100
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
Ba là,
có sự tham gia của hệ thống ngân hàng và
các chuyên gia tư vấn. Đối tượng của dự án đầu tư
BOT là các công trình kết cấu hạ tầng như hệ thống
đường, nhà máy phát điện, sân bay, bến bãi, hệ
thống cung cấp nước sạch, xử lý nước thải… cũng
như việc nâng cấp, mở rộng các công trình kết cấu
hạ tầng. Khi đó, sơ đồ tài trợ dự án BOT sẽ được tổ
chức cụ thể theo sơ đồ:
Qua sơ đồ trên cho thấy, mối quan hệ chủ yếu
và cơ bản trong tài trợ dự án BOT là quan hệ của 3
đối tác: Chính phủ nước chủ nhà, nhà đầu tư/công
ty BOT và hệ thống ngân hàng. Sau khi nhà đầu tư
được Chính phủ nước chủ nhà lựa chọn (qua đấu
thầu cạnh tranh hoặc chỉ định thầu) nhà đầu tư sẽ
tiến hành thành lập công ty dự án BOT. Công ty dự
án sẽ vận hành và ký kết hợp đồng BOT với Chính
phủ hoặc cơ quan đại diện của Chính phủ nước chủ
nhà, tiếp đến là một loạt các hợp đồng để đảm bảo
Những đặc điểm của dự án BOT
Một là,
có sự phân chia rủi ro trên nguyên tắc
cùng chia sẻ lợi ích. Tất cả các rủi ro đều phải được
phân chia một cách thoả đáng giữa các bên tham
gia theo nguyên tắc cùng chia sẻ lợi ích. Việc phân
chia rủi ro được thực hiện trong các dự án hợp đồng
BOT được tiến hành như sau:
- Các nhà thầu khoán xây dựng và đầu tư phải
đáp ứng một phần nhu cầu tài chính của dự án bằng
vốn tự có.
- Chủ thầu khoán xây dựng chịu một phần rủi ro
của dự án dưới hình thức rủi ro đặc biệt hoặc dưới
hình thức đảm bảo một phần các rủi ro (bằng cách
lập một loại tín dụng thông thường bên cạnh các
khoản tín dụng cho vay).
- Bên giao thầu chịu một phần rủi ro kỹ thuật
được đảm bảo một phần hoặc dưới hình thức trợ cấp.
Như vậy, cơ chế chia sẻ rủi ro giữa các bên chủ
thầu xây dựng, bên giao thầu và bên cho vay vốn
được thực hiện trên nguyên tắc đảm bảo hài hòa lợi
ích chung giữa các bên. Do đó sẽ hạn chế xung đột
trong thời gian thực hiện dự án.
Hai là,
có sự tham gia của khu vực tư nhân. Các
phương thức hỗn hợp có xu hướng xuất hiện, một
trong các phương thức đó phải kể đến các phương
thức tài trợ chuyên biệt như hình thức giao thầu
hoặc BOT hay hình thức cho thuê kinh doanh (thuê
khô và thuê ướt trong dịch vụ vận tải hàng không
và nông nghiệp…). Sự tham gia của khu vực tư
nhân góp phần làm giảm gánh nặng của khu vực
công.
NHẬNDIỆNRỦI RO
TRONG CÁC DỰÁN XÂY DỰNG KẾT CẤUHẠ TẦNGBOT
TS.NGUYỄN THỊ THU HẰNG
- Đại học Ngoại thương
Để hạn chế thấp nhất rủi ro trong các dự án xây dựng kết cấu hạ tầng trong hợp đồng xây
dựng – kinh doanh – chuyển giao (BOT) cần có sự hỗ trợ và tham gia tích cực và hiệu quả
của Chính phủ. Hơn nữa, sự tham gia của các nhà thầu xây dựng, các nhà cung ứng và các
nhà vận hành trong nước cũng như một số ngành nghề khác có liên quan là cần thiết để
giảm chi phí của các dự án. Bài viết đưa ra những đặc điểm của dự án BOT, nhận diện các
rủi ro trong các dự án BOT để từ đó đưa ra những biện pháp xử lý rủi ro.
Chính phủ nước
chủ nhà
Hệ thống ngân
hàng
Công ty dự án
(Công ty BOT)
Nhà đầu tư
SƠ ĐỒ: MÔ HÌNH CƠ BẢN CỦA TÀI TRỢ DỰ ÁN BOT
Nguồn: Tác giả tổng hợp
