38
KẾ TOÁN - KIỂM TOÁN
Các bước cụ thể của kế toán hợp nhất kinh doanh
theo phương pháp mua
Xác định bên mua
“Đối với mỗi vụ hợp nhất kinh doanh, một trong
các bên hợp nhất sẽ được xác định là bên mua”. Bên
mua là bên nắm quyền kiểm soát của bên bị mua.
Quyền kiểm soát được xem là hiện hữu, khi công
ty mẹ sở hữu trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các
công ty con nhiều, có trên 50% quyền biểu quyết
trong một công ty khác; ngoại trừ một số trường
hợp đặc biệt như:
- Quyền của công ty mẹ nắm giữ nhiều hơn 50%
quyền biểu quyết nhờ vào thỏa thuận với các nhà
đầu tư khác.
- Quyền chỉ định hoặc miễn nhiệm phần lớn các
thành viên, quyền bỏ đa số các cuộc họp của Hội
đồng quản trị hoặc các cấp quản lý tương đương
trong công ty con.
Xác định ngày mua
Bên mua cần thiết phải xác định ngày mua, cụ thể
là ngày bên mua nắm rõ quyền kiểm soát của bên
bị mua. Thông thường, ngày bên mua nắm quyền
kiểm soát của bên bị mua là ngày có giá trị pháp lý.
Bởi vì, bên mua đã thanh toán để có được các tài sản
có thể xác định được và các khoản nợ phải trả mà
bên bị mua gánh chịu.
Ghi nhận và xác định giá phí hợp nhất kinh doanh
theo phương pháp mua
- Nguyên tắc ghi nhận:
Tại thời điểm mua, bên
mua phải ghi nhận các tài sản mua có thể xác định
được, “nợ phải trả” phải gánh chịu và lợi ích của các
cổ đông thiểu số trong bên bị mua và ghi nhận tách
biệt với lợi thế thương mại.
- Điều kiện ghi nhận:
Việc xác định các tài sản
mua có thể xác định được và các khoản “nợ phải
trả” phải gánh chịu căn cứ theo định nghĩa, điều
kiện ghi nhận tài sản cũng như nợ phải trả được
quy định trong lập và trình bày báo cáo tài chính
tại ngày mua.
- Nguyên nhân đánh giá:
Bên mua cần phải xác
định giá trị của các tài sản mua có thể xác định được
và các khoản “nợ phải trả” phải gánh chịu tại ngày
mua theo giá trị hợp lý của chúng.
Lợi thế thương mại và phân bổ lợi thế thương mại
- Phương pháp xác định:
Lợi thế thương mại được
xác định là chênh lệch vượt trội của giá trị hợp lý tại
ngày mua của các khoản thanh toán; giá trị khoản
lợi ích của các cổ đông thiểu số trong bên bị mua và
giá trị hợp lý tại ngày mua của khoản lợi ích trong
bên bị mua mà bên mua đã có được trước đó (Hợp
nhất kinh doanh nhiều giai đoạn), với giá trị thuần
tại ngày mua của các tài sản có thể xác định được và
“nợ phải trả” phải gánh chịu.
KẾ TOÁNHỢPNHẤT KINHDOANH
THEO PHƯƠNG PHÁPMUA
ThS. NGUYỄN THỊ VÂN, ThS. TRẦN THỊ HẰNG
- Đại học Công nghiệp Hà Nội
Kế toán hợp nhất kinh doanh là việc các đơn vị kế toán mới ghi nhận kịp thời, chính xác, giá phí hợp nhất
kinh doanh của các thương vụ hợp nhất. Phương pháp kế toán hợp nhất kinh doanh được nghiên cứu trên
quan điểm chuẩn mực kế toán quốc tế về hợp nhất kinh doanh qua các thời kỳ. Các thương vụ hợp nhất
kinh doanh có đặc điểm khác nhau, vì vậy dựa trên đặc điểm hợp nhất mà các đơn vị kế toán có thể lựa
chọn phương pháp kế toán hợp nhất kinh doanh (gồm phương pháp gộp chung hoặc phương pháp mua).
Bài viết tập trung làm rõ phương pháp nghiên cứu hợp nhất kinh doanh theo phương pháp mua. Phương
pháp mua dựa vào giả định rằng, sự hợp nhất doanh nghiệp là một sự giao dịch mà trong đó tài sản được
chuyển giao, nợ phải trả phát sinh; hoặc vốn được phát hành để đổi lấy quyền kiểm soát tài sản thuần và
hoạt động của doanh nghiệp khác.
•
Từ khóa: Kế toán, kinh doanh, doanh nghiệp, phương pháp, kiểm soát.
