94
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
thu thập số liệu này.
- Do tính chất của tất cả các vụ việc tập trung kinh
tế có thể dẫn tới nguy cơ về các hành vi phản cạnh
tranh sau khi được phép thực hiện (hành vi diễn ra
trong tương lai), vì vậy, việc đánh giá một vụ việc tập
trung kinh tế cần phải được xem xét hết sức cẩn trọng
và dựa trên việc phân tích nhiều yếu tố. Tuy nhiên,
Luật Cạnh tranh chỉ cấm các giao dịch tập trung kinh
tế có thị phần trên 50%, đối với các giao dịch dưới 50%
Luật Cạnh tranh sẽ không cấm thực hiện. Việc quy
định cứng nhắc như vậy, sẽ không cho phép Cơ quan
cạnh tranh có quyền được xem xét những tác động
khác ngoài yếu tố thị phần, khi đánh giá vụ việc..
Ngoài ra, một nguyên nhân quan trọng cũng phải
kể đến, đó là việc phối hợp quản lý các vụ việc tập
trung kinh tế giữa các cơ quan nhà nước hiện nay
còn chưa tốt. Các cơ quan quản lý chuyên ngành và
Cơ quan cạnh tranh chưa xây dựng được cơ chế phối
hợp tốt trong việc kiểm soát hoạt động tập trung kinh
tế trên thị trường và trong từng lĩnh vực. Trong nhiều
vụ việc, các cơ quan quản lý chuyên ngành, đã cho
phép các DN thực hiện hoạt động sáp nhập và không
tham vấn ý kiến của Cơ quan quản lý cạnh tranh.
Như vậy, việc bùng nổ hoạt động tập trung
kinh tế trong thời gian gần đây cũng đã làm xuất
hiện thêm nhiều vấn đề phức tạp về nguy cơ về
các hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường,
hành vi phản cạnh tranh. Bên cạnh đó, với việc
hàng loạt DN lớn giữ vai trò thống lĩnh trên thị
trường sẽ được cổ phần hóa trong thời gian tới
cũng đòi hỏi các cơ quan quản lý nhà nước cần
có những biện pháp kịp thời và phù hợp, để hoạt
động này không ảnh hưởng tới hoạt động cạnh
tranh trên thị trường.
Tài liệu tham khảo:
1. Báo cáo tập trung kinh tế tại Việt Nam: Hiện trạng và dự báo, Bộ Công thương;
2. Báo cáo tập trung kinh tế Việt Nam năm 2014, Bộ Công thương;
3.
.
vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa các hành
vi phạm cạnh tranh trên thị trường. Số lượng các
vụ việc tập trung kinh tế thông báo và xin tham
vấn ngày càng tăng đã cho thấy, ý thức tuân thủ
pháp luật của DN đã được nâng lên rõ rệt. Trong
bối cảnh nền kinh tế toàn cầu có nhiều biến động,
khủng hoảng kinh tế rộng ra các nước châu Âu và
Trung Quốc, hoạt động M&A có xu hướng diễn ra
ngày càng nhiều hơn và chủ yếu đến từ các nhà đầu
tư nước ngoài. Do đó, việc kiểm soát tốt hoạt động
tập trung kinh tế, sẽ giúp ngăn chặn tình trạng độc
quyền, hạn chế cạnh tranh trên thị trường.
Bên cạnh đó, có thể thấy trong rất nhiều bộ luật
chuyên ngành cũng đã đưa ra các quy định về việc
kiểm soát tập trung kinh tế theo tinh thần của Luật
Cạnh tranh, nhất là trong Luật Chứng khoán với
quy định bắt buộc các công ty khi tiến hành chia
tách, sáp nhập, sẽ phải được chấp thuận của Cục
Quản lý cạnh tranh. Việc kiểm soát hoạt động tập
trung kinh tế được các pháp luật chuyên ngành đưa
vào đã cho thấy, vai trò quan trọng của hoạt động
này trong việc giúp cơ quan quản lý nhà nước quản
lý hoạt động cạnh tranh của các DN trên thị trường.
Đồng thời cũng cho thấy, nhận thức của các cơ quan
quản lý nhà nước nói chung về sự cần thiết phải
kiểm soát hoạt động này tại Việt Nam.
Những hạn chế và nguyên nhân
Qua phân tích về thực trạng thực thi việc kiểm
soát hoạt động tập trung kinh tế tại Việt Nam có
thể nhận thấy, một số điểm cần được bổ sung, hoàn
thiện trong môi trường pháp lý về tập trung kinh tế
như sau:
- Một trong những hạn chế lớn nhất trong việc
kiểm soát hoạt động tập trung kinh tế tại Việt Nam,
đó là việc số lượng các vụ việc tập trung kinh tế
được thông báo tới Cục Quản lý cạnh tranh vẫn
còn tương đối ít so với thực tế trên thị trường (chỉ
có 9 vụ việc thực hiện việc tham vấn trong tổng số
khoảng gần 285 vụ việc, đã được tiến hành trong
năm 2014). Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình
trạng trên, trong đó nguyên nhân đầu tiên phải kể
đến chính là do quy định về trách nhiệm và nghĩa
vụ thông báo đối với các giao dịch tập trung kinh tế.
Việc quy định các giao dịch có thị phần kết hợp trên
30% (tính theo doanh thu) sẽ phải tiến hành thông
báo đã cho thấy, rất nhiều bất cập trong quá trình
thực thi. Hầu hết các DN tại Việt Nam sẽ không
thể có số liệu chính xác về tổng doanh thu trên thị
trường trong lĩnh vực mà DN đó đang hoạt động.
Do đó, đa phần các doanh khi nộp hồ sơ cho Cục
Quản lý cạnh tranh, đều gặp khó khăn trong việc
HÌNH 2: SỐ VỤ VIỆC THÔNG BÁO TẬP TRUNG KINH TẾ
GIAI ĐOẠN 2005 - 2014
Nguồn: Tổng hợp của Cục Quản lý cạnh tranh
