TÀI CHÍNH -
Tháng 02/2018
57
trái phi u thông thường, song đối tượng nhà đầu tư,
tạo lập thị trường và danh mục đầu tư đều hướng tới
danh mục hướng tới cộng đồng và đảm bảo mục tiêu
phát triển bền vững. Để thúc đẩy thị trường trái phi u
xanh phát triển, cần tạo lập đồng bộ thị trường từ
điều ti t và hỗ trợ của Chính phủ, Bộ Tài chính, ngân
hàng trung ương tới lĩnh vực tài chính, có sự tham gia
của các ngân hàng thương mại, các quỹ và các doanh
nghiệp (DN) trong các lĩnh vực phát triển bền vững
như nguồn nước, vận tải hiệu quả, năng lượng tái tạo,
nông lâm nghiệp, bất động sản tới vấn đề về ô nhi m
môi trường…
Theo thống kê của IFC, năm 2007, thị trường trái
phi u xanh đón nhận đợt phát hành trái phi u xanh
hạng AAA đầu tiên của các tổ chức phát hành là
Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB) và Ngân hàng
Th giới (WB). Tháng 3/2013, IFC phát hành đợt trái
phi u xanh trị giá khoảng 1 tỷ USD, được mua h t
trong v ng chỉ một ti ng đồng hồ sau khi m bán.
Tháng 11/2013, doanh số chào bán trái phi u xanh
tăng vọt nhờ ba đợt chào bán trái phi u DN (TPDN)
xanh của Công ty năng lượng toàn cầu EDF, Ngân
hàng Bank of America (Ngân hàng quản lý của tổ
chức phát hành IFC) và Công ty Vasakronan của
Thụy Điển. Trái phi u xanh do DN phát hành ti p
tục tr thành hiện tượng vào tháng 3/2014 khi GDF
Suez, một công ty toàn cầu về các giải pháp môi
trường phát hành thành công khối lượng trái phi u
xanh trị giá khoảng 2,5 tỷ Euro (tương đương 3,44
tỷ USD). Tổng giá trị trái phi u xanh phát hành năm
2013 là 11 tỷ USD, năm 2014 là 36,6 tỷ USD.
Năm 2016, việc phát hành trái phi u xanh tăng lên
mức 82,6 tỷ USD, ghi nhận sự hỗ trợ của việc đàm
phán thành công Hiệp định Paris, đã làm gia tăng
các sáng ki n quốc gia để thi t lập các nguyên tắc về
trái phi u xanh và sự phát hành mạnh m từ Trung
Quốc. Năm 2017, thị trường ước đạt được mốc phát
hành trị giá hơn 100 tỷ USD nhờ khối lượng ti p tục
gia tăng từ các quốc gia châu Á và sự tham gia mới
của các nhà phát hành là các quốc gia khác.
Trái phi u xanh đang thể hiện vai tr và gia tăng
mạnh m các quốc gia Trung Đông. Tháng 3/2017,
Ngân hàng quốc gia Abu Dhabi phát hành trái phi u
xanh 5 năm trị giá 587 triệu USD. Đây là trái phi u
xanh đầu tiên được phát hành Trung Đông. Ngân
hàng quốc gia Abu Dhabi sử dụng tiền thu được từ
phát hành trái phi u để tài trợ cho các dự án năng
lượng hiệu quả và năng lượng tái tạo mà Ngân hàng
này s lựa chọn.
Tuy có sự tăng trư ng đáng kể, thị trường trái
phi u xanh v n c n tương đối nhỏ, chỉ chi m 1,4%
trong tổng số 90 nghìn tỷ USD thị trường các công
cụ có thu nhập cố định toàn cầu. Các ngân hàng phát
triển đa phương của WB đóng vai tr tiên phong và
là n ng cốt của thị trường trái phi u xanh sơ cấp, giá
trị phát hành đạt xấp xỉ 70% (tương đương 16,9 tỷ
USD) tổng giá trị trái phi u xanh phát hành giai đoạn
2007 – 2014. Theo WB, khối lượng trái phi u xanh
mà WB đóng vai tr tổ chức phát hành trong giai
đoạn 2008 đ n nửa đầu năm 2015 có giá trị khoảng
8,5 tỷ USD, qua 96 đợt phát hành, bằng 18 loại tiền tệ
khác nhau. Trong nhóm các ngân hàng xuyên quốc
gia, EIB đứng đầu về giá trị trái phi u xanh đang lưu
hành (4,5 tỷ USD), c n Ngân hàng Tái thi t và Phát
triển (IBRD) đứng đầu về số đợt phát hành (44 đợt,
tương ứng khoảng 4 tỷ USD), IFC 3 tỷ USD.
Về đồng tiền phát hành, trái phi u xanh được
phát hành nhiều nhất bằng đồng USD (36,7%), ti p
theo là Euro (35,1%), các tổ chức phát hành Thụy
Điển (12%) giá trị trái phi u xanh toàn cầu phát
hành bằng đồng SEK. Về kỳ hạn, các tổ chức phát
hành gọi vốn nhiều nhất qua trái phi u xanh trung
hạn (2-5 năm), ti p theo đó là vốn trái phi u xanh
dài hạn (5-10 năm), rất ít đợt phát hành trái phi u
xanh kỳ hạn dài hơn 20 năm.
Tại Việt Nam, năm 2016, trái phi u xanh được
đề cập trong khuôn khổ tọa đàm do Sàn Giao dịch
Chứng khoán Hà Nội (HNX) và Tổ chức Hợp tác
phát triển Đức (GIZ) tổ chức. Theo đó, trái phi u
xanh được xây dựng nhằm huy động vốn phục vụ
cho các công trình xanh như các dự án về thủy lợi,
bảo vệ môi trường, điện gió… Dự ki n, năm 2018,
HNX s giới thiệu các chủ thể phát hành sản phẩm
trái phi u xanh và thí điểm triển khai tại một số địa
phương có nhu cầu huy động vốn. Đề án s phát
hành thử nghiệm trái phi u xanh với cơ cấu, đặc
điểm sản phẩm linh hoạt như: Trái phi u coupon
thuần túy, trái phi u zero coupon, phù hợp với
chương trình hành động chung của Bộ Tài chính.
Thị trường cổ phiếu xanh và chỉ số chứng khoán xanh
Thị trường chứng khoán Nasdaq là thị trường tiên
phong trong việc xây dựng và công bố cổ phi u xanh
và bộ chỉ số chứng khoán xanh trong lĩnh vực năng
lượng sạch được bi t đ n như các “chỉ số xanh”.
“Chỉ số xanh” gồm những cổ phi u của các DN hoạt
động trong lĩnh vực phát triển kinh t trên nền tảng
giảm phát thải carbon. Cổ phi u xanh được hiểu là cổ
phi u của các DN hoạt động trong lĩnh vực sử dụng
năng lượng hiệu quả, nhiên liệu sạch, năng lượng
tái tạo, nguồn lực tự nhiên, tài nguyên nước, giảm ô
nhi m môi trường và nguyên liệu hỗ trợ hướng tới
mục tiêu phát triển kinh t bền vững.
Ngoài Mỹ, thị trường cổ phi u xanh và chỉ số
