TÀI CHÍNH -
Tháng 6/2018
67
đời sống vật chất tinh thần cao, song mức đóng
các chế độ thấp, dẫn đến việc khi nghỉ hưởng các
chế độ, đặc biệt là lương hưu lại thấp, chi dùng
cho đời sống của người nghỉ hưu bắt đầu khó
khăn, eo hẹp.
Hiện nay, đa số các DN đều bỏ hệ số lương
trong thang bậc lương mà thay vào đó quy định
trực tiếp mức lương tối thiểu tương ứng với từng
bậc lương và thời gian, điều kiện nâng bậc lương
cao hơn. Tuy nhiên, điều này có nhiều bất cập ở
chỗ, mỗi năm, Chính phủ đều điều chỉnh mức
lương tối thiểu một lần như hiện nay, các DN lại
phải ban hành một loạt các hướng dẫn mới, làm
phát sinh thêm các phần việc và thời gian của bộ
máy quản trị quản trị.
Đối với các đối tượng được hưởng lương từ
ngân sách nhà nước, mối quan hệ giữa thang,
bậc lương với tiền lương tối thiểu thể hiện hết
sức rõ ràng, mật thiết. Căn cứ vào thang lương,
bậc lương mà các đối tượng này được sắp xếp,
mỗi đối tượng có hệ số lương tương ứng với quá
trình công tác, bằng cấp được đào tạo hoặc vị trí
công tác, hệ số này sẽ nhân với mức lương tối
thiểu mà Nhà nước quy định ở từng thời điểm,
cộng với một số loại phụ cấp (nếu có) là ra mức
lương thực hưởng. Ví dụ, đối với chuyên viên,
bậc khởi điểm là 2,34 x 1.300.000đ + phụ cấp =
số lương thực hưởng. Ở góc độ người lao động
trong các DN, điều này là không thể, dù có thang
lương, bậc lương và có hệ số đối với từng nhóm
ngành, nghề, thâm niên, đồng thời mức lương cơ
bản (mức lương tối thiểu) của do Nhà nước quy
định cho người lao động nhằm mục đích lớn nhất
là khống chế mức tối thiểu mà các DN (người sử
dụng lao động) phải trả cho người lao động.
Như vậy, hệ thống thang, bậc lương của khối
các DN và tiền lương tối thiểu hầu như được hiểu
là độc lập với nhau. Điều đó tạo ra các rắc rối về
tính toán trong quản trị DN, tăng thêm các thủ
tục hành chính không cần thiết giữa DN và các
cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Theo tinh thần của Hội nghị lần thứ 7 Ban
Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam
Khóa XII về cải cách chính sách tiền lương, cải
cách chính sách bảo hiểm xã hội (cùng một số
nội dung khác), việc nghiên cứu mối quan hệ
giữa thang lương, bảng lương và tiền lương tối
thiểu trong lĩnh vực DN là cần thiết, nhằm phục
vụ cho việc thực hiện một cách khoa học, khách
quan trong chính sách pháp luật về tiền lương
của người lao động, góp phần đẩy lùi các yếu
kém, bất cập, mâu thuẫn trong thực thi pháp luật
về tiền lương, về bảo hiểm xã hội.
Giải pháp cải thiện tiền lương
khu vực doanh nghiệp
Để giải quyết mối quan hệ giữa thang, bậc
lương và tiền lương tối thiểu ở khối các DN,
các cơ quan nhà nước, các DN, tổ chức đại diện
người lao động, tổ chức đại diện người sử dụng
lao động cần phải làm rõ và thực hiện một số nội
dung sau:
Một là,
các cơ quan nhà nước cần thực hiện tốt
công tác thống kê hệ thống các thang lương, bảng
lương mà các cơ quan nhà nước đã ban hành còn
hiệu lực mang tính chất hướng dẫn công tác xây
dựng thang, bảng lương của các DN. Từ đó, tìm
ra những vướng mắc, bất cập, tiến tới đưa ra các
quy định nhằm điều chỉnh mang lại tính thống
nhất cao, theo đó:
- Hướng dẫn xây dựng thang lương, bảng
lương của khối lao động không qua đào tạo, xác
định mức khởi điểm, thời hạn tăng lương theo
thời gian (thâm niên công tác), đảm bảo người lao
động được hưởng mức lương cao nhất ít nhất 3
năm trước khi nghỉ hưu.
- Hướng dẫn xây dựng thang lương, bảng
lương của khối lao động có trình độ trung cấp,
xác định bậc khởi điểm, thời hạn tăng lương giữa
các bậc theo thời gian, đảm bảo người lao động
được hưởng bậc cao nhất ít nhất 3 năm trước khi
nghỉ hưu.
- Hướng dẫn xây dựng thang lương, bảng
lương của khối lao động có trình độ cao đẳng,
xác định bậc khởi điểm, thời hạn tăng lương giữa
các bậc theo thời gian, đảm bảo người lao động
được hưởng bậc cao nhất ít nhất 3 năm trước khi
nghỉ hưu.
- Hướng dẫn xây dựng thang lương, bảng lương
của khối lao động có trình độ đại học, xác định bậc
khởi điểm, thời hạn tăng lương giữa các bậc theo
thời gian, đảm bảo người lao động được hưởng bậc
cao nhất ít nhất 3 năm trước khi nghỉ hưu.
- Hướng dẫn xây dựng thang lương, bảng
lương của khối lao động đáp ứng tiêu chuẩn là
Hệ thống thang, bậc lương của khối các
doanh nghiệp và tiền lương tối thiểu hầu
như được hiểu là độc lập với nhau. Điều đó
tạo ra các rắc rối về tính toán trong quản trị
doanh nghiệp, tăng thêm các thủ tục hành
chính không cần thiết giữa doanh nghiệp và
các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
