó có thể giành chiến thắng
trên chính “sân nhà”.
Hai là,
khả năng kiểm soát ảnh hưởng của các DN
đến môi trường và xã hội. Mặc dù các DN FDI có
nhiều đóng góp cho sự phát triển kinh tế, xã hội, song
do năng lực quản lý còn hạn chế, dẫn tới nảy sinh
một số tiêu cực đang được dư luận quan tâm trong
thời gian qua, như: Vấn đề xử lý chất thải; chế độ đãi
ngộ người lao động; vấn đề “chuyển giá”… . Những
vấn đề trên nếu không giải quyết triệt để, sẽ gây ra
những tổn thất rất lớn không tương xứng với những
gì chúng ta kỳ vọng về thu hút vốn FDI.
Ba là,
khó giải quyết bài toán về việc làm một cách
bền vững. Đặc điểm của lao động Việt Nam là khả
năng học hỏi nhanh, nên các DN FDI chủ yếu tuyển
dụng lao động phổ thông, chưa qua đào tạo nhằm
giảm chi phí nhân công. Số lao động này tuy được trả
mức lương cao hơn nhưng sau thời gian làm việc từ
5 – 10 năm tại các DN FDI lại tiếp tục đặt ra bài toán
về giải quyết việc làm cho đối tượng này. Trong khi
đó, cũng do phải trả chi phí nhân công cao nên một
bộ phận lao động qua đào tạo không được các DN
FDI tuyển dụng. Do vậy, thị trường lao động vẫn còn
