TÀI CHÍNH -
Tháng 12/2017
33
Những thuận lợi và khó khăn khi thực hiện
tự chủ đối với trường đại học công lập ngành Y
Khi thực hiện tự chủ, các trường đại học công lập
ngành Y có những yếu tố thuận lợi gồm:
Thứ nhất,
nguồn nhân lực giảng viên là bác sĩ có
trình độ chuyên môn cao.
Tại các trường đại học ngành Y, giảng viên còn
là những bác sĩ có trình độ chuyên môn cao. Hay có
thể nói, giảng viên các trường đại học ngành Y vừa
là bác sĩ và là bậc thầy của bác sĩ. Đặc thù này đã tạo
cho các trường đại học ngành Y có nguồn nhân lực
giảng viên vừa là bác sĩ trình độ bậc cao trong đào
tạo và khám chữa bệnh. Đây là một thuận lợi có ý
nghĩa quan trọng trong việc khám, chữa bệnh phục
vụ chăm sóc sức khỏe nhân dân và mở rộng các hoạt
động dịch vụ có thu, tăng thu nhập cho giảng viên
và phát triển nhà trường.
Thứ hai,
phát triển nguồn thu khám chữa bệnh
gắn kết với đào tạo và nghiên cứu của nhà trường.
Lịch sử đào tạo nghề y cho thấy, hầu hết học
trò được chọn để đào tạo nghề y là từ học trò
theo giúp việc (thực hành) và chọn những học trò
có năng khiếu, tố chất để truyền nghề (đào tạo).
Ngày nay, hoạt động đào tạo đã chuyển sang lựa
chọn khả năng trước và thực hiện đào tạo bài bản
cả lý thuyết và thực hành. Như vậy, mối quan hệ
giữa lý thuyết và thực hành trong đào tạo nghề y
đã có từ xa xưa không thể tách rời. Ngày nay sự
gắn kết này càng phát triển mạnh, đây chính là cơ
sở và là điều kiện thuận lợi để các trường đại học
ngành Y phát triển nguồn thu từ hoạt động khám
chữa bệnh. Với đội ngũ giảng viên vừa là bác sĩ
có trình độ chuyên môn cao, với nhu cầu chăm sóc
sức khỏe ngày càng cao của nhân dân; các trường
đại học ngành Y nói chung đã kết hợp rất tốt
công tác đào tạo và hoạt động dịch
vụ khám chữa bệnh, từ đó đã tạo nên
nguồn thu rất đáng kể cho trường đại
học ngành Y. Vì vậy, các trường đại
học ngành Y cần biết xu hướng phát
triển của nguồn thu này để xây dựng
kế hoạch, chiến lược phát triển nguồn
thu cho Nhà trường.
Bên cạnh những thuận lợi nêu
trên, quá trình thực hiện tự chủ tại các
trường đại học công lập ngành Y cũng
gặp nhiều khó khăn, hạn chế.
Một là,
hạn chế trong phát triển
nguồn thu học phí. Nguồn thu học phí
của các trường đại học được phát triển
dựa trên hai yếu tố là số lượng người
học và mức thu học phí. Đối với các
trường đại học y, hai yếu tố này đang bị hạn chế:
- Đối với số lượng người học trong đào tạo đại
học ngành Y chỉ tiêu hàng năm ít hơn các trường đại
học các ngành khác. Đặc thù trong đào tạo ngành
gắn kết chặt chẽ 3 yếu tố là “đào tạo gắn liền với
thực hành và nghiên cứu khoa học”. Thời gian đào
tạo bác sĩ dài hơn các ngành đào tạo đại học khác, tối
thiểu phải 6 năm và ngay từ đầu sinh viên trường y
đã vừa học lý thuyết vừa thực tập tại bệnh viện; do
đó các trường đại học ngành Y không thể tuyển sinh
đào tạo được nhiều sinh viên.
- Chi phí đào tạo trên góc độ của nhà trường là
toàn bộ chi phí nhà trường bỏ ra để đào tạo sinh
viên trong một thời hạn theo niên độ ngân sách (01
năm). Đối với đào tạo đại học ngành Y, chi phí đào
tạo cao hơn các ngành khác, do một số nguyên nhân:
+ Thời gian đào tạo dài, các trường đại học khác
đào tạo một cử nhân hay một kỹ sư chỉ từ 3 đến 5
năm; trong khi đó đào tạo một bác sĩ thời gian đào
tạo tối thiểu là 6 năm. Ngoài ra, khi học xong 6 năm,
các bác sĩ phải học thêm 3 năm bác sĩ nội trú mới trở
thành bác sĩ có trình độ chuyên môn giỏi, đáp ứng
được nhu cầu khám chữa bệnh phục vụ nhân dân.
+ Chi phí trong học thực hành cao do phải đầu
tư các phòng thí nghiệm (Labo), các máy móc thiết
bị và chi phí vật tư hóa chất phục vụ thực hành;
điều đó làm tăng chi phí. Chi phí cho vật tư tiêu
hao hàng ngày phục vụ học thực hành cho sinh
viên tại các phòng thí nghiệm và tại bệnh viện là
chi phí không thể thiếu và không nhỏ. Đặc thù trên
đã làm chi phí đào tạo đại học ngành Y tăng cao
hơn các trường đại học các ngành khác. Đây là đặc
thù chung của các trường đào tạo đại học ngành Y,
làm mức học phí của các trường đại học ngành Y
đang cao hơn các trường đại học các ngành khác.
Hình 2. Nguồn thu sự nghiệp tại đơn vị so với chi hoạt động
thường xuyên (không bao gồm thu từ NSNN cấp) (Triệu đồng)
Nguồn: Báo cáo tài chính của đơn vị năm 2011 - 2015
