TÀI CHÍNH -
Tháng 12/2017
65
huy động tối đa năng lực hiện có của DN. Theo đó,
để đạt được mục tiêu điều hành và quản lý hoạt
động kinh doanh, các nhà quản trị DN cần phải
lập kế hoạch và dự toán chi phí trên cơ sở mục
tiêu đã đề ra, tổ chức điều hành thực hiện kế hoạch
và kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch, kế
toán quản trị chi phí trong DNNVV đóng vai trò
là “công cụ” đắc lực cho nhà quản trị trong việc
tổ chức thực hiện cụ thể hoá các thông tin chỉ đạo
điều hành của nhà quản trị.
- Kế toán quản trị chi phí góp phần quan trọng
trong phân bổ nguồn lực. Theo Lê Thế Anh (2017),
kế toán quản trị chi phí giúp cho các nhà quản trị có
thể tính toán, lựa chọn để đưa ra quyết định tối ưu
nhất cho việc phân bổ các nguồn lực sẵn có một cách
hiệu quả hơn. Thông tin kế toán quản trị chi phí
cung cấp trung thực về tình hình chi phí, thu nhập
và kết quả lợi nhuận thu được của từng mảng hoạt
động, của từng dự án, của từng công trình, hạng
mục công trình, kế toán quản trị chi phí cho phép
nhận diện rủi ro, hạn chế của DN trong từng dự án
(rủi ro lãi suất, rủi ro thanh khoản, rủi ro tỷ giá...), từ
đó đưa ra các quyết định điều hành kịp thời.
- Cung cấp thông tin cho quá trình kiểm soát chi
phí trong đơn vị. Thông qua các báo cáo kế toán
quản trị về chi phí ở từng bộ phận, từng khâu có sự
so sánh giữa kế hoạch và định mức xác định được
mức độ chênh lệch từ đó phân tích đưa ra nguyên
nhân dẫn đến chênh lệch chi phí và có biện pháp can
thiệp kịp thời. Đồng thời, thông qua việc nhận biết
được các chi phí, nhà quản trị DN có thể đưa ra các
biện pháp để điều chỉnh, tiết giảm phù hợp với tình
hình thực tiễn cũng như mục tiêu kỳ vọng. Thông
qua các thông tin về chi phí mà kế toán quản trị
cung cấp chủ DN có thể đưa ra các quyết định liên
quan: Lựa chọn cơ cấu sản xuất sản phẩm; quyết
định lựa chọn phương án sản xuất kinh doanh, định
giá bán sản phẩm.
- Cung cấp thông tin cần thiết cho chủ DN đánh
giá tình hình thực hiện kế hoạch sản xuất kinh
doanh của đơn vị như: Tình hình thực hiện kế
hoạch giá thành, tình hình thực hiện chỉ tiêu lợi
nhuận của DN.
Một số tồn tại, hạn chế
Theo Tổng cục Thống kê, các DN Việt Nam hiện
có đến trên 97% là DNNVV, trong đó gần 60% DN
có quy mô rất nhỏ, vốn cũng như điều kiện kỹ thuật
rất lạc hậu. Điều này cho thấy, DNNVV chiếm vị
trí vô cùng quan trọng trong chủ trương thúc đẩy
phát triển kinh tế tư nhân cũng như mục tiêu hướng
đến số lượng 1 triệu DN tới năm 2020. Tuy chiếm
số đông, song năng lực tài chính, kỹ năng quản
trị… của loại hình DN này vẫn còn nhiều vấn đề
đáng bàn, trong đó phải kể đến công tác kế toán nói
chung và kế toán quản trị chi phí nói riêng. Nhìn
trên bình diện chung, có thể chỉ ra một số tồn tại,
hạn chế trong công tác kế toán quản trị chi phí của
DNNVV hiện nay như sau:
- Do cộng đồng DN nói đều chưa vận dụng kế
toán quản trị một cách rõ nét, nên việc lựa chọn mô
hình bộ máy kế toán nào cũng đang đặt ra nhiều
câu hỏi. Hiện nay, bộ máy kế toán của các DNNVV
được xây dựng chủ yếu tập trung vào công tác thu
nhận, xử lý và cung cấp thông tin của kế toán tài
chính cho việc tổng hợp mà chưa có bộ phận riêng
phục vụ cho yêu cầu quản trị cũng như phân tích
hoạt động kinh doanh.
- Về công tác phân loại chi phí sản xuất kinh
doanh, hiện nay, chi phí sản xuất kinh doanh trong
đơn vị mới chỉ được phân loại phục vụ cho kế toán
tài chính, trong khi đó phân loại chi phí phục vụ
cho quản trị chi phí trong DN như: Phân loại chi phí
theo ứng xử chi phí, phân loại chi phí sử dụng trong
lập kế hoạch và ra quyết định… gần như chưa được
quan tâm. Việc này cũng ảnh hưởng rất nhiều trong
việc ra quyết định của nhà quản trị DN.
- Nhiều DN chưa sử dụng đầy đủ các chứng
từ cần thiết để phản ánh các nghiệp vụ kinh tế, tài
chính phát sinh cho đúng với tính chất và nội dung
của nghiêp vụ cũng như yêu cầu quản lý; Thiếu các
chứng từ kế toán nội sinh để phản ánh các nghiệp
vụ phục vụ cho yêu cầu quản trị DN, các báo cáo
quản trị gần như không tồn tại. Đặc biệt, ở DN siêu
nhỏ, hệ thống kế toán rất manh mún, việc ghi chép
các số liệu phát sinh gần như mang tính ghi chép,
không có logic trong chuẩn mực kế toán.
- Hầu như báo cáo tài chính của những DNNVV
không có ý nghĩa tham khảo, do không ít trường
hợp các DN chỉ làm để mang tính chất đối phó với
MÔ HÌNH
K TOÁN QU N TR CHI PHÍ
B MÁY K TOÁN QU N TR
CHI PHÍ T CH C THEO
MÔ HÌNH K T H P
N I DUNG
Xây d ng thông tin d toán
Xác đ nh
thông tin
th c hi n
Phân lo i chi phí
Xác đ nh giá thành
Phân tích và x lý thông tin
K toán trách nhi m chi phí
Báo cáo k toán qu n tr CP
Hình 1: Mô hình kế toán quản trị chi phí
theo mô hình kết hợp
Nguồn: Lê Thế Anh, 2017
