36
kết mang tính nguyên tắc của WTO thì TPP và EU đưa
ra một số nội dung mới, trong đó có:
+ Quy định cho phép nhà đầu tư nước ngoài kiện
chính phủ (ISDS);
+ Cơ chế “ratchet” (chỉ tiến không lùi) ràng buộc
các nước thành viên khi tiến hành sửa đổi các biện
pháp bảo lưu thì việc sửa đổi và mức độ sửa đổi sẽ tự
động trở thành nghĩa vụ ràng buộc mức độ tự do hóa
thị trường của nước thành viên đó.
- Cam kết mới về mở cửa thị trường:
+ Mở cửa chi nhánh tái bảo hiểm;
+ Nghĩa vụ cấp phép dịch vụ tài chính mới cho bất
kì nước thành viên TPP/EVFTA nào;
+ Dành đối xử quốc gia cho các nhà cung cấp
dịch vụ chứng khoán nước ngoài đối với một số
dịch vụ như xử lý dữ liệu tài chính qua biên giới;
dịch vụ tư vấn và các dịch vụ phụ trợ qua biên giới
liên quan tới giao dịch tài khoản tự doanh hoặc tài
khoản của khách hàng;
+ Mở cửa dịch vụ quản lý danh mục đầu tư qua
biên giới.
Ngoài dịch vụ tài chính thì dịch vụ kế toán, kiểm
toán và dịch vụ thuế theo cam kết WTO cũng đã ở
mức tự do hóa rất cao, góp phần thúc đẩy phát triển
thị trường, tăng cường minh bạch hóa quản trị doanh
nghiệp và cải thiện môi trường đầu tư của Việt Nam.
Các chuẩn mực kế toán kiểm toán của Việt Nam hiện
nay đều được xây dựng trên cơ sở tiệm cận và phù
hợp với các tiêu chuẩn kế toán kiểm toán quốc tế,
các công ty kiểm toán hàng đầu thế giới như Big 4 và
nhiều hãng kiểm toán nước ngoài đã có đại diện tại
Việt Nam.
TrongASEAN, vớimongmuốn xâydựngmột Thỏa
thuận thừa nhận lẫn nhau đa phương cho các dịch vụ
kế toán, kiểm toán để thúc đẩy việc trao đổi thông tin
và chuyên môn, kinh nghiệm và các thông lệ tốt nhất
phù hợp với nhu cầu cụ thể của các nước thành viên
ASEAN và tạo thuận lợi cho việc di chuyển giữa các
nước thành viên ASEAN của các chuyên gia cung cấp
các dịch vụ kế toán, kiểm toán; Thỏa thuận thừa nhận
lẫn nhau về dịch vụ kế toán, kiểm toán trong ASEAN
(MRA) đã được ký kết bên lề Hội nghị Bộ trưởng Kinh
tế ASEAN (AEM) lần thứ 46 vào tháng 8/2014. Bộ Tài
chính đang xây dựng kế hoạch triển khai như xây
bảo lưu một số ít các hạn chế về mở cửa thị trường
đối với nhà đầu tư nước ngoài như: Chưa cho phép
thành lập chi nhánh bảo hiểm nhân thọ của doanh
nghiệp bảo hiểm nước ngoài, chưa cho phép cung
cấp dịch vụ qua biên giới đối với dịch vụ nhượng
tái bảo hiểm…
Việc gia nhập WTO tạo cơ hội cho việc phát triển
nhiều sản phẩmmới và thu hút các nhà đầu tư chuyên
nghiệp, đặc biệt là các nhà đầu tư nước ngoài trên thị
trường chứng khoán. Trong lĩnh vực bảo hiểm, đến
nay Việt Nam đã thu hút được 30 doanh nghiệp bảo
hiểm có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và nhiều nhà
đầu tư chiến lược nước ngoài đầu tư vào các doanh
nghiệp bảo hiểm trong nước, góp phần nâng cao năng
lực tài chính, năng lực quản trị điều hành, đa dạng hóa
và nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ bảo hiểm.
Các dịch vụ bảo hiểm đã được đa dạng hóa, bao quát
hầu hết các loại hình tài sản của mọi thành phần kinh
tế, mọi ngành kinh tế.
Trong các FTA đã ký kết, Việt Nam không mở cửa
thêm dịch vụ bảo hiểm và chứng khoán so với cam kết
WTO. Tuy nhiên, các đối tác phát triển như EU và Hoa
Kỳ thường có nền dịch vụ phát triển và đưa ra yêu
cầu cao về mở cửa thị trường cũng như các quy định
mang tính nguyên tắc nhằm ràng buộc chặt chẽ hơn
nữa trách nhiệm của các nước thành viên với nhà đầu
tư nước ngoài. Trong khi đó, quy mô thị trường chứng
khoán và bảo hiểm của Việt Nam còn hạn chế, vì vậy
Bộ Tài chính đã xây dựng phương án và tham gia đàm
phán với EU và TPP trên nguyên tắc thận trọng, có
bước đi phù hợp. Cam kết về dịch vụ trong các FTA
thế hệ mới có một số điểm mới sau:
- Về phương thức cam kết:
Trước đây trong WTO và
các FTA đã ký kết, Việt Nam cam kết các ngành dịch
vụ theo phương thức của GATS/WTO, phương thức
“chọn cho” (chỉ mở cửa lĩnh vực nào thì mới đưa ra
trong biểu cam kết), tuy nhiên TPP yêu cầu cam kết
theo phương thức “chọn bỏ” (lĩnh vực nào không nêu
ra thì mặc nhiên là mở cửa hoàn toàn, không có bảo
lưu nào) cũng dẫn đến những vấn đề thực thi sau này
khi chính sách ban hành không được vượt ra khỏi
những biện pháp “không tương thích” (NCM) mà mỗi
nước đã bảo lưu trong TPP.
- Các cam kết mang tính nguyên tắc:
Ngoài các cam
