TÀI CHÍNH -
Tháng 02/2016
13
dịch đa dạng, hiện đại nên tính thanh khoản
khá cao và từ đó đáp ứng hiệu quả nhu cầu
đầu tư theo các chiến lược khác nhau. Lấy ví
dụ, một nhà đầu tư lớn sẽ dễ dàng chào giá hai
chiều thông qua công cụ phái sinh trái phiếu
(bán khống, mua bán kỳ hạn, hợp đồng tương
lai...) để nhanh chóng cấu trúc hợp lý trạng thái
nắm giữ trái phiếu của mình sau mỗi lần có
nhu cầu điều chỉnh. Hơn nữa, việc thị trường
này chỉ được giới hạn ở những nhà đầu tư lớn
như ngân hàng thương mại, công ty bảo hiểm,
các quỹ đầu tư... tạo điều kiện cho chính họ
cũng trở thành các nhà tạo lập thị trường trên
cả thị trường sơ cấp và thứ cấp. Và điều gì sẽ
làm động cơ cho các nhà tạo lập thị trường? Có
ba động cơ được đưa ra: (1) Họ sẽ có được lợi
nhuận từ chênh lệch khi mua trái phiếu của nhà
phát hành và tiến hành bán chúng lại cho các
nhà đầu tư khác; (2) Với tính thanh khoản cao
của thị trường trái phiếu liên ngân hàng nên
khả năng tìm kiếm một khoản lợi vốn từ hoạt
động đầu tư trên thị trường này là không khó
và với nhiều công cụ giao dịch phái sinh nên sẽ
đáp ứng rất tốt các chiến lược đầu tư; (3) Các
thành viên dễ dàng chuyển đổi các khoản trái
phiếu đang nắm giữ sang nguồn vốn khả dụng
để phục vụ nhu cầu thanh toán, bởi thị trường
này kế thừa tính linh hoạt và thanh khoản cao
của thị trường liên ngân hàng.
Thị trường trái phiếu liên ngân hàng là “thánh
đường” có thể giao dịch bất kỳ loại trái phiếu nào.
Theo như kinh nghiệm đúc kết từ thị trường quốc
tế cho thấy các công cụ, sáng kiến tài chính mới
xuất hiện rất nhiều từ thị trường phi tập trung OTC
thay vì trên các sàn giao dịch niêm yết tập trung.
Thực tế này thể hiện được triển vọng về sự hình
thành và đưa vào giao dịch nhiều loại trái phiếu
khác nhau trên thị trường trái phiếu liên ngân hàng
Việt Nam - ở đó về bản chất không có sự giới hạn
dành cho bất kỳ loại trái phiếu nào một khi trái
phiếu đó đáp ứng được nhu cầu của giới đầu tư.
Đây cũng là điểm ưu việt nhất của thị trường trái
phiếu liên ngân hàng, khắc phục được điểm yếu
lớn nhất hiện tại của thị trường Việt Nam về sự
nghèo nàn sản phẩm.
Thông tư 36/2014/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà
nước (NHNN) về các giới hạn, tỷ lệ đảm bảo an
toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng, đưa ra
các quy định hạn chế nhà đầu tư ngoại đầu tư trái
phiếu chính phủ. Cùng với đó, mức tối đa đầu tư
trái phiếu chính phủ của các tổ chức tín dụng là
15% hoặc 35% tổng nguồn vốn ngắn hạn, tùy thuộc
vào loại hình tổ chức tín dụng là ngân hàng thương
mại nhà nước, ngân hàng thương mại cổ phần, hay
chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Lợi ích khi phát triển thị trường trái phiếu liên ngân hàng
Trong bối cảnh hiện tại, để tránh nguy cơ “mất
lửa” cho thị trường trái phiếu Việt Nam thì nhiều
giải pháp đã được đề ra, với đầu tàu tích cực
nhất là Hiệp hội thị trường trái phiếu Việt Nam
(VBMA). Với thị trường trái phiếu liên ngân hàng
Việt Nam - bản chất là một thị trường OTC, nhưng
lại có những đặc thù rất riêng - nơi giao dịch bán
buôn trái phiếu giữa các định chế tài chính lớn, nếu
được thành lập sẽ mang đến nhiều lợi ích sâu và
rộng cho thị trường:
- Với DN:
Có điều kiện tiếp cận thị trường dễ
dàng hơn nhờ vào các tổ chức tín dụng, nơi mà DN
đang có quan hệ tín dụng, sẽ thực hiện nghiệp vụ
trong hỗ trợ phát hành trái phiếu cho chính DN đó.
Hơn nữa, tổ chức tín dụng đó còn có thể trở thành
nhà tạo lập thị trường của loại trái phiếu vừa phát
hành. Việc tiếp cận thường xuyên với thị trường sẽ
giúp DN nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của
nguồn vốn huy động qua trái phiếu, tránh lệ thuộc
nhiều vào vốn vay ngân hàng. Mặt khác, với nhu
cầu sử dụng vốn đa dạng của mình, DN sẽ có nhiều
sáng tạo khi phát hành nhiều loại trái phiếu DN
khác nhau và qua đó, các sáng tạo này sẽ giúp hàng
hóa giao dịch trên thị trường ngày càng đa dạng và
phong phú.
- Với thành viên thị trường trái phiếu liên ngân hàng:
Trước hết giúp đa dạng hóa hoạt động đầu tư theo
các chiến lược, các mức độ chấp nhận rủi ro khác
nhau; bổ sung thêm nguồn thu nhập thông qua
nghiệp vụ bảo lãnh phát hành, bảo hiểm tín dụng
cho nhà phát hành và có thể là lợi vốn đến từ các
loại trái phiếu, đặc biệt là trái phiếu DN với độ biến
động và tỷ suất sinh lời thường cao; giúp dễ dàng
đáp ứng nhu cầu thanh khoản qua kênh chuyển đổi
trái phiếu nhanh chóng và hiệu quả, đây là điều rất
hấp dẫn đối với các ngân hàng thương mại với đặc
thù kinh doanh của mình.
- Với thị trường trái phiếu Việt Nam:
Thị
trường trái phiếu liên ngân hàng dành riêng
cho những nhà đầu tư lớn với các công cụ giao
Theo thống kê của Sở giao dịch Chứng khoán
Hà Nội (HNX), khối lượng giao dịch trái phiếu
Chính phủ niêm yết trên thị trường thứ cấp
năm 2015 đạt gần 3.700 tỷ đồng/phiên (tăng
gần 3% so với năm 2014).
