114
KINH TẾ - TÀI CHÍNH ĐỊA PHƯƠNG
chất lượng dịch vụ. Có như vậy, việc phát triển
các khu nhà ở tập trung cho công nhân tại các
KCN mới có tính bền vững.
Hiện trạng phát triển nhà ở
cho công nhân tại Bắc Ninh
Bắc Ninh là tỉnh có diện tích nhỏ, nhưng với tầm
nhìn chiến lược, phát huy nội lực, biến những hạn
chế thành lợi thế cạnh tranh. Từ sau khi chia tách
tỉnh (1997) đến nay, Bắc Ninh đã có bước phát triển
ấn tượng về kinh tế - xã hội. Đặc biệt, nhiều năm
liền Bắc Ninh nằm trong top dẫn đầu cả nước về
phát triển công nghiệp, chỉ số năng lực cạnh tranh
cấp tỉnh, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. Có
được kết quả đó là do Bắc Ninh đã tập trung đẩy
mạnh phát triển các khu công nghiệp.
Bắc Ninh hiện có tổng số 16 KCN tập trung được
Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh, bổ
sung theo văn bản số 1511/TTg-KTN ngày 20/8/2014
và văn bản số 2007/TTg-KTN ngày 6/11/2015, với
tổng diện tích 6.397,68 ha. Trong đó, 10 KCN đã đi
vào hoạt động với diện tích quy hoạch 3.409,39 ha,
diện tích đất công nghiệp cho thuê là 2.076,41 ha, đã
cho thuê 1.494,42 ha đất công nghiệp; Tỷ lệ lấp đầy
trên diện tích đất quy hoạch đạt 73,76%, trên diện
tích đất thu hồi 87,66%.
Lũy kế đến hết quý II/2017, với tổng số 781 dự
án đi vào hoạt động, các KCN Bắc Ninh đã sử dụng
266.553 lao động, tăng 35.212 lao động so với năm
2016 và đạt 195% so với kế hoạch năm 2017; Trong
đó lao động nữ 174.060 người (65,3%), lao động địa
phương 73.328 người (27,5%), lao động người nước
ngoài 3.525 người (1,3%).
Cùng với định hướng phát triển các KCN trên
địa bàn Tỉnh, số lượng các dự án đầu tư của các
doanh nghiệp trong và ngoài nước cũng tăng, kéo
theo đó là số lượng lao động tăng lên đáng kể theo
từng năm. Trong số 266.553 lao động trong các KCN
hiện nay thì có tới 189.700 người (71,2%) là lao động
ngoài địa phương và hầu hết số lao động này có nhu
cầu về nhà ở, chưa tính một số lao động địa phương
cũng có nhu cầu về nhà ở giúp thuận tiện hơn trong
quá trình làm việc tại các KCN.
Với xấp xỉ 200.000 người lao động trong các KCN
có nhu cầu về chỗ ở ổn định, Bắc Ninh đã thực hiện
nhiều biện pháp nhằm giải quyết vấn đề nhà ở cho
công nhân. Song, với tốc độ thu hút đầu tư và giải
ngân vốn của các dự án trong các KCN tập trung thì
số lượng lao động thu hút hàng năm tăng từ 20%
đến 25%, vì vậy nhu cầu thuê nhà ngày càng tăng,
đòi hỏi tỉnh cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ đầu tư
các dự án nhà ở công nhân nhiều hơn nữa.
hoạch quỹ đất phục vụ cho việc xây dựng nhà ở cho
công nhân. Vì vậy, đối với các KCN mới hình thành,
cần có quy định thật rõ ràng về quỹ đất để xây dựng
nhà ở công nhân trước khi kêu gọi nhà đầu tư vào
đầu tư trong KCN.
Bên cạnh đó, nguồn lực tài chính cho việc tổ chức
thực hiện các dự án xây dựng nhà ở còn hạn chế,
trong đó có một nguyên nhân cơ bản là chính sách
của Nhà nước chưa đủ “sức hút” đối với các nguồn
lực của xã hội đầu tư vào lĩnh vực này. Tuy nhiên,
cần chú ý rằng các chính sách khuyến khích đầu tư
cho xây dựng nhà ở cho công nhân cần phải được
thực hiện bình đẳng cho mọi thành phần kinh tế
khi đầu tư vào lĩnh vực này. Ngoài ra, các nhà đầu
tư sau khi đã được hưởng các chính sách ưu tiên
đầu tư cần phải phụ thuộc hoàn toàn vào cơ chế thị
trường đối với chất lượng các sản phẩm của mình
(có thể là bán hoặc cho thuê).
Đặc biệt, để đảm bảo cải thiện môi trường sống
nói chung cho công nhân, cần quan tâm đúng mức
đến việc đầu tư xây dựng nhà ở và các công trình
phúc lợi xã hội khác cho người lao động (cơ sở
khám chữa bệnh, nhà trẻ, trường học, khu vui chơi
giải trí, khu thể thao...). Bởi vì, các công trình phúc
lợi xã hội này ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng
cuộc sống của công nhân và gia đình họ và việc thu
hồi vốn của các công trình này thường rất chậm,
các nhà đầu tư cần được ưu tiên, khuyến khích
nhiều hơn nếu họ cam kết hoàn thành không chỉ
các tòa nhà cho công nhân mà còn các công trình
phúc lợi xã hội đi kèm.
Cùng với việc khuyến khích các doanh nghiệp,
các chủ sử dụng lao động đầu tư xây dựng nhà ở
cho công nhân, nên có quy định các chủ sử dụng
lao động có chính sách hỗ trợ chi phí thuê nhà của
công nhân (trợ cấp trực tiếp) và khi có phần kinh
phí hỗ trợ này, công nhân có thể trả tiền thuê nhà
cho các chủ đầu tư theo mức tiền thuê thương mại,
tương ứng với chất lượng nhà ở cụ thể của họ. Điều
này giải quyết được tính công bằng đối với tất cả
các công nhân trong doanh nghiệp khi họ có thể
sống hoặc không sống trong khu nhà ở tập trung
của doanh nghiệp.
Việc xây dựng các khu nhà ở tập trung cho công
nhân tại các KCN là cần thiết, tuy nhiên không
phải toàn bộ các khu nhà này sẽ đáp ứng hoàn
toàn nhu cầu về nhà ở cho công nhân ở KCN. Một
phần nhu cầu về nhà ở cho công nhân sẽ được đáp
ứng bởi các nhà trọ có chất lượng của người dân ở
các vùng xung quanh. Các khu nhà ở tập trung sẽ
tạo ra sức ép cạnh tranh làm cho các nhà trọ trong
dân và cả hai nhà cung cấp này đều phải nâng cao
