4
TÀI CHÍNH VĨ MÔ
Thành công từ chống “đô la hóa”
Hiện tượng “đô la hóa” nền kinh tế bắt đầu
từ khi Việt Nam sử dụng rộng rãi đồng ngoại tệ
trong giao dịch, buôn bán từ năm 1988 và các ngân
hàng được phép nhận tiền gửi bằng ngoại tệ. Đến
năm 1992, tình trạng “đô la hóa” đã tăng mạnh với
hơn 41% lượng tiền gửi vào các ngân hàng là bằng
ngoại tệ. Đến giai đoạn 1993-1996, khi lạm phát ở
mức trên dưới 10%, tỷ giá biến động ít, việc nắm
giữ VND có lợi hơn nên mức độ “đô la hóa” giảm
mạnh. Đồng thời, Chính phủ cũng bắt đầu hạn chế
việc thanh toán bằng ngoại tệ, xoá bỏ các điểm bán
hàng thu ngoại tệ, tăng cường các bàn đổi ngoại tệ.
Từ 1998 đến 2000, sau một thời gian giữ ổn định
ở mức tương đối thấp khoảng trên 20%, tỷ lệ “đô
la hóa” lại có dấu hiệu tăng lên do tác động của
khủng hoảng và kỳ vọng của thị trường vào sự phá
giá của VND. Từ năm 2000 đến nay, tỷ lệ “đô la
hóa” này dao động từ 20% đến 32% - tức ở mức
trung bình theo quy chuẩn của Tổ chức Tiền tệ
Quốc tế (IMF).
Thời gian qua, Chính phủ đã triển khai nhiều
giải pháp nhằm đẩy lùi tình trạng “đô la hóa” nền
kinh tế với những kết quả khả quan và đã được các
tổ chức quốc tế đánh giá cao. Trong đó, đáng chú
ý là ngày 04/7/2007, Thủ tướng Chính phủ đã ban
hành Quyết định 98/2007/QĐ-TTg phê duyệt Đề án
nâng cao tính chuyển đổi của đồng tiền Việt Nam,
khắc phục tình trạng “đô la hóa” nền kinh tế với
hàng loạt giải pháp được giao cho các bộ, ngành liên
quan. Do vậy, tình trạng các giao dịch bất động sản
thường sử dụng USD để thanh toán; Buôn bán, giao
dịch USD trái phép tại thị trường ngoại hối tự do…
đã từng bước được hạn chế.
Với vai trò chủ chốt và đầu mối, trong những
năm qua, đặc biệt từ năm 2015 đến nay, Ngân hàng
Nhà nước (NHNN) đã triển khai hàng loạt giải
pháp nhằm chống “đô la hóa” trong nền kinh tế
bằng các văn bản quy phạm pháp luật. Cụ thể, ngày
02/10/2015, NHNN ban hành Thông tư 15/2015/
TT-NHNN hướng dẫn giao dịch ngoại tệ trên thị
trường ngoại tệ trong nước giữa các tổ chức tín
dụng (TCTD) được phép hoạt động ngoại hối với
nhau và giữa TCTD được phép hoạt động ngoại hối
với khách hàng, trong đó khuyến khích các ngân
hàng thương mại sử dụng công cụ phái sinh kỳ hạn
trong giao dịch với khách hàng; Ngày 17/12/2015,
NHNN ban hành Quyết định 2589/QĐ-NHNN về
mức lãi suất tối đa đối với tiền gửi bằng USD của tổ
chức, cá nhân tại TCTD, chi nhánh ngân hàng nước
ngoài, thay thế Quyết định 1938/QĐ-NHNN ban
hành ngày 25/9/2015. Theo đó, mức lãi suất áp dụng
đối với tiền gửi của tổ chức (trừ TCTD, chi nhánh
ngân hàng nước ngoài) cũng như cá nhân đều là 0%/
năm. Trước đó, quy định mức lãi suất áp dụng đối
với tiền gửi của tổ chức (trừ TCTD, chi nhánh ngân
hàng nước ngoài) tại Quyết định 1938/QĐ-NHNN
là 0%/năm và mức lãi suất tối đa áp dụng đối với
tiền gửi của cá nhân là 0,25%/năm. Ngày 08/12/2015,
NHNN ban hành Thông tư 24/2015/TT-NHNN quy
định cho vay bằng ngoại tệ của TCTD, chi nhánh
ngân hàng nước ngoài đối với khách hàng vay là
người cư trú, trong đó quy định kể từ sau ngày
CHỐNG“ĐÔ LAHÓA”NỀNKINHTẾ:
THỰC TRẠNGVÀMỘT SỐ KIẾNNGHỊ
ThS. BÙI THỊ QUỲNH TRANG
- Đại học Thương mại
Đánh giá đúng mức độ “đô la hóa” và tác động của “đô la hóa” đối với nền kinh tế là nhiệm vụ quan trọng
nhằm góp phần kiểm soát tình trạng “đô la hóa”, ổn định và phát triển nền kinh tế nước ta trong giai đoạn
hiện nay. Thời gian qua, Chính phủ đã có nhiều giải pháp nhằm giảm thiểu hiện tượng “đô la hóa” nền
kinh tế và đến nay đã đạt được những kết quả tích cực. Trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá tác động của hiện
tượng này đối với nền kinh tế, bài viết đưa ra một số đề xuất cho công tác chống “đô la hóa” nền kinh tế
Việt Nam trong thời gian tới.
•
Từ khóa: “Đô la hóa”, nền kinh tế, tín dụng, lãi suất, ngoại hối, tỷ giá, biến động.
