TÀI CHÍNH -
Tháng 6/2016
57
toán nội bộ sao cho hiệu quả. Nhằm nâng cao hiệu
quả kiểm toán nội bộ tại các DN niêm yết trên TTCK
Việt Nam, trong thời gian tới, cần tập trung vào một
số vấn đề sau:
Một là,
cần xây dựng và ban hành những quy
định cho hoạt động kiểm toán nội bộ phù hợp với
điều kiện mới với nội dung hướng dẫn cụ thể các
DN thiết lập bộ phận kiểm toán nội bộ. Đáng mừng
là Bộ Tài chính hiện đang xây dựng dự thảo Nghị
định hướng dẫn kiểm toán nội bộ. Trong đó, dự
kiến sẽ quy định áp dụng trước với các DN niêm
yết từ cuối năm 2016 và sẽ quy định lộ trình để
tránh cho DN bị động khi triển khai. Dự kiến, để
đảm bảo tính linh hoạt và hiệu quả, tránh hình thức
khi DN triển khai, các DN có thể lựa chọn mô hình
tổ chức bộ phận kiểm toán nội bộ trực thuộc HĐQT,
hoặc trực thuộc Ban kiểm soát. Công ty con có thể
tổ chức bộ phận kiểm toán nội bộ riêng, hoặc sử
dụng kiểm toán nội bộ của công ty mẹ, do đại hội
cổ đông công ty con quyết định. Bộ Tài chính cũng
sẽ có những hướng dẫn cụ thể để tổ chức kiểm toán
nội bộ không chồng chéo chức năng với các bộ phận
khác, minh bạch lộ trình quy định về bằng cấp hay
chứng chỉ hành nghề…
Hai là,
các nhà quản trị cần có nhận thức đúng
đắn về lợi ích, vị trí, vai trò của kiểm toán nội bộ.
Cần có sự thay đổi nhận thức từ sự “đối phó” với
quy định của Nhà nước chuyển sang sự “chủ động”
thiết lập để tận dụng, khai thác những lợi ích của
hàng rào phòng thủ này.
Ba là,
cần có sự đầu tư thích đáng mang tính “dài
hơi” cho bộ phận kiểm toán nội bộ. Các DN cần xây
dựng đội ngũ lãnh đạo nòng cốt, nguồn lực; đặt ra
mục tiêu, sự kỳ vọng; lên kế hoạch kiểm toán, ngân
sách... Việc bổ nhiệm đúng người lãnh đạo kiểm
toán nội bộ là việc làm cần thiết. Bởi vì, thực tế đòi
hỏi phải có những người nắm vững chuyên môn,
có kỹ năng giao tiếp và tổ chức phù hợp. Bộ phận
kiểm toán nội bộ có thể dựa trên nguồn lực trong,
ngoài công ty hoặc kết hợp cả trong và ngoài. Việc
thiết lập ngân sách cho hoạt động kiểm toán nội bộ
cũng phải gắn kết chiến lược với các nguồn lực để
đạt được kết quả như kỳ vọng…
Tài liệu tham khảo:
1. Quốc hội, Luật Kế toán sửa đổi 2015;
2. Kiểm toán nội bộ Việt Nam - Sự thay đổi cần thiết, 2014, Tạp chí Nghiên cứu
khoa học kiểm toán (số 79);
3. Kiểm toán nội bộ giúp quản trị hiệu quả tại công ty và cơ quan nhà nước,
2016, Tạp chí Tài chính;
4. Tập đoàn Bảo Việt: Xây dựng mô hình kiểm toán nội bộ theo chuẩn quốc tế,
2016, Đầu tư Chứng khoán.
chuyển giao năng lực của đối tác chiến lược nước
ngoài, bộ phận kiểm toán nội bộ của Tập đoàn
Bảo Việt đã được thành lập và hoạt động theo các
chuẩn mực, thông lệ tiên tiến nhất, qua đó giúp
nhà quản trị nhìn ra được những tồn tại trong hệ
thống quản lý rủi ro, kiểm soát nội bộ, quản trị DN
và đưa ra những khuyến nghị để hoàn thiện hệ
thống này, đồng thời giúp Tập đoàn nắm bắt được
các cơ hội đầu tư. Việc thực hiện hầu hết các nhóm
chỉ tiêu liên quan đến kiểm toán nội bộ trong Thẻ
điểm quản trị công ty khu vực ASEAN cho thấy,
Bảo Việt đã xây dựng thành công mô hình kiểm
toán nội bộ theo chuẩn quốc tế, góp phần nâng cao
giá trị DN, củng cố niềm tin của cổ đông, đối tác
và khách hàng.
Tại Việt Nam, tới đây, quy định về kiểm toán
nội bộ sẽ được áp dụng vào DN niêm yết, khi Nghị
định hướng dẫn Luật Kế toán sửa đổi 2015 được
ban hành. Luật Kế toán sửa đổi 2015, có hiệu lực
từ ngày 1/1/2017 cũng đã cụ thể hóa vai trò, chức
năng của kiểm toán nội bộ được luật hóa. Theo đó,
Điều 39 của Luật Kế toán sửa đổi 2015 quy định rõ
về kiểm toán nội bộ có các nhiệm vụ, như: Kiểm tra
tính phù hợp, hiệu lực và hiệu quả của hệ thống
kiểm soát nội bộ; Kiểm tra và xác nhận chất lượng,
độ tin cậy của thông tin kinh tế, tài chính của báo
cáo tài chính (BCTC), báo cáo kế toán quản trị trước
khi trình ký duyệt; Kiểm tra việc tuân thủ nguyên
tắc hoạt động, quản lý, việc tuân thủ pháp luật, chế
độ tài chính, kế toán, chính sách, nghị quyết, quyết
định của lãnh đạo đơn vị kế toán; Phát hiện những
sơ hở, yếu kém, gian lận trong quản lý, bảo vệ tài
sản của đơn vị; đề xuất các giải pháp nhằm cải tiến,
hoàn thiện hệ thống quản lý, điều hành hoạt động
của đơn vị kế toán.
Nâng cao hiệu quả kiểm toán nội bộ
Hệ thống kiểm toán nội bộ là công cụ giúp DN
tự bảo vệ trước rủi ro và ứng phó linh hoạt với các
nguy cơ, các mối đe dọa ảnh hưởng đến sự phát
triển của DN, giúp phát hiện và cải tiến những điểm
yếu trong hệ thống quản lý của DN. Qua đó, ban
lãnh đạo và HĐQT có thể kiểm soát hoạt động, quản
lý rủi ro tốt hơn, tăng khả năng đạt được các mục
tiêu kinh doanh, nắm bắt được các cơ hội từ môi
trường bên ngoài, từ đó làm gia tăng niềm tin của
các cổ đông, các nhà đầu tư trên TTCK…
Với nỗ lực tái cấu trúc TTCK hiện nay, kiểm toán
nội bộ chắc chắn sẽ phát triển cùng với sự phát triển
của thị trường. Hơn nữa, sự đòi hỏi của các nhà đầu
tư về một hệ thống quản trị chuyên nghiệp sẽ buộc
các DN niêm yết phải chú ý xây dựng hệ thống kiểm
