68
DIỄN ĐÀN KHOA HỌC
đi m giao kết h p đồng v gi trị t i s n cơ sở t i một
ng y đư c ấn định trước trong tương lai.
H p đồng tương lai trên chỉ số đ u tiên ra đời ng y
24/2/1982, khi sở giao dịch Kansas t i Mỹ đưa ra h p
đồng tương lai trên chỉ số Value Line. Ng y 21/4/2982
Sở giao dịch Chicago đưa ra h p đồng tương lai trên
chỉ số S&P 500, đến năm 1986 h p đồng tương lai n y
trở th nh s n phẩm ph i sinh c khối lư ng giao dịch
v gi trị lớn nhất thế giới. Những năm tiếp theo h p
đồng tương lai trên chỉ số bắt đ u ho t động t i c c
thị trường t i ch nh lớn như: Australia, Nhật, Canada,
Anh, Hong Kong v Singapore…
Trong đ n xây d ng v ph t tri n thị trường
CKPS Vi t Nam, trong giai đo n đ u ph t tri n thị
trường (2016-2020), c c CKPS đư c phép giao dịch t i
Sở Giao dịch Chứng kho n l c c h p đồng tương lai
d a trên chỉ số thị trường chứng kho n v tr i phiếu
ch nh phủ. Đây l những s n phẩm cơ sở c kh năng
ph t tri n s n phẩm CKPS ban đ u tốt nhất. Thống kê
trên thế giới cũng cho thấy h p đồng tương lai trên chỉ
số luôn l s n phẩm đặt n n m ng cho vi c xây d ng
thị trường CKPS.
H p đồng tương lai l một s n phẩm ưa th ch của
nh đ u tư với m c đ ch:
- Phòng hộ rủi ro: Nh đ u tư c th phòng ng a
rủi ro biến động v gi của t i s n cơ sở, khi sử d ng
h p đồng tương lai ở vị thế mua hoặc b n ở một mức
gi đã x c định trước.
- Đ u cơ: Nh đ u tư c th kiếm lời với gi trị lớn
d a trên một kho n ký quỹ với gi trị nhỏ ban đ u.
- T m kiếm cơ hội t chênh l ch gi : Gi của h p
đồng tương lai v gi của t i s n cơ sở của h p đồng
tương lai thường biến động giống nhau. Tuy nhiên,
Vài nét về chứng khoán phái sinh
Jonh C. Hull (2003) đã nêu ra r ng, chứng kho n
ph i sinh (CKPS) l một công c t i ch nh m gi trị
của n ph thuộc v o gi trị biến động của t i s n cơ
sở. T i s n cơ sở bao gồm h ng h a thông thường, c
phiếu, tr i phiếu, chỉ số chứng kho n, lãi suất hoặc tỷ
gi . S n phẩm CKPS bao gồm nhi u s n phẩm kh c
nhau nhưng tập trung 4 nh m s n phẩm ch nh: H p
đồng k h n; H p đồng tương lai; H p đồng quy n
chọn v H p đồng ho n đ i.
H p đồng k h n l s n phẩm CKPS cơ b n nhất.
H p đồng k h n l CKPS giao dịch thỏa thuận, x c
nhận cam kết mua hoặc b n một số lư ng t i s n cơ
sở nhất định theo một mức gi đã đư c x c định v o
một ng y đã đư c ấn định trước trong tương lai. H p
đồng quy n chọn l một d ng h p đồng giữa bên mua
v bên b n, trong đ bên mua c quy n m không c
ngh a v th c hi n quy n đã thỏa thuận. H p đồng
ho n đ i l camkết h p đồng giữa hai bên trao đ i một
chuỗi c c dòng ti n trong tương lai. C c t i s n cơ sở
ho n đ i bao gồm, lãi suất, ti n t , rủi ro t n d ng, c
phiếu, h ng h a cơ b n, bất động s n.
H p đồng tương lai đư c xem l h p đồng k h n
đư c chuẩn h a v c c đi u kho n, đi u ki n trong h p
đồng đư c t o ra v chuẩn h a bởi SởGiao dịch Chứng
kho n (GDCK). Theo Nghị định 42/2015/NĐ-CP, h p
đồng tương lai l CKPS niêm yết, trong đ x c nhận
camkết giữa c c bên đ th c hi nmột trong số c c giao
dịch sau: Mua hoặc b n một số lư ng t i s n cơ sở nhất
định t i một mức gi x c định v o một ng y đã đư c
ấn định trước trong tương lai; Thanh to n kho n chênh
l ch giữa gi trị t i s n cơ sở đã x c định trước t i thời
PHÁT TRIỂNTHỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁNPHÁI SINH
TẠI VIỆT NAM: MỘT VÀI TRAOĐỔI
ThS. CHU THỊ LÊ DUNG
Xây dựng và phát triển thị trường chứng khoán tại Việt Nam là một mục tiêu quan trọng trong chiến lược
phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam giai đoạn 2011-2020. Theo Quyết định số 366/QĐ-TTg ngày
11/3/2014 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án xây dựng và phát triển thị trường chứng khoán phái
sinh Việt Nam, từ năm 2016 sẽ bắt đầu triển khai giao dịch chứng khoán phái sinh hợp đồng tương lai dựa
trên các chứng khoán cơ sở là chỉ số chứng khoán và trái phiếu chính phủ. Bài viết giới thiệu về hợp đồng
tương lai trên chỉ số chứng khoán và những yêu cầu đặt ra để việc vận hành công cụ tài chính này tại Việt
Nam được thuận lợi hơn trong thời gian tới.
•
Từ khóa: Chứng khoán phái sinh, thị trường chứng khoán, hợp đồng tương lai, công cụ tài chính.
