TÀI CHÍNH -
Tháng 7/2018
37
mới bắt đầu được quan tâm trở lại bắt nguồn từ
việc do áp lực tăng sức cạnh tranh và đáp ứng
các chuẩn mới theo quy định của Hiệp ước vốn
Basel II nên các NHTM cổ phần phải nâng cao
năng lực tài chính buộc các NHTM cổ phần phải
tăng vốn. Hơn nữa, bối cảnh thị trường chứng
khoán thuận lợi đang hỗ trợ rất lớn cho cổ phiếu
ngành ngân hàng, nên đây được xem là cơ hội
“vàng” để các ngân hàng phát hành cổ phiếu
để huy động vốn. Thống kê cho thấy, chỉ trong
những tháng cuối năm 2017 và đầu năm 2018,
HDBank, VPBank, Techcombank… đã chào bán
cổ phần cho các tổ chức quốc tế thu về hàng
trăm triệu USD, khối lượng đặt mua gấp nhiều
lần lượng chào bán. Điều này cho thấy, giới đầu
tư quốc tế đánh giá cao triển vọng tăng trưởng
lạc quan của nhóm ngân hàng sau một thời gian
tái cơ cấu nhiều khó khăn.
Tuy nhiên, việc huy động vốn thông qua phát
hành cổ phiếu của các NHTM cũng vẫn còn nhiều
vấn đề. Thực tế cũng cho thấy, tại nhóm NHTM
cổ phần gốc quốc doanh, do cổ đông nhà nước
vẫn chiếm cổ phần đa số nên việc tăng vốn bằng
cách chia cổ tức bằng cổ phiếu hay phát hành
cổ phiếu thưởng gặp khó khăn hơn nhiều. Đơn
cử như Vietcombank, trong vài năm gần đây có
mong muốn tăng vốn nhằm đáp ứng nhu cầu tăng
trưởng mọi mặt nhưng vẫn chưa được đáp ứng.
Trong năm 2016 và 2017, Vietcombank đã phải huy
động lượng lớn trái phiếu kỳ hạn dài để cải thiện
vốn cấp 2, nâng hệ số CAR. Sau thương vụ 7%
cho quỹ GIC (Singapore) không thành, mới đây,
Vietcombank đã được Chính phủ và Ngân hàng
Nhà nước chấp thuận kế hoạch phát hành riêng
lẻ 10% vốn cho nhà đầu tư nước ngoài. Ngoài ra,
việc tăng vốn quá nhanh sẽ gây áp lực pha loãng
cổ phiếu, khiến tốc độ tăng trưởng EPS (thu nhập
trên mỗi cổ phiếu) chậm lại, đồng nghĩa với P/E (hệ
số giá thị trường trên thu nhập) của cổ phiếu ngân
hàng tiếp tục tăng thêm nữa.
Một số vấn đề đặt ra
Hệ thống ngân hàng Việt Nam thường bị đánh
giá tiềm lực về vốn còn hạn chế, vốn sở hữu quá
nhỏ so với các ngân hàng lớn trên thế giới và trong
khu vực. Vốn mỏng khó có thể giúp các NHTMmở
rộng đầu tư, ứng dụng các tiến bộ khoa học - kỹ
thuật, không thể mở rộng được thị phần, khó đầu
tư vào sản phẩm mới, từ đó giảm sức cạnh tranh.
Như vậy, việc tăng vốn là giải pháp cần thiết để
các ngân hàng có điều kiện hội nhập tốt hơn, mở
rộng phạm vi hoạt động trên thị trường quốc tế
và tăng sức cạnh tranh với các ngân hàng khác.
Trong đó, huy động vốn qua thị trường chứng
khoán vẫn được đánh giá là kênh hiệu quả hiện
nay. Tuy nhiên, để tận dụng tốt kênh huy động
vốn này, các NHTM cần chú ý một số vấn đề sau:
Một là,
để tăng vốn cho các ngân hàng, việc
quan trọng hàng đầu của Nhà nước hiện nay là
cần phải mở rộng giới hạn sở hữu của các nhà đầu
tư nước ngoài vào các ngân hàng trong nước. Việc
mở rộng giới hạn sở hữu của nhà đầu tư nước
ngoài cũng sẽ là động lực để thúc đẩy các nhà đầu
tư trong nước có điều kiện đầu tư vào lĩnh vực
ngân hàng. Một số ý kiến cho rằng, cần cho phép
được sở hữu 30% đối với NHTM khá, 51% đối với
ngân hàng trung bình và thậm chí 100% đối với
những ngân hàng yếu kém.
Hai là,
tùy theo mức độ kiểm soát sở hữu của
Nhà nước từ nay đến năm 2020 các ngân hàng cần
có lộ trình tăng vốn một cách thận trọng, tránh tình
trạng tăng vốn ồ ạt, vì việc tăng vốn quá nhanh có
thể xảy ra những cú sốc đối với chính ngân hàng
đó. Bên cạnh đó, việc phát hành cổ phiếu cũng cần
dựa trên yếu tố thuận lợi của kinh tế vĩ mô để có
thể đạt hiệu quả cao nhất.
Ba là,
tăng cường công khai, minh bạch thông
tin trong hoạt động ngân hàng để đảm bảo yêu cầu
về công khai, minh bạch giữa ngân hàng đã niêm
yết và chưa niêm yết, từ đó, tạo niềm tin và thu hút
các nhà đầu tư trong và ngoài nước, nhất là nhà
đầu tư chiến lược quay trở lại tham gia đầu tư vào
các ngân hàng.
Tài liệu tham khảo:
1. NGƯT., PGS., TS. Lê Hoàng Nga (2015), “Thị trường chứng khoán”,
NXB Tài chính, Hà Nội;
2. Linh Trang (2018), Thận trọng khi ngân hàng ồ ạt tăng vốn,
Thời báo Kinh tế Sài Gòn;
3. TS. Vũ Đình Ánh (2015), NHTM và câu chuyện “đường tới sàn”,
Đặc san Toàn cảnh Ngân hàng Việt Nam;
4. Vân Linh (2018), "Lâu rồi, ngành ngân hàng mới đẹp trong mắt nhà đầu
tư ngoại", Báo Đầu tư Chứng khoán;
5. Một số website: sbv.gov.vn, cafef.vn, vneconomy.vn…
HDBank, VPBank, Techcombank… đã chào
bán cổ phần cho các tổ chức quốc tế thu về
hàng trăm triệu USD, khối lượng đặt mua gấp
nhiều lần lượng chào bán. Điều này cho thấy,
giới đầu tư quốc tế đánh giá cao triển vọng
tăng trưởng lạc quan của nhóm ngân hàng
sau một thời gian tái cơ cấu nhiều khó khăn.
