TÀI CHÍNH -
Tháng 7/2017
91
28/4/2016 về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu
cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng
lực cạnh tranh quốc gia hai năm 2016-2017, định
hướng đến năm 2020 và Nghị quyết 35/NQ-CP của
Chính phủ ngày 16/5/2016 về hỗ trợ và phát triển
DN đến năm 2020.
Một số tồn tại cần khắc phục
Ghi nhận Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh
doanh có điều kiện đã có những sửa đổi, cải cách,
song nhóm nghiên cứu của VCCI vẫn cho rằng:
Trong danh mục này vẫn còn nhiều ngành, nghề
không phù hợp, trong đó, một số ngành, nghề
không có tác động đáng kể tới lợi ích công cộng.
Hầu hết các ngành, nghề này đều mang “dáng dấp”
của hoạt động kinh doanh thông thường. Những rủi
ro, nếu có sẽ tác động đến các chủ thể tư và chủ thể
này đã có hệ thống pháp luật tư bảo vệ...
Một số ngành, nghề khác có thể thay bằng biện
pháp quản lý khác thay vì điều kiện đầu tư kinh
doanh. Những ngành này cần sự quản lý của Nhà
nước bởi điều kiện kinh doanh không phải là công
cụ quản lý tốt nhất. Tiêu biểu như quản lý bằng
quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật, các quy định quản
lý quá trình kinh doanh hay quản lý chất lượng sản
phẩm đầu ra... Có thể kể đến việc quản lý ngành
xuất khẩu gạo, chỉ cần quản lý bằng các quy định
về cân đối nguồn thóc, gạo hàng hóa xuất khẩu,
yêu cầu dự trữ lưu thông… nên không nhất thiết
phải quản lý bằng điều kiện kinh doanh…
Ngoài ra, nhiều ngành, nghề khác trong danhmục
không rõ tính đặc thù so với các ngành nghề kinh
doanh thông thường cùng loại; có phạm vi kiểm soát
quá mức cần thiết. Đặc biệt, có ngành, nghề thuộc
danh mục nhưng lại không phải là ngành, nghề
kinh doanh. Ví dụ, “kinh doanh dịch vụ logistics”
thuộc danh mục không phải ngành nghề riêng mà
bao gồm nhiều hoạt động như vận tải, đóng gói,
làm thủ tục thuế, hải quan...; hoặc “hoạt động dịch
vụ của tổ chức trọng tài thương mại” không có mục
đích lợi nhuận; “hoạt động nhượng quyền thương
mại” là phương thức kinh doanh chứ không phải là
ngành, nghề...
Báo cáo rà soát của VCCI đã nhận diện cụ thể về
16 ngành, nghề chưa phù hợp đưa vào danh mục
như: Hoạt động dịch vụ của tổ chức trọng tài thương
mại, kinh doanh dịch vụ mua bán nợ, sản xuất và sửa
chữa chai chứa khí dầu mỏ hóa lỏng, xuất khẩu gạo,
kinh doanh tạm nhập, tái xuất hàng thực phẩm đông
lạnh, kinh doanh dịch vụ logistics, dịch vụ bảo hành,
bảo dưỡng xe ô tô, dịch vụ đại lý tàu biển, dịch vụ
quản lý, vận hành nhà chung cư, quản lý vận hành
cơ sở hỏa táng, sản xuất mũ bảo hiểm…
Đồng thời, 10 ngành nghề kinh doanh khác có
phạm vi kiểm soát chưa phù hợp như: Kinh doanh
thực phẩm thuộc lĩnh vực quản lý chuyên ngành
của Bộ Công Thương; Nhượng quyền thương mại,
kinh doanh thủy sản, kinh doanh thức ăn thủy sản,
thức ăn chăn nuôi, kinh doanh thuốc bảo vệ thực
vật, kinh doanh thực phẩm thuộc lĩnh vực quản lý
chuyên ngành của Bộ Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn…
Khảo sát diễn biến của quá trình rà soát các
điều kiện kinh doanh dễ dàng nhận thấy rằng, có
không ít quy định mang tính đột phá về điều kiện
đầu tư, kinh doanh trong Luật Đầu tư năm 2014
và Luật Doanh nghiệp năm 2014 đang bị bóp méo
vì quan điểm cải cách nửa vời, thỏa hiệp, dễ dãi
và thiếu đồng bộ. Trong khi, nhiều ngành, nghề
đầu tư kinh doanh có điều kiện vẫn còn rất mơ
hồ, không thể phân biệt ngành, nghề kinh doanh
nào thuộc 1 trong 3 nhóm kinh doanh thực phẩm,
thuộc lĩnh vực quản lý chuyên ngành của Bộ Công
Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
hay của Bộ Y tế.
Trên cơ sở đánh giá và nhận diện những vấn
đề còn tồn tại hiện nay, Báo cáo của VCCI đã đề
xuất một số kiến nghị. Cụ thể, đối với 5 ngành,
nghề kinh doanh có điều kiện tương ứng với 195
điều kiện kinh doanh của Bộ Công Thương, VCCI
đề xuất bỏ 56 điều kiện kinh doanh, sửa đổi 4
điều kiện kinh doanh; Đối với 4 ngành, nghề kinh
doanh có điều kiện tương ứng với 116 điều kiện
kinh doanh của Bộ Giao thông Vận tải, VCCI đề
xuất bỏ 27 điều kiện kinh doanh, sửa đổi 4 điều
kiện kinh doanh; Đối với 5 ngành, nghề kinh
doanh có điều kiện tương ứng với 91 điều kiện
kinh doanh của Bộ Khoa học và Công nghệ, VCCI
đề xuất bỏ 12 điều kiện kinh doanh, sửa đổi 5 điều
kiện kinh doanh.
Tóm lại, những tồn tại trong việc quy định về
ngành, nghề kinh doanh có điều kiện đang đặt ra
nhiều thách thức đối với hoạt động sản xuất kinh
doanh trong nền kinh tế nước ta, đòi hỏi các ngành,
các cấp cần sớm có những giải pháp để rà soát và
rút gọn hơn nữa các quy định về ngành nghề kinh
doanh có điều kiện, tạo một môi trường kinh doanh
thuận lợi, hỗ trợ DN phát triển.
.
Tài liệu tham khảo:
1. VCCI (2017), Báo cáo rà soát điều kiện kinh doanh và quyền tự do kinh
doanh ở Việt Nam;
2. Đậu Anh Tuấn (2017), Điều kiện kinh doanh: Nhận diện và kiến nghị
3. Các website: vcci.com.vn, bnews.vn, haiquan.vn, tapchitaichinh.vn…
