92
KINH TẾ - TÀI CHÍNH QUỐC TẾ
xét nghiên cứu tính khả thi trình cấp có thẩm
quyền (bộ, chính quyền địa phương) đánh giá hồ
sơ dự thầu. Chính phủ chuẩn bị một kế hoạch 10
năm với các dự án đầu tư tư nhân vào lĩnh vực
kết cấu hạ tầng mong muốn, trong đó quy định
các điều khoản và điều kiện đầu tư, vận hành và
bảo trì cơ sở vật chất cũng như các biện pháp hỗ
trợ của Chính phủ. Bên cạnh đó, Hàn Quốc cũng
thành lập Trung tâm Quản lý đầu tư hạ tầng tư
nhân (PIMAC) thuộc Viện Phát triển Hàn Quốc
là cơ quan lập kế hoạch quốc gia, đánh giá dự
án, hỗ trợ quản lý và nghiên cứu chính sách về
hợp tác công tư (PPP). Nhờ cải thiện môi trường
đầu tư mà số lượng và chất lượng các công trình
kết cấu hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông tăng
lên nhanh chóng. Đến nay, Đạo luật về sự tham
gia của tư nhân trong kết cấu hạ tầng của Hàn
Quốc đã được sửa nhiều lần, lần gần nhất vào
29/12/2009 (Luật số 9824). Những điểm nổi bật
của Đạo luật này gồm:
(i) Hỗ trợ về thuế và phí: Nhà nước miễn một phần
hoặc toàn bộ thuế, phí như: Thuế giá trị gia tăng, thuế
thu nhập doanh nghiệp, phí bảo tồn đất nông nghiệp…
(ii) Hỗ trợ bảo đảm doanh thu tối thiểu: Chính
phủ hỗ trợ cho các dự án PPP để nhà đầu tư được
đảm bảo có một doanh thu tối thiểu đến 90% doanh
thu hoạt động. Hoạt động hỗ trợ đảm bảo doanh
thu tối thiểu là yếu tố quan trọng để thúc đẩy các
dự án PPP trong những giai đoạn đầu.
(iii) Chính phủ đưa ra công thức tính tỷ suất
hoàn vốn tối ưu:
=
+
Trong đó:
n: Thời gian hoàn thành công trình kết cấu hạ tầng.
N: Giai đoạn sử dụng miễn phí hoặc giai đoạn
hết hạn quyền quản lý và vận hành.
CCi: Chi phí hàng năm để hoàn thiện công trình
(chưa bao gồm trợ cấp của Chính phủ).
ORi: Doanh thu vận hành hàng năm.
OCi: Chi phí vận hành hàng năm (loại trừ thuế
thu nhập).
ANRi: Thu nhập trước thuế ròng hàng năm từ
các dự án phụ thuộc (Thu nhập - chi tiêu).
r: Tỷ suất hoàn vốn thực tế của dự án trước thuế
(tỷ suất hoàn vốn nội bộ).
Tỷ suất hoàn vốn đóng vai trò quan trọng vì liên
quan đến trợ cấp của Chính phủ. Tỷ suất hoàn vốn
càng cao thì trợ cấp của Chính phủ càng lớn. Chính
phủ Hàn Quốc luôn cố gắng hạ thấp tỷ suất hoàn
vốn để giảm gánh nặng trợ cấp, trong khi các nhà
đầu tư luôn muốn tăng tỷ suất hoàn vốn để nhận
được các trợ cấp lớn hơn.
(iv) Bồi thường chi phí chuẩn bị đề xuất: Cơ quan
nhà nước đền bù cho các nhà thầu không thành
công, đánh giá các kế hoạch thực hiện dự án.
(v) Cơ chế chia sẻ rủi ro: Cơ quan nhà nước sẽ
trả số tiền thiếu hụt khi doanh thu hoạt động thực
tế thấp hơn mức doanh thu chia sẻ rủi ro. Doanh
thu chia sẻ rủi ro là chi phí cơ sở của dự án, tức là
khoản chi phí đầu tư tư nhân tính theo lãi suất trái
phiếu chính phủ. Cơ chế này chỉ được áp dụng đối
với dự án do Chính phủ đề xuất và có lợi ích công
cộng quan trọng. Chia sẻ rủi ro được thực hiện theo
nguyên tắc: Rủi ro Chính phủ do Chính phủ chịu,
rủi ro tư nhân do tư nhân chịu, rủi ro được bảo hiểm
do bảo hiểm chịu.
(vi) Bảo lãnh tín dụng và lựa chọn mua lại dự án
kết cấu hạ tầng: Thông qua Quỹ Bảo lãnh tín dụng
hạ tầng, Chính phủ Hàn Quốc bảo lãnh tín dụng
nhằm đảm bảo nghĩa vụ trả nợ cho nhà đầu tư.
Kể từ khi chính sách PPP được ban hành tại Hàn
Quốc, nhiều dự án kết cấu hạ tầng có sự tham gia của
tư nhân. Đầu tư tư nhân tăng từ 300 tỷ KRW trong
năm 1995-1997 lên 3,2 nghìn tỷ KRW (tương đương
3,2 tỷ USD) vào năm 2006. Tính đến năm 2016, Hàn
Quốc đã xây dựng và vận hành 108.779 km đường
bộ, gấp 2,16 lần năm 1988 và gấp 1,23 lần năm 1998,
tổng chiều dài của các tuyến đường cao tốc đạt 4.437
km với nhiều tuyến đường như: Nonsan-Cheonan,
Daegu-Busan, Incheon International Airport,
Seocheon-Gongju, Pyeongtaek-Siheung được tài trợ
và vận hành bởi BOT, BTO. Hàn Quốc hiện nay là
một quốc gia hấp dẫn cho đầu tư tư nhân vào các
lĩnh vực kết cấu hạ tầng.
Chile
PPP tại Chile được triển khai từ năm 1991 và được
điều chỉnh bởi một Nghị định về nhượng quyền.
Đến năm 2010, Nghị định này được nâng cấp thành
Luật Nhượng quyền (Luật số 20.410). Luật quy
định khung thể chế cho PPP gồm các nguyên tắc
đấu thầu, quyền và nghĩa vụ của bên được nhượng
quyền, các quy định về kiểm tra và giám sát và quy
trình thủ tục giải quyết tranh chấp. Thời gian tối
đa cho các hợp đồng nhượng quyền là 50 năm gồm
các lĩnh vực dịch vụ công cộng, sử dụng “hàng hoá
quốc gia” để phát triển các dịch vụ cần thiết. Đến
năm 2016, Chile đã nhượng quyền 86 dự án đường
giao thông, sân bay, nhà tù, hồ chứa, vận tải đô thị,
bệnh viện và các lĩnh vực khác với tổng giá trị đầu
tư là 17,63 tỷ USD.
