TÀI CHÍNH -
Tháng 6/2016
115
Bên cạnh những thuận lợi, những cơ hội nhìn
thấy được từ một không gian thị trường rộng lớn
là những khó khăn thách thức:
Thứ nhất,
tuy lực lượng lao động của nước ta
dồi dào nhưng chất lượng và cơ cấu lao động
vẫn còn nhiều bất cập so với yêu cầu phát triển
và hội nhập. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế
giới, Việt Nam đang thiếu lao động có trình độ
tay nghề, công nhân kỹ thuật bậc cao. Nếu lấy
thang điểm là 10 thì chất lượng nhân lực của
Việt Nam chỉ đạt 3,79 điểm, xếp thứ 11/12 nước
châu Á tham gia xếp hạng của Ngân hàng Thế
giới (trong khi Hàn Quốc đạt 6,91 điểm; Ấn Độ
đạt 5,76 điểm; Malaysia đạt 5,59 điểm... Bởi vậy
nên năng suất lao động của Việt Nam thuộc
nhóm thấp ở châu Á - Thái Bình Dương (thấp
hơn Singapore gần 15 lần, thấp hơn Nhật Bản
11 lần và thấp hơn Hàn Quốc 10 lần). Năng suất
lao động của Việt Nam bằng 1/5 Malaysia và
2/5 Thái Lan. Bên cạnh đó, do xuất phát điểm
thấp, cơ cấu kinh tế chủ yếu vẫn là nông nghiệp
nên tỷ lệ lao động tham gia vào thị trường lao
động chính thức còn thấp. Chỉ có 40% nhân lực
có trong hợp đồng quan hệ lao động, 60% là lao
động tự do, không có trong các quan hệ làm việc
chính thức. Chất lượng và cơ cấu lao động vẫn
còn nhiều bất cập so với yêu cầu phát triển và
hội nhập.
Thứ hai,
muốn dịch chuyển lao động thì phải
có ngoại ngữ nhưng ngoại ngữ cũng là một điểm
hạn chế của lao động Việt Nam. Trên thực tế, trình
độ tiếng Anh của lao động Việt Nam còn thấp
Cạnh tranh gay gắt
Các chuyên gia cho rằng, khi tham gia các
hiệp định thương mại tự do, cộng đồng kinh tế
ASEAN, Việt Nam sẽ có nhiều thuận lợi. Đầu
tiên là chúng ta có một không gian thị trường lao
động lớn hơn nhiều. Đặc biệt, với việc AEC được
thành lập giúp thị trường lao động trong khối
hoạt động sôi động hơn, thúc đẩy tạo việc làm
cho từng quốc gia thành viên. Trong khối này, ba
quốc gia có số lao động chiếm tỷ trọng hơn 70%
là Indonesia (40%), Philippines (16%) và Việt
Nam (15%). Theo dự báo của Tổ chức Lao động
quốc tế (ILO) thì khi tham gia vào thị trường
ASEAN, số việc làm của Việt Nam đến năm 2025
có thể tăng lên 14,5%. Điều này có nghĩa, Việt
Nam đang có hơn 53 triệu lao động và sẽ có thêm
14,5 triệu lao động khác tìm được việc làm từ nay
cho đến năm 2025. Trước mắt, có 8 ngành nghề
lao động trong các nước ASEAN được tự do di
chuyển thông qua các thỏa thuận công nhận tay
nghề tương đương, gồm kế toán, kiến trúc sư,
nha sĩ, bác sĩ, kỹ sư, y tá, vận chuyển và nhân
viên ngành du lịch. Thị trường lao động sẽ trở
nên sôi động hơn mang tới cho cả doanh nghiệp
(DN) và người lao động những cơ hội để phát
triển. Việc hội nhập quốc tế giúp Việt Nam có cơ
hội thu hút đầu tư, góp phần tạo nhiều việc làm
mới trong nước cho người lao động. Đồng thời,
lao động được tự do di chuyển, tạo nhiều cơ hội
việc làm cho lao động, đặc biệt là lao động có kỹ
năng, ngoại ngữ.
THÁCHTHỨC ĐỐI VỚI LAOĐỘNGVIỆT NAM
KHI THAMGIA CỘNGĐỒNG KINHTẾ ASEAN
NGUYỄN THỊ LÊ TRÂM
Trong điều kiện đẩy mạnh hội nhập quốc tế, phát triển nguồn nhân lực được coi là một trong ba khâu
đột phá của chiến lược chuyển đổi mô hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Đồng thời, phát triển
nguồn nhân lực cũng trở thành nền tảng phát triển bền vững và tăng lợi thế cạnh tranh quốc gia. Việt
Nam gia nhập Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC), tham gia Hiệp định Đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương
(TPP) và các hiệp định thương mại khác đồng nghĩa với việc sẽ đón nhận nhiều cơ hội mới nhưng cũng sẽ
có nhiều thách thức lớn được đặt ra đối với lao động Việt Nam.
•
Từ khóa: Nguồn nhân lực, hội nhập, doanh nghiệp, cộng đồng kinh tế ASEAN
