22
NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI
hình thức đánh thuế có thể ảnh hưởng đến FDI.
Nghiên cứu sử dụng các yếu tố: Mức thuế suất
trung bình, tiêu dùng, lao động và thu nhập vốn.
Kết quả cho thấy, việc tăng mức thuế suất của thuế
thu nhập vốn hóa có tác dụng ngược chiều đáng kể
đến dòng chảy đầu tư FDI và ngược lại.
Phương pháp nghiên cứu
Từ những lý thuyết trên, chúng tôi tiến hành
nghiên cứu ba nhân tố: Nguồn vốn đầu tư nước
ngoài FDI, xuất khẩu (EX), nhập khẩu (IM) có ảnh
hưởng như thế nào đến tổng số thu thuế (TAX).
Dữ liệu được sử dụng trong nghiên cứu này là
dữ liệu hàng năm trong khoảng thời gian 1990-2014,
được thu thập từ nguồn Key Indicators for Asia and
the Pacific 2014 (ADB). Các biến được thể hiện ở
dạng logarit cơ số tự nhiên.
Mô hình phân phối trễ tự hồi quy (ARDL)
cho bài nghiên cứu có thể viết dưới dạng sau:
3
1
2
1,
2,
3,
1
0
0
p
p
p
t
i
t i
j
t j
k
i
j
k
LTAX
LTAX
LFDI
LI
α
β
β
β
−
−
=
=
=
= +
+
+
∑
∑
∑
3
1
2
4
1,
2,
3,
4,
1
0
0
0
.
p
p
p
p
t
i
t i
j
t j
k
t k
l
t l
t
i
j
k
l
LTAX
LTAX
LFDI
LIM
LEX
α
β
β
β
β
ε
−
−
−
−
=
=
=
=
= +
+
+
+
+
∑
∑
∑ ∑
(1)
Theo Pesaran và Pesaran (1997), kiểm định
đường bao (Bound test) là bước đầu tiên của thủ
tục ARDL, để xác định việc tồn tại hay không mối
quan hệ đồng liên kết (mối quan hệ dài hạn) giữa
các biến. Nếu tồn tại mối quan hệ dài hạn, tiến
hành ước tính các hệ số dài hạn và tính toán các hệ
Cơ sở lý thuyết và khung phân tích
Theo Suparerk Pupongsak (2009), chính sách
thuế ở các nước kém phát triển và đang phát triển
có ảnh hưởng đến tự do hóa thương mại (xuất khẩu
và nhập khẩu) và nghiên cứu thực nghiệm ở Thái
Lan cho thấy, khi cải cách tự do hóa thương mại thì
số thu thuế có xu hướng tăng.
Nghiên cứu cho trường hợp Pakistan, theo
Sumera Mushtaq (2012), yếu tố tỷ giá và lao động
có tác động ngược chiều với tổng số thu thuế, trong
khi đó, những yếu tố khác như: Mở cửa thương
mại, phân ngạch mậu dịch, mức độ đô thị hóa có
tác động mạnh và cùng chiều đến tổng số thu thuế.
Kết quả của Haider Mahmood (2013) cho thấy, trong
ngắn hạn và dài, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và
đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) có tác động tích
cực đến tổng số thu thuế ở Pakistan.
Kết quả nghiên cứu của Micah Samuel Gaalya
(2015) ở Uganda thì tỷ giá hối đoái, độ mở thương
mại và tỷ trọng ngành Công nghiệp trong GDP có
ảnh hưởng cùng chiều đến hiệu suất thu thuế, FDI
có tác động đến thuế suất biên có tác động cùng
chiều đến hiệu suất thu thuế.
Theo nghiên cứu của quỹ tiền tệ (IMF), thì giữa
thuế và FDI có mối liên hệ mật thiết với nhau, việc
cạnh tranh trong chính sách thu hút nguồn FDI sẽ
làm sụt giảm tổng số thu thuế. Theo Tomonori Sato
(2012), FDI và thuế thu nhập doanh nghiệp có mối
quan hệ ngược chiều, nghĩa là khi một quốc gia thực
hiện chính sách thu hút FDI sẽ làm giảm đi số thu
thuế doanh nghiệp.
Stacie Beck (2012) cũng đề xuất nghiên cứu các
ẢNHHƯỞNG CỦA FDI VÀ THƯƠNGMẠI QUỐC TẾ
ĐẾNSỐTHUTHUẾCỦAVIỆTNAM
ThS. LÊ HOÀNG PHONG
– Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh,
ThS. NGUYỄN NGỌC SƠN
– Chi cục Thuế Phú Giáo, Cục Thuế tỉnh Bình Dương
Thông qua mô hình phân phối trễ tự hồi quy, bài viết đưa ra những minh chứng thực
nghiệm về tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài và thương mại quốc tế đến tổng số
thu thuế của Việt Nam trong giai đoạn 1990 - 2014. Từ kết quả thu được, bài viết đề xuất
một vài khuyến nghị chính sách nâng cao hiệu quả quản lý công tác thu thuế của Việt Nam
trong thời gian tới.
