TÀI CHÍNH -
Tháng 7/2017
25
HĐTL la tùy thuôc vao quan điểm chính sách, trình
độ phát triển cua mỗi quốc gia. Măc du, cách tính tối
ưu nhất, phản ánh đúng bản chất của thuế là thuế
trên lãi vốn, lợi nhuận thực thu được của người nộp
thuế khi giao dịch HĐTL, nhưng cach thưc nay gặp
nhiêu khó khăn trong viêc xác định giá mua, giá bán
và các chi phí liên quan để xác định đúng lợi nhuận
thực có của NĐT. Hơn nưa, viêc ap dung cach tinh
thuê nay cung đoi hoi thị trường có tính minh bạch
cao, vi thê, nhiêu quốc gia, nhât la cac quôc gia đang
phat triên thương lựa chọn tính thuế trên giá trị giao
dịch, để đơn giản hóa trong thu, nộp, quản lý thuế.
Việc áp dụng thuế chuyển nhượng chứng khoán sẽ
bảo đảm nguồn thu cho ngân sách nhà nước và sự
phát triển ổn định cho TTCK.
Đê khuyên khich TTCKPS phat triên, thu hut
NĐT tham gia, cac nước trên thế giới măc du vân
đánh thuế giao dịch chuyển nhượng chứng khoán
nhưng với mưc thuế suất rất thấp, thấp hơn thuế
suất đối với chứng khoán cơ sở. Chăng han như Đài
Loan đánh thuế chuyển nhượng HĐTL với thuế suất
thấp hơn 150 lần so với thuế suất trên tài sản cơ sở.
Bên canh đo, nhiều nước miễn thuế chuyển nhượng
HĐTL (Malaysia, Indonesia, Singapore, Hàn Quốc)
để khuyến khích phát triển sản phẩm này, đồng thời
tăng sức cạnh tranh với các sản phẩm HĐTL khác
trên TTCK thế giới.
Nhin chung, việc xây dựng chính sách thuế đối
với TTCKPS tai Viêt Nam cần được cân nhắc theo
hướng tạo ra cơ chế ưu đãi về thuế hợp lý, nhằm
khuyến khích TTCKPS hoat đông hiệu quả và phat
triên lành mạnh. Xuât phat tư tinh chât phưc tap va
rui ro cua TTCKPS, nếu không có chính sách thu hút
NĐT đủ hấp dẫn, trong đó có cơ chế thuế ap dung
trên TTCKPS, thì sẽ khó hâp dân được NĐT trong va
ngoai nước tham gia mạnh mẽ vào thi trương khi thi
trương nay săp đi vao vân hanh. Theo đó, các quy
định về thuế đôi vơi CKPS cần co sư điều chỉnh linh
hoạt theo từng giai đoạn phát triển của thị trường,
đăc biêt la trong giai đoạn đầu mơi đi vao hoat đông,
TTCKPS rất cần các chính sách hỗ trợ về thuế để
khuyến khích phát triển.
Tai liêu tham khao:
1. Bao cao chuyên đê “Chính sách thuế, phí, lệ phí và giá dịch vụ đối với HĐTL trên
TTCKPS Việt Nam”, Vu Phat triên thi trương, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước;
2. Quyết định số 128/2007/QĐ-TTg phê duyệt Đề án Phát triển thị trường vốn
Việt Nam đến năm 2010 và tầm nhìn đến năm 2020;
3. Nghị định số 42/2015/NĐ-CP về CKPS và TTCKPS;
4. Quyết định số 366/2014/QĐ-TTg về phê duyệt Đề án “Xây dựng và phát triển
TTCKPS tại Việt Nam;
5. Tap chi Chưng khoan, thang 11/2015 va thang 7/2017.
với cổ phiếu có thêm thu nhập từ cổ tức, HĐTL chỉ có
thu nhập từ chênh lệch giá trị HĐTL tại vị thế đóng
và vị thế mở, gọi là thuế lãi vốn. Ngoài ra, HĐTL còn
được đánh trên cơ sở tỷ lệ phân trăm (%)/giá trị giao
dịch. Theo đo, ở các nước phát triển trên thế giới hiên
nay co 2 cach tinh thuê thu nhâp phô biên trong hoat
đông đâu tư CKPS gồm: (i) Thu thuê trên gia tri giao
dich CKPS; (ii) Thu thuê trên lai vôn cua CKPS.
- Thu thuế trên giá trị giao dịch CKPS: Là thuế đánh
vào giá trị giao dịch CKPS ma cu thê ơ đây la HĐTL,
không phụ thuộc NĐT phải bỏ ra bao nhiêu chi phí
giao dịch. Thuế chuyển nhượng được tính như sau:
Thuế chuyển nhượng = giá trị thị trường của
HĐTL/1 HĐTL x số lượng hợp đồng x thuế suất.
Trong đó: Giá trị thị trường của HĐTL/1 HĐTL =
Giá thị trường HĐTL tại thời điểm chuyển nhượng
hoặc giá thanh toán cuối cùng tại ngày đáo hạn x Hệ
số nhân.
Phương phap tinh thuê nay co nhiêu ưu điêm
như: (i) Khăc phuc đươc kho khăn trong viêc tinh
toan lơi nhuân thưc sư cua giao dich HĐTL lam cơ
sơ tinh thuê chinh xac vi kho phân biêt rach roi giưa
rao chăn rui ro va đâu tư kinh doanh; (ii) Mức thuế
suất thấp nhưng có thể làm tăng nguồn thu ngân
sách đáng kể, vì cơ sở tính thuế (giá trị giao dịch)
là rất lớn; (iii) Chi phí hành chính, giam sat và tuân
thủ thấp, thuận lợi trong việc thu, nộp, quản lý thuế
vì NĐT bị khấu trừ thuế ngay trên giá trị giao dịch,
không phân biệt lãi lỗ; (iv) Hạn chế hành vi tránh
thuế và trốn thuế vi có cơ sở tính thuế rõ ràng. Tuy
nhiên, cach tinh thuê nay cung co nhưng nhươc
điêm như NĐT thua lỗ vẫn phải nộp thuế, tăng chi
phi giao dich... va nhưng điêu nay có thể tác động
tiêu cực tới tâm lý NĐT cung như lam giam tinh
thanh khoan cua thi trương.
- Thu thuế trên lãi vốn của HĐTL: Thuế lãi vốn
đánh vào lợi nhuận là giá trị chênh lệch giữa giá mua
trừ giá bán và các chi phí liên quan, chênh lệch mang
giá trị dương.
Thu nhập từ việc chuyển nhượng HĐTL = doanh
thu từ việc đóng vị thế trừ (–) chi phí từ việc mở
vị thế trừ (–) các chi phí liên quan
Cach thu thuê nay co ưu điêm la tính toán
đươc chính xác số tiền thuế NĐT phải nộp khi có
lãi từ giao dịch HĐTL. Tuy nhiên, nhươc điêm cua
phương phap nay la gây khó khăn trong công tác
quản lý thuế vi đòi hỏi cơ quan quản lý phải tính
toán chính xác, theo dõi và quản lý thu nhập thực
của người nộp thuế.
Viêc lưa chon ap dung cach tinh thuê nao đôi vơi
