86
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
vụ ở nông thôn có bước phát triển, nhất là dịch vụ
cơ giới hoá nông nghiệp và dịch vụ thương mại
cung ứng vật tư nông nghiệp và tiêu thụ nông sản
phẩm, dịch vụ thủy lợi, thú y, bảo vệ thực vật. Du
lịch nông thôn gắn kết với văn hoá truyền thống và
sinh thái đang được nhiều địa phương chú trọng
phát triển. Nhờ đó, cơ cấu ngành nghề của các hộ
gia đình nông thôn có sự thay đổi tích cực, tỷ lệ hộ
nông nghiệp giảm mạnh, tỷ lệ hộ phi nông nghiệp
tăng nhanh.
Sáu là,
chuyên môn hóa trong sản xuất nông
nghiệp gia tăng. Những năm gần đây, việc sản xuất
nông sản thực phẩm theo tiêu chuẩn GlobalGap,
VietGap, hay nông sản hữu cơ đã dần quen thuộc
với người nông dân. Sản xuất nông nghiệp đã từng
bước chuyển sang sản xuất hàng hoá tập trung, theo
cơ chế thị trường và dần hình thành chuỗi tiêu thụ
sản phẩm. Hiện nay, đã hình thành vùng lúa chất
lượng cao trên quy mô lớn như ở An Giang với hàng
chục nghìn ha; vùng rau, hoa với mỗi đơn vị diện
tích trên 1.000 ha ở Đà Lạt, Mộc Châu; vùng chè
trên 7.000 ha ở Thái Nguyên, Tuyên Quang; vùng
cây ăn quả như: na, thanh long ruột đỏ, vải chín sớm
trên 5.000 ha ở Hải Dương, Hưng Yên, Bắc Giang…
Chương trình mỗi tỉnh thành, địa phương một sản
phẩm, đến nay đã xác định được hàng trăm danh
mục mặt hàng và đi vào sản xuất ổn định, các sản
phẩm đã được thị trường đón nhận tích cực, góp
phần thúc đẩy hoạt động xuất khẩu nông sản…
Bảy là,
trình độ dân trí khu vực nông thôn được
nâng cao đủ khả năng tiếp thu các giá trị mới trong
ứng dụng khoa học vào sản xuất. Việc nâng cao
trình độ sẽ giúp người dân nâng cao khả năng ứng
dụng tiến bộ khoa học công nghệ hiện đại vào sản
xuất, nhất là công nghệ sinh học về gen, giống cây
trồng, vật nuôi, công nghệ chế biến và bảo quản sau
thu hoạch với chi phí tiết kiệm mà năng suất, chất
lượng sản phẩm và hiệu quả kinh tế cao. Trình độ
nâng lên còn giúp cho nông dân nâng cao ý thức
việc bảo tồn, quản lý chặt nguồn giống cây, con độc
Thứ ba,
tích tụ đất đai cho nhu cầu sản xuất
hàng hóa lớn. Chủ trương khuyến khích tích tụ,
tập trung ruộng đất nhằm nâng cao hiệu quả sản
xuất nông nghiệp, thông qua mở rộng quy mô sản
xuất phù hợp, áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ
và hình thành khu vực chuyên canh theo hướng
sản xuất nông nghiệp hiện đại, chuyên môn hóa
gắn với thị trường. Bên cạnh đó, Luật Đất đai cho
phép hộ gia đình, cá nhân tích tụ, tập trung đất đai
với diện tích lớn hơn nhưng không được vượt quá
10 lần hạn mức giao đất nông nghiệp và với thời
hạn ổn định từ 20 năm đến 50 năm. Quá trình tích
tụ, tập trung ruộng đất đã tạo ra quy mô lớn hơn
cho đơn vị sản xuất, nhiều mô hình trang trại và
cánh đồng mẫu lớn hình thành. Thực tế sau khi
tích tụ, tập trung thành vùng sản xuất nông nghiệp
có quy mô lớn hơn đã giảm chi phí lao động, giống,
phân bón…; việc sử dụng máy móc, ứng dụng kỹ
thuật, công nghệ mới vào sản xuất thuận lợi và có
hiệu quả hơn.
Bốn là,
khoa học và công nghệ trong sản xuất
nông nghiệp gia tăng, ảnh hưởng tích cực vượt bậc
đến năng suất lao động nông nghiệp. Khoa học và
công nghệ giữ một vai trò quan trọng trong phát
triển KT-XH nông nghiệp nông thôn, vừa là một
trong những lực lượng, góp phần đẩy nhanh sự
phát triển, vừa là chỉ tiêu thể hiện trình độ phát
triển. Trong những năm qua, nông nghiệp Việt Nam
đã mạnh dạn ứng dụng khoa học công nghệ hiện
đại vào hoạt động sản xuất. Trong giai đoạn 2001-
2011, đã có trên 90% diện tích lúa, 80% diện tích ngô,
60% diện tích mía, bông, cây ăn quả... được dùng
giống mới. Khoảng gần 90% giống cây trồng, vật
nuôi được chọn, tạo, đưa tỷ trọng áp dụng giống
tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp lên
35%... Chiến lược phát triển khoa học và công nghệ
nông nghiệp và phát triển nông thôn giai đoạn 2011
– 2020 cũng đề ra mục tiêu đến năm 2020 thành tựu
khoa học và công nghệ, đóng góp 50% GDP ngành
nông nghiệp. Sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao
và sản phẩm nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao
chiếm tỷ trọng 50% trong giá trị sản xuất các sản
phẩm chủ yếu vào năm 2020.
Năm là,
cơ cấu kinh tế nông thôn đang chuyển
dần từ kinh tế thuần nông sang các hoạt động tiểu
thủ công nghiệp, dịch vụ. Đến nay, nhiều khu công
nghiệp, cụm công nghiệp trong đó có cụm công
nghiệp chế biến ở nông thôn như các cụm nhà máy
chế biến lương thực, thực phẩm rau quả, cá tra, tôm,
chè, cà phê, điều... ở các vùng nguyên liệu, đặc biệt
khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên,
Đông Nam Bộ đã được hình thành. Hệ thống dịch
THAY ĐỔI CƠ CẤU HỘ TRONG NÔNG THÔN
Nguồn: Tổng cục Thống kê
