TÀI CHÍNH -
Tháng 4/2016
15
định: “Việc miễn thuế hoặc giảm thuế đối với đất ở
chỉ áp dụng đối với đất ở tại một nơi do NNT đứng
tên và lựa chọn, trừ trường hợp quy định tại Khoản
9 Điều 10 và Khoản 4 Điều 11 Thông tư này”. Quy
định này chưa cụ thể, cụm từ “ở tại một nơi” có thể
được hiểu là phạm vi địa bàn hành chính xã, hoặc
huyện và rộng hơn là phạm vi một tỉnh. Vì vậy, có
nhiều vướng mắc khi NNT có nhiều lô đất nằm trên
các huyện khác nhau.
Thực tế có nhiều trường hợp người dân đã tự
chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp
sang đất ở nhưng không làm hồ sơ thủ tục, để được
Nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
ở, do mức thu tiền chuyển mục đích sử dụng rất cao,
người dân còn nhiều khó khăn nên không đủ tiền để
nộp, dẫn đến tình trạng vi phạm chính sách pháp luật
về đất đai. Từ đó có nhiều trường hợp người dân kê
khai thuế sử dụng đất phi nông nghiệp trên tờ khai
ghi là đất ở nhưng trên giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất là đất nông nghiệp. Vấn đề này đã nảy sinh
nhiều vướng mắc trong công tác lập bộ, tính thuế và
thu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp.
- Theo quy định tại Khoản 4 Điều 9 Luật Thuế sử
dụng đất phi nông nghiệp có hiệu lực thi hành từ
01/01/2012 thì đất của dự án đầu tư, đất ở trong hạn
mức tại địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó
khăn thuộc đối tượng được miễn thuế sử dụng đất phi
nông nghiệp, còn tại Khoản 2 Điều 10 quy định đất của
dự án đầu tư, đất ở trong hạn mức tại địa bàn có điều
kiện kinh tế - xã hội khó khăn thì thuộc đối tượng được
giảm 50% thuế sử dụng đất phi nông nghiệp.
Tại Khoản 1 Điều 8 Nghị định số 53/2011/NĐ-CP
ngày 01/07/2011 của Chính phủ quy định chi tiết
hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế sử
dụng đất phi nông nghiệp quy định: “Danh mục lĩnh
vực khuyến khích đầu tư, lĩnh vực đặc biệt khuyến
khích đầu tư, địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội
khó khăn, địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc
biệt khó khăn quy định tại khoản 1, khoản 4 Điều 9
và khoản 1, khoản 2 Điều 10 Luật Thuế sử dụng đất
phi nông nghiệp được thực hiện theo quy định của
pháp luật về đầu tư.”
Trên thực tế, nhiều địa phương là những xã được
xếp vào danh mục xã đặc biệt khó khăn, xã biên
giới, xã an toàn khu được Thủ tướng Chính phủ phê
duyệt vào diện đầu tư chương trình phát triển kinh tế
- xã hội các xã đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân
tộc và miền núi giai đoạn 2006 – 2010 (Chương trình
135 giai đoạn II), nhưng không nằm trong danh mục
địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hoặc
đặc biệt khó khăn theo quy định tại Nghị định số
108/2006/NĐ-CP hướng dẫn Luật Đầu tư thì không
kê khai tổng hợp thì cách tính thuế quá phức tạp
(Quảng Trị, Ninh Bình). NNT chưa nộp tờ khai tổng
hợp mặc dù đã tuyền truyền, hướng dẫn nhiều và cơ
quan thuế chưa kết nối được dữ liệu về nhà đất của
NNT (Long An). Việc tập huấn, hướng dẫn để NTT
thực hiện kê khai, nộp tờ khai tổng hợp tốn rất nhiều
thời gian, công sức giải thích, hướng dẫn NNT và Uỷ
nhiệm thu nhưng thực tế đạt được chưa cao, số thuế
dự kiến thu thêm phát sinh không nhiều (Đà Nẵng).
- Tại thời điểm cấp Giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất do UBND tỉnh tạm cấp chưa quy định hạn
mức, đến khi đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng
đất đồng loạt thì có quy định hạn mức. Do đó, khi
tính thuế sử dụng đất phi nông nghiệp theo Giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất mới có hạn mức đất
ở thì người dân khiếu nại.
- Có trường hợp cấp Giấy chứng nhận quyền sử
dụng đất lần đầu là hạn mức công nhận. Nhưng sau
một thời gian, xin tách thửa thì địa phương lại có hạn
mức gây nên cơ sở bất hợp lý.
- Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp chưa
hướng dẫn chi tiết việc miễn, giảm thuế đối tượng
chính sách là con liệt sỹ không được hưởng trợ cấp;
Việc xác định hoàn cảnh khó khăn cho người bị
nhiễm chất độc màu da cam cũng gặp vướng mắc
(như: nhiễm chất độc hoá học có được xếp vào loại
này không?) (Quảng Trị)…
- Trên địa bàn một số địa phương thì diện tích
đất phi nông nghiệp nằm trong danh mục địa bàn
có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn, đặc biệt khó
khăn lớn, nên đối tượng được miễn, giảm thuế sử
dụng đất phi nông nghiệp chiếm số lượng rất lớn.
Tuy nhiên, do giá đất thấp nên số thuế phải nộp thấp
và số thuế được miễn, giảm vì thế cũng rất thấp, có
xã số thuế lập bộ bình quân hộ chỉ khoảng 800 đồng,
trong khi đó NNT nếu thuộc đối tượng được miễn,
giảm thì phải làm thủ tục: Bản sao Giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất, hồ sơ chứng minh là thành viên
của hộ gia đình được miễn, giảm thuế như: Sổ hộ
khẩu hoặc bản sao giấy khai sinh…
Tại Khoản 2, Điều 9, Thông tư 153/2011/TT-BTC
hướng dẫn về thuế sử dụng đất phi nông nghiệp quy
Ứng dụng công nghệ thông tin không chỉ giúp
quản lý được thông tin kê khai về các thửa đất,
số thuế phải nộp, đã nộp mà còn hoàn thành
khối lượng công việc lớn là cấp mã số thuế cho
người nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp
(14,1 triệu mã số thuế cấp mới và 2,3 triệu mã
số thuế xác nhận), hỗ trợ cho công tác kiểm
soát kê khai tổng hợp.
