TÀI CHÍNH -
Tháng 6/2016
55
rằng, không thể đưa ra ý kiến kiểm toán về BCTC do
những ảnh hưởng của những yếu tố không chắc chắn
và những ảnh hưởng lũy kế của những yếu tố này
đến BCTC.
Nếu KTV không thể thu thập được đầy đủ bằng
chứng kiểm toán thích hợp do ban giám đốc đơn vị
được kiểm toán áp đặt sau khi KTV và doanh nghiệp
kiểm toán đã chấp nhận hợp đồng kiểm toán, KTV
có thể kết luận rằng: Những ảnh hưởng có thể có
của các sai sót chưa được phát hiện (nếu có) có thể
là trọng yếu và lan tỏa đối với BCTC là chưa đủ để
thể hiện mức độ nghiêm trọng của sai sót, do đó
KTV phải: (i) Rút khỏi cuộc kiểm toán, nếu có thể
và phù hợp với pháp luật và các quy định; hoặc (ii)
Từ chối đưa ra ý kiến đối với BCTC, nếu KTV không
thể hoặc pháp luật và các quy định không cho phép
rút khỏi cuộc kiểm toán trước khi phát hành báo cáo
kiểm toán.
Thực hiện các quy định trên, việc rút khỏi cuộc
kiểm toán là cần thiết do giới hạn phạm vi kiểm toán,
tuy nhiên, KTV phải trao đổi về việc rút khỏi cuộc
kiểm toán, cụ thể là những vấn đề liên quan đến việc
đưa ra ý kiến kiểm toán không phải là ý kiến chấp
nhận toàn phần với các cơ quan chức năng hoặc chủ
sở hữu của đơn vị được kiểm toán.
Khi từ chối đưa ra ý kiến do không thể thu thập
được đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp, KTV
phải nêu trong đoạn ý kiến kiểm toán rằng: Do mức
độ nghiêm trọng của vấn đề mô tả trong đoạn “Cơ sở
của việc từ chối đưa ra ý kiến”, KTV không thể thu
thập được đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp
để làm cơ sở đưa ra ý kiến kiểm toán và do đó KTV
không đưa ra ý kiến về BCTC.
Như vậy, chiểu theo Chuẩn mực kiểm toán Việt
Nam hiện nay, xét đoán của KTV về yếu tố lan tỏa
của các ảnh hưởng hoặc ảnh hưởng có thể có của
vấn đề đối với BCTC là căn cứ mấu chốt, để quyết
định xem loại ý kiến kiểm toán không phải chấp
nhận toàn phần nào sẽ được đưa ra trên báo cáo
kiểm toán rằng BCTC vẫn còn sai sót trọng yếu; hoặc
KTV không thể thu thập được đầy đủ bằng chứng
kiểm toán thích hợp, để kết luận BCTC không còn
tồn tại sai sót trọng yếu.
Tài liệu tham khảo:
1. Bộ Tài chính (2012), Chuẩnmực kiểm toán Việt Nam số 700, 705,706;
2. TS. Nguyễn Viết Lợi, ThS. Đậu Ngọc Châu (2012), Giáo trình lý thuyết kiểm toán,
NXB Tài chính;
3. Quốc hội, Luật Kiểmtoán độc lập (2011);
4. ThS.ĐậuNgọcChâu,TS.NguyễnViếtLợi(2012),GiáotrìnhKiểmtoánBCTC,Công
ty Cổ phần In Sao Việt, Hà Nội;
5. Một số website: vacpa.org.vn, kiemtoan.com.vn…
do có sai sót trọng yếu trong BCTC, KTV phải nêu
trong đoạn ý kiến kiểm toán rằng, theo ý kiến của
KTV, ngoại trừ ảnh hưởng của các vấn đề nêu trong
đoạn cơ sở của ý kiến kiểm toán ngoại trừ: (i) BCTC
đã phản ánh trung thực và hợp lý, trên các khía cạnh
trọng yếu, phù hợp với khuôn khổ về lập và trình bày
BCTC; hoặc (ii) BCTC đã được lập, trên các khía cạnh
trọng yếu, tuân thủ khuôn khổ về lập và trình bày
BCTC được áp dụng.
Ý kiến kiểm toán trái ngược:
KTV trình bày “ý kiến kiểm toán trái ngược” dựa
trên các bằng chứng kiểm toán đầy đủ, thích hợp đã
thu thập được. Theo đó, KTV kết luận là các sai sót, xét
riêng lẻ hay tổng hợp lại, có ảnh hưởng trọng yếu và
lan tỏa đối với BCTC.
Khi đưa ra ý kiến kiểm toán trái ngược, KTV phải
trình bày rõ trong đoạn ý kiến kiểm toán rằng, theo
ý kiến của KTV, do mức độ nghiêm trọng của những
vấn đề mô tả trong đoạn “Cơ sở của ý kiến kiểm toán
trái ngược”: (i) BCTC đã phản ánh không trung thực
và hợp lý, trên các khía cạnh trọng yếu không phù
hợp, nếu BCTC được lập theo khuôn khổ về trình bày
hợp lý; hoặc (ii) BCTC đã không được lập, trên các
khía cạnh trọng yếu tuân thủ, nếu BCTC được lập theo
khuôn khổ về tuân thủ.
Từ chối đưa ra ý kiến:
KTV phải từ chối đưa ra ý kiến, khi không thể thu
thập được đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp để
làm cơ sở đưa ra ý kiến kiểm toán. Theo đó, KTV có
thể kết luận rằng, những ảnh hưởng (có thể có) của các
sai sót chưa được phát hiện (nếu có) có thể là trọng yếu
và lan tỏa đối với BCTC.
Trong một số rất ít trường hợp liên quan đến nhiều
yếu tố không chắc chắn, KTV phải từ chối đưa ra ý
kiến, mặc dù đã thu thập được đầy đủ bằng chứng
kiểm toán thích hợp liên quan đến từng yếu tố không
chắc chắn riêng biệt. Theo đó, KTV có thể kết luận
BẢNG: MINH HỌA CÁCH XÉT ĐOÁN CỦA KTV VỀ BẢN CHẤT
CỦA VẤN ĐỀ DẪN TỚI VIỆC ĐƯA RA Ý KIẾN KIỂM TOÁN KHÔNG
PHẢI LÀ Ý KIẾN CHẤP NHẬN
Bản chất của vấn đề
dẫn tới việc KTV phải
đưa ra ý kiến kiểm toán
không phải là ý kiến
chấp nhận toàn phần
Xét đoán của KTV về tính chất lan tỏa
của các ảnh hưởng hoặc ảnh hưởng
có thể có của vấn đề đó đối với BCTC
Trọng yếu nhưng
không lan tỏa
Trọng yếu
và lan tỏa
BCTC có sai sót
trọng yếu
Ý kiến kiểm
toán ngoại trừ
Ý kiến kiểm
toán trái
ngược
Không thể thu
thập được đầy đủ
bằng chứng kiểm
toán thích hợp
Ý kiến kiểm
toán ngoại trừ
Từ chối đưa
ra ý kiến
Nguồn: Tác giả tổng hợp
